Provided by: manpages-pl_0.7-1_all bug

NAZWA

       gzip, gunzip, zcat - kompresuje i dekompresuje pliki

SKŁADNIA

       gzip [ -acdfhklLnNrtvV19 ] [--rsyncable] [-S rozszerzenie] [ nazwa ... ]
       gunzip [ -acfhklLnNrtvV ] [-S\fP rozszerzenie] [ nazwa ... ]
       zcat [ -fhLV ] [ nazwa ... ]

OPIS

       Gzip  redukuje  rozmiar  podanych  plików  używając  algorytmu Lempel-Ziv (LZ77).  Zawsze,
       jeżeli jest to możliwe, do nazwy pliku dodawane jest  rozszerzenie  .gz,  przy  zachowaniu
       informacji  o  właścicielu  pliku,  trybie  dostępu,  oraz  czasie  dostępu i modyfikacji.
       (Domyślnym rozszerzeniem nazwy pliku jest -gz dla systemu VMS, .z  dla  MSDOS,  OS/2  FAT,
       Windows  NT  FAT  i  Atari).  Jeżeli nie podano nazwy żadnego pliku, lub podano nazwę "-",
       dane do kompresji pobierane są ze standardowego wejścia, a po skompresowaniu zapisywane na
       standardowe  wyjście.   Gzip  kompresuje  jedynie  zwykłe  pliki. W szczególności ignoruje
       dowiązania symboliczne.

       Jeżeli nazwa skompresowanego pliku jest za długa dla systemu plików, gzip obcina ją.  Gzip
       usiłuje  obcinać  jedynie  części  nazw  plików  dłuższe  niż  3 znaki. (Część nazwy pliku
       znajduje się pomiędzy kropkami). Jeżeli nazwa składa się tyko z krótkich części,  obcinane
       są  najdłuższe  z  nich.  Na  przykład, jeżeli długość nazwy plików jest ograniczona do 14
       znaków, gzip.msdos.exe jest kompresowane do gzi.msd.exe.gz. Jeżeli w systemie  plików  nie
       ma ograniczenia długości nazwy pliku, nazwa nie jest obcinana.

       Domyślnie  gzip  zachowuje oryginalną nazwę pliku oraz czas modyfikacji i dostępu wewnątrz
       skompresowanego pliku.  Jest  ona  używana  podczas  dekompresji  z  opcją  -N.   Jest  to
       użytecznie,  gdy  nazwa  skompresowanego  pliku  została  obcięta lub czas modyfikacji nie
       został zachowany po transferze pliku.

       Skompresowane pliki mogą być odtworzone do pierwotnej postaci przy użyciu poleceń gzip -d,
       gunzip  lub  zcat.  Jeżeli oryginalna nazwa pliku zachowana wewnątrz pliku skompresowanego
       nie może być odtworzona w danym systemie plików, na podstawie oryginalnej  nazwy  tworzona
       jest nowa.

       Gunzip  uruchamiany  jest  z  listą  plików w linii poleceń. Następnie każdy plik, którego
       nazwa kończy się rozszerzeniem .gz, -gz, .z, -z lub _z (wielkość znaków bez znaczenia) i w
       nagłówku  pliku  znajduje  się  prawidłowa  liczba  (magic  number)  jest dekompresowany i
       zastępowany oryginalnym plikiem bez jednego z powyższych  rozszerzeń.   Gunzip  rozpoznaje
       też specjalne rozszerzenia nazw plików .tgz i .taz jako skróty dla, odpowiednio, .tar.gz i
       .tar.Z. Podczas kompresji pliku z rozszerzeniem .tar, jeżeli jest to konieczne, gzip używa
       rozszerzenia .tgz zamiast obcinania nazwy pliku.

       Gunzip  może  dokonać  dekompresji  plików stworzonych przez programy gzip, zip, compress,
       compress -H lub pack. Format pliku wejściowego jest  rozpoznawany  automatycznie.  Podczas
       dekompresji  plików  w pierwszych dwóch formatach gunzip sprawdza 32-bitową sumę kontrolną
       CRC. W wypadku plików stworzonych przez programy pack i  gunzip  sprawdzana  jest  długość
       zdekompresowanego  pliku.  Standardowy  format  programu  compress nie umożliwiał kontroli
       poprawności. Jednak niekiedy gunzip jest w stanie wykryć  uszkodzony  plik  .Z.  Jeżeli  w
       trakcie  dekompresji  takiego  pliku  pojawią się błędy, nie należy sądzić, że plik jest w
       porządku, bo program uncompress nie zgłaszał problemów. Oznacza to  tylko,  że  uncompress
       nie  kontroluje  poprawności  plików  wejściowych.  Format  plików compress -H systemu SCO
       (kompresja metodą LZH) również nie obsługuje kontroli poprawności, lecz także możliwe jest
       podstawowe sprawdzenie spójności pliku.

       Pliki  stworzone  przez program zip mogą być zdekompresowane tylko, jeżeli w archiwum .zip
       znajduje się jeden  plik  i  jest  on  skompresowny  metodą  'deflation'.  Jest  to  opcja
       przeznaczona do konwersji plików .tar.zip do formatu .tar.gz. Aby zdekompresować plik .zip
       zawierający pojedynczy plik, można użyć poleceń  gunzip  <  foo.zip  czy  gunzip  -S  .zip
       foo.zip.Do  dekompresji  archiwów  .zip  zawierających  więcej  niż jeden plik należy użyć
       programu unzip zamiast gunzip.

       Zcat działa tak samo, jak gunzip -c. (W niektórych systemach zcat może  być  zainstalowany
       jako  gzcat,  aby zachować oryginalne dowiązanie do programu compress).  Zcat dekompresuje
       pliki z listy podanej w linii  poleceń  lub  pobiera  dane  ze  standardowego  wejścia,  a
       następnie   zapisuje   zdekompresowane   dane  na  standardowym  wyjściu.   Zcat  dokonuje
       dekompresji plików po sprawdzeniu, że w nagłówku pliku znajduje się właściwa liczba (magic
       number); nie jest wymagane, aby nazwa pliku miała rozszerzenie .gz.

       Gzip  korzysta  z  algorytmu  Lempel-Ziv  użytego  w  programach  zip  i PKZIP.  Wydajność
       kompresji zależy od wielkości danych wejściowych oraz rozmieszczenia w danych  jednakowych
       podciągów. Dane takie, jak kod źródłowy lub tekst w języku angielskim są zwykle redukowane
       o 60-70%. Osiągany  stopień  kompresji  jest  przeważnie  dużo  większy  niż  przy  użyciu
       kodowania  LZW (używanym przez program compress), Huffmana (pack) lub adaptywnym kodowaniu
       Huffmana (compact).

       Kompresja jest przeprowadzana  zawsze,  nawet  jeżeli  plik  wyjściowy  jest  większy  niż
       oryginalny.  W  najgorszym  przypadku  narzut  może  wynosić kilka bajtów dla nagłówka i 5
       bajtów dla każdego bloku o długości 32K.  Ewentualnie współczynnik powiększenia pliku może
       wynosić 0,015% dla bardzo dużych plików. Należy zauważyć, że prawie nigdy nie zwiększa się
       liczba bloków używanych przez plik na dysku.  Gzip  zachowuje  tryb  dostępu,  właściciela
       pliku oraz czas dostępu i modyfikacji pliku podczas kompresji i dekompresji.

OPCJE

       -a --ascii
              Tryb  tekstowy.  Przekształca  znaki końca linii, używając lokalnych konwencji.  Ta
              opcja jest dostępna jedynie na kilku systemach  nieuniksowych.  W  systemie  MS-DOS
              podczas  kompresji  znaki  CR  LF  są przekształcane na LF, a podczas dekompresji z
              powrotem.

       -c --stdout --to-stdout
              Wypisuje skompresowane dane na  standardowe  wyjście;  oryginalne  pliki  pozostają
              nienaruszone.  Jeżeli  podanych  zostało  kilka  plików  wejściowych,  każdy z nich
              kompresowany jest oddzielnie. Dla osiągnięcia  lepszej  kompresji  należy  połączyć
              pliki ze sobą przed poddaniem ich kompresji.

       -d --decompress --uncompress
              Dekompresuje plik.

       -f --force
              Kompresuje  plik  nawet,  jeżeli  istnieją  do  niego  twarde  dowiązania  lub plik
              wyjściowy już istnieje, lub też, jeżeli dane są  uprzednio  skompresowane.   Jeżeli
              format  danych  wejściowych  nie  jest rozpoznany, a podana została opcja --stdout,
              dane zostają bez zmian przekopiowane na standardowe wyjście.  Zcat zachowuje się  w
              takim  wypadku  jak  cat.  Jeżeli  opcja  -f  nie  została  podana i program został
              uruchomiony  w  pierwszym  planie,  gzip   pyta   użytkownika   przed   nadpisaniem
              istniejącego pliku.

       -h --help
              Wyświetla ekran pomocy i kończy działanie.

       -k --keep
              Zachowuje (nie usuwa) pliki wejściowe przy kompresji lub dekompresji.

       -l --list
              Dla każdego skompresowanego pliku wypisuje następujące informacje:

                compressed size: rozmiar skompresowanego pliku
                uncompressed size: rozmiar zdekompresowanego pliku
                ratio: współczynnik kompresji (0.0% jeżeli nieznany)
                uncompressed_name: nazwa zdekompresowanego pliku

              Rozmiar  zdekompresowanego  pliku jest wypisywany jako -1 dla plików nie będących w
              formacie gzip, jak na przykład pliki  .Z.  Aby  poznać  rozmiar  takiego  pliku  po
              dekompresji, można użyć polecenia:

                zcat file.Z | wc -c

              Po podaniu również opcji --verbose dodatkowo są wyświetlane następujące informacje:

                method: metoda kompresji
                crc: 32-bitowa suma kontrolna CRC zdekompresowanych danych
                date & time: pole daty/czasu oryginalnego pliku

              Aktualnie  dostępne  metody  kompresji  to deflate, compress, lzh (SCO compress -H)
              oraz pack.  Suma CRC dla plików w  formacie  innym  niż  gzip  jest  podawana  jako
              ffffffff.

              Po  podaniu  opcji  --name  podawane  są  dane  oryginalnego  pliku zawarte w pliku
              skompresowanym (nazwa, data/czas), jeżeli zostaną tam znalezione.

              Po  podaniu  opcji  --verbose  wyświetlany  jest  wspólny  rozmiar  i  współczynnik
              kompresji  wszystkich  plików,  chyba  że  nie  dla  wszystkich  plików  te dane są
              dostępne.  Po  podaniu  opcji  --quiet  linie  nagłówka  i  podsumowania   nie   są
              wyświetlane.

       -L --license
              Wyświetla informację o licencji i kończy działanie programu.

       -n --no-name
              Podczas  kompresji  nie  zachowuje  w skompresowanym pliku oryginalnej nazwy, trybu
              dostępu oraz czasu modyfikacji i dostępu. (Oryginalna nazwa jest zapisywana, jeżeli
              nazwa   pliku  będzie  musiała  być  obcięta).  Podczas  dekompresji  nie  odtwarza
              oryginalnej nazwy pliku (usuwa tylko rozszerzenie.gz z nazwy pliku),  nie  odtwarza
              również  oryginalnego pola daty/czasu - zamiast tego pole to zostanie skopiowane ze
              skompresowanego pliku. Jest to domyślna opcja podczas dekompresji.

       -N --name
              Podczas kompresji zawsze zachowuje oryginalne pole daty/czasu; jest  to  zachowanie
              domyślne. Podczas dekompresji odtwarza oryginalne pole daty/czasu oraz nazwę pliku.
              Ta opcja jest użyteczna na sytemach z limitem długości nazwy pliku lub  po  utracie
              oryginalnego pola daty/czasu po transferze pliku.

       -q --quiet
              Nie wyświetla żadnych ostrzeżeń.

       -r --recursive
              Przechodzi  rekurencyjnie  zawartość  katalogów.  Jeśli  którakolwiek z nazw plików
              podanych w lini poleceń odnosi się do katalogu, gzip przejdzie do tego  katalogu  i
              skompresuje  wszystkie  pliki,  które  w  nim znajdzie (lub zdekompresuje w wypadku
              programu gunzip).

       --rsyncable
              Przy kompresowaniu okresowo synchronizuje wyjście w oparciu o wejście. Zwiększa  to
              rozmiar  o  mniej  niż jeden procent w większości przypadków, lecz w zamian program
              rsync(1)  może  skorzystać  z  podobieństw   w   nieskompresowanym   wejściu   przy
              synchronizowaniu  dwóch  plików skompresowanych z tą flagą. Program gunzip nie może
              stwierdzić różnic pomiędzy plikiem utworzonym z tą opcją, a plikami tworzonymi  bez
              niej.

       -S .suf --suffix .suf
              Przy  kompresowaniu  używa  rozszerzenia  .suf  zamiast  .gz.  Można użyć dowolnego
              niepustego rozszerzenia, chociaż należy unikać innych niż .z lub .gz,  aby  uniknąć
              zamieszania po transferze plików do innego systemu.

              Przy dekompresowaniu dodaje .suf na początku listy rozszerzeń do wypróbowania, przy
              tworzeniu nazwy pliku wyjściowego z nazwy pliku wejściowego.

       -t --test
              Sprawdza spójność skompresowanego pliku.

       -v --verbose
              Wyświetla nazwę i procent kompresji każdego  skompresowanego  i  nieskompresowanego
              pliku.

       -V --version
              Wyświetla numer wersji oraz opcje kompilacji i kończy działanie.

       -# --fast --best
              Określa  prędkość  kompresji  za  pomocą  cyfry  #,  gdzie  -1  lub  --fast oznacza
              najszybszą  (lecz  najmniej  wydajną)  kompresję,  zaś  -9   lub   --best   oznacza
              najwolniejszą (lecz najbardziej wydajną) metodę kompresji.  Domyślną wartością jest
              -6 (tzn. zorientowaną na lepszą kompresję kosztem prędkości).

ZAAWANSOWANE SPOSOBY UŻYCIA

       Skompresowane pliki mogą być  ze  sobą  łączone;  w  takim  wypadku  gunzip  zdekompresuje
       wszystkie pliki jednocześnie. Na przykład:

             gzip -c plik1  > foo.gz
             gzip -c plik2 >> foo.gz

       Następnie

             gunzip -c foo

       jest równoznaczne z

             cat plik1 plik2

       W  wypadku,  gdy  jeden z połączonych plików zostanie uszkodzony, pozostałe wciąż mogą być
       odzyskane  (po  usunięciu  uszkodzonego  pliku).  Jednak  znacznie  lepsze   efekty   daje
       jednoczesne kompresowanie wszystkich plików:

             cat plik1 plik2 | gzip > foo.gz

       daje lepsze wyniki kompresji niż

             gzip -c plik1 plik2 > foo.gz

       Aby  ponownie  skompresować  połączone  ze  sobą pliki w celu uzyskania lepszej kompresji,
       należy wykonać polecenie:

             gzip -cd stary.gz | gzip > nowy.gz

       Jeżeli skompresowny plik został utworzony z kilku plików, informacje o rozmiarze  i  sumie
       CRC uzyskane opcją --list dotyczą tylko ostatniego pliku. Informację orozmiarze wszystkich
       plików po dekompresji można uzyskać przy pomocy polecenia:

             gzip -cd plik.gz | wc -c

       Jeżeli chcesz umieścić w archiwum kilka plików, a następnie mieć możliwość oddzielnego ich
       odzyskania,  użyj  programów  takich jak tar lub zip. Tar w wersji GNU obsługuje opcję -z,
       która powoduje wywołanie programu gzip w sposób niewidzialny dla użytkownika. Gzip  został
       zaprojektowany jako uzupełnienie programu tar; nie może go zastąpić.

ŚRODOWISKO

       W zmiennej środowiskowej GZIP mogą się znajdować domyślne opcje dla programu gzip.  Są one
       odczytywane na początku; w ten sposób opcje w linii poleceń mają przed nimi pierwszeństwo,
       na przykład:
             dla sh:    GZIP="-8v --name"; export GZIP
             dla csh:   setenv GZIP "-8v --name"
             dla MSDOS: set GZIP=-8v --name

       Na  komputerach  Vax/VMS  zmienna  nosi  nazwę  GZIP_OPT,  by uniknąć konfliktu z zestawem
       symboli dla wywoływania programu.

ZOBACZ TAKŻE

       znew(1), zcmp(1), zmore(1), zforce(1), gzexe(1), zip(1), unzip(1), compress(1)

       Format pliku gzip jest opisany w: P. Deutsch, GZIP file format specification version  4.3,
       <http://www.ietf.org/rfc/rfc1952.txt>,  Internet  RFC  1952  (maj  1996).  Format deflacji
       zipjest opisany w: P. Deutsch, DEFLATE Compressed Data Format Specification  version  1.3,
       <http://www.ietf.org/rfc/rfc1951.txt>, Internet RFC 1951 (maj 1996).

DIAGNOSTYKA

       Kod  wyjścia jest normalnie równy 0; jeżeli wystapi błąd, kod wyjścia jest równy 1. Jeżeli
       wystąpi ostrzeżenie, kod wyjścia jest równy 2.

       Usage: gzip [-cdfhklLnNrtvV19] [-S suffix] [file ...]
              W linii poleceń znalazły się nieprawidłowe opcje.

       file: not in gzip format
              Podany plik nie jest skompresowany (komunikat programu gunzip).

       file: Corrupt input. Use zcat to recover some data.
              Skompresowany  plik  uległ  uszkodzeniu.  Do  miejsca  uszkodzenia  dane  mogą  być
              odzyskane poleceniem

                  zcat file > recover

       file: compressed with xx bits, can only handle yy bits
              Plik  został skompresowany (z użyciem algorytmu LZW) przez program obsługujący kody
              o większej ilości bitów niż  program  do  dekompresji  na  tym  komputerze.  Należy
              skompresować  plik  od  nowa  programem  gzip,  który  osiąga  lepszy  współczynnik
              kompresji i używa mniej pamięci.

       file: already has .gz suffix -- no change
              Plik z rozszerzeniem nazwy .gz nie może  być  ponownie  kompresowany.  Zmień  nazwę
              pliku i spróbuj ponownie.

       file already exists; do you wish to overwrite (y or n)?
              Należy  odpowiedzieć  "y",  by  nadpisać  istniejący  już  plik wyjściowy lub "n" w
              przeciwnym przypadku.

       gunzip: corrupt input
              Program otrzymał sygnał SIGSEGV, co  zazwyczaj  oznacza,  że  plik  wejściowy  jest
              uszkodzony.

       xx.x% Osiągnięty stopień kompresji.
              (Tylko po podaniu opcji -v i -l).

       -- not a regular file or directory: ignored
              Gdy  plik  wejściowy  nie  jest  zwykłym  plikiem  lub  katalogiem  (tzn.  jest np.
              dowiązaniem  symbolicznym,  gniazdem,  kolejką  FIFO,  plikiem  urządzenia),   jest
              pozostawiany bez zmian.

       -- has xx other links: unchanged
              Plik  wejściowy ma twarde dowiązania i nie może zostać zmieniony. Więcej informacji
              można znaleźć w opisie polecenia ln(1).  Użycie  opcji  -fwymusi  kompresję  plików
              mających twarde dowiązania.

OSTRZEŻENIA

       Podczas  zapisywania  danych  na taśmie zazwyczaj trzeba dodać na końcu odpowiednią liczbę
       zer, by ostatnia część danych zajmowała pełny blok.  Gdy dane są odczytywane przez program
       gunzip,  wykrywa on, że na końcu właściwych danych znajdują się dodatkowo przypadkowe dane
       i wypisuje ostrzeżenie. Aby tego uniknąć, należy używać opcji --quiet.  Ta opcja może  być
       ustawiona w zmiennej środowiskowej GZIP w następujący sposób:
         dla sh:  GZIP="-q";  tar -xfz --block-compress /dev/rst0
         dla csh: setenv GZIP -q; tar -xfz --block-compr /dev/rst0

       W powyższym przykładzie gzip jest niejawnie wywoływany przez program GNU tar dzięki użyciu
       opcji -z. Trzeba mieć pewność, że do zapisu i odczytu z taśmy  użyto  tej  samej  długości
       bloku  (opcja -b programu tar). W tym przykładzie zakłada się, że używany jest program tar
       w wersji GNU.

PROBLEMY

       Format gzip  reprezentuje  rozmiar  wejścia  modulo  2^32,  a  więc  opcja  --list  zwraca
       niepoprawne rozmiary i współczynniki kompresji dla nieskompresowanych plików o rozmiarze 4
       GB  i  większych.  Aby  obejść   ten   problem   i   poznać   prawdziwy   rozmiar   dużego
       nieskompresowanego pliku, można wydać następujące polecenie:

         zcat file.Z | wc -c

       Opcja  --list  wypisuje  rozmiar  jako -1 i CRC jako ffffffff, jeżeli plik znajduje się na
       nośniku o dostępie sekwencyjnym.

       Niekiedy (rzadko) zdarza się, że kompresja z opcją --best  daje  gorsze  rezultaty  niż  z
       opcją  domyślną  (-6).  Niektóre  pliki,  w których powtarza się bardzo dużo sekwencji, są
       lepiej kompresowane programem compress niż gzip.

PRAWA AUTORSKIE

       Copyright © 1998, 1999, 2001, 2002, 2012 Free Software Foundation, Inc.
       Copyright © 1992, 1993 Jean-loup Gailly

       Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this manual  provided  the
       copyright notice and this permission notice are preserved on all copies.

       Permission  is  granted  to copy and distribute modified versions of this manual under the
       conditions for verbatim copying, provided  that  the  entire  resulting  derived  work  is
       distributed under the terms of a permission notice identical to this one.

       Permission  is  granted  to  copy  and distribute translations of this manual into another
       language, under the above conditions for modified versions, except  that  this  permission
       notice may be stated in a translation approved by the Foundation.

TŁUMACZENIE

       Autorami  polskiego  tłumaczenia  niniejszej  strony  podręcznika man są: Łukasz Kowalczyk
       (PTM) <lukow@tempac.okwf.fuw.edu.pl>, Michał Górny <zrchos+manpagespl@gmail.com> i  Michał
       Kułach <michal.kulach@gmail.com>.

       Polskie  tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów na
       stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją  1.6 oryginału.

                                      podręcznik użytkownika                              GZIP(1)