Provided by: manpages-pl_0.5-1_all 
NAZWA
gpm - narzędzie kopiowania i wklejania oraz serwer myszy
SKŁADNIA
gpm [ opcje ]
OPIS
Uwaga! To tłumaczenie może być nieaktualne!
Ten program stara się być użytecznym serwerem myszy dla aplikacji uruchamianych na konsoli
linuksowej. Bazuje on na pakiecie "selection" i część jego kodu pochodzi właśnie z
selection. Ten pakiet ma być zamiennikiem programu "selection" jako mechanizmu kopiowania
i wklejania, a także zapewnia dodatkowe usługi. "Selection" było pierwszą implementacją
mechanizmu kopiowania i wklejania w Linuksie, używającą dwóch przycisków myszy. Zaznaczony
tekst będzie dalej w tym dokumencie nazywany zaznaczeniem (ang. selection). Poniższe
informacje zostały wzięte z pliku texinfo, który nadal jest polecanym źródłem informacji.
Plik wykonywalny gpm ma działać jako demon (tak więc gpmd byłoby dla niego lepszą nazwą).
Ta część opisuje opcje w linii poleceń gpm, a funkcje programu opisuje kolejna część.
Z powodu ograniczeń wywołania systemowego "ioctl(TIOCLINUX)", gpm musi być uruchamiany
przez administratora. Ograniczenia zostały dodane w ostatnich jądrach 1.1, w celu
usunięcia błędu ochrony związanego z zaznaczaniem i robieniem zrzutów ekranowych.
Serwer może być ustawiony, tak by pasował do gustu użytkownika i dowolne aplikacje
używające myszy odziedziczą te ustawienia. W wersjach od 1.02 aż do 1.19.2, właściwości
myszy mogły być zmieniane przez każdego użytkownika logującego się na konsoli systemowej.
Ze względów bezpieczeństwa ta opcja nie jest już dostępna.
Od wersji 0.97 serwer sam umieszcza się w tle. Aby usunąć gpm z pamięci wywołaj go jeszcze
raz z opcją `-k', chociaż `killall gpm' może być lepszym wyjściem.
POLECENIA SPECJALNE
Wersja 1.10 dodała możliwość wykonywania poleceń specjalnych w odpowiednich warunkach.
Standardowo jest to reboot lub zatrzymanie systemu, ale użytkownik może ustawić własne.
Możliwość wywoływania poleceń jest ciekawa dla programistów, gdyż pozwala na czyste
wyłączenie komputera, kiedy klawiatura jest zablokowana i niedostępna jest sieć, w celu
przywrócenia systemu do stanu używalności.
Polecenia specjalne są włączane przez potrójne kliknięcie lewym i prawym przyciskiem --
bardzo nietypowe przy normalnym używaniu myszy. Najprościej jest je wykonać trzymając
jeden przycisk i trzykrotnie klikając drugim. Kiedy wykonywanie specjalnych komend
zostanie uruchomione, na konsoli pojawi się wiadomość (i dwa dźwięki z głośniczka jeśli go
posiadasz); jeśli użytkownik puści wszystkie przyciski i wciśnie znowu jeden z nich w
ciągu trzech sekund, wtedy wykonane zostanie polecenie przypisane do tego przycisku.
Standardowe polecenia specjalne to:
lewy przycisk
Reboot systemu, przez zasygnalizowanie procesu inicjującego.
środkowy przycisk (jeśli jest)
Wykonuje `/sbin/shutdown -h now'
prawy przycisk
Wykonuje `/sbin/shutdown -r now'
Opcja `-S' włącza wykonywanie poleceń specjalnych i pozwala na zmianę trzech specjalnych
poleceń. Aby zaakceptować standardowe polecenia użyj `-S ""' (podaje pusty argument). Aby
podać swoje własne polecenia, użyj listy rozdzielonej dwukropkami podając polecenia dla
lewego, środkowego i prawego przycisku. Jeśli jakieś polecenie jest puste, zostanie
zinterpretowane jako `wyślij sygnał do procesu inicjującego (init)'. Ta szczególna
operacja jest udostępniana w połączeniu z wykonywaniem poleceń zewnętrznych, ponieważ
czasem błąd programu uniemożliwia forkowanie; w takim rzadkim przypadku programista
powinien być w stanie wyłączyć system pomimo tego, a zabicie procesu `init' jest jedyną
możliwością zrobienia tego.
Jako przykład: `-S ":telinit 1:/sbin/halt"', przypisuje zabicie `init' lewemu przyciskowi,
uruchomienie w trybie jednego użytkownika środkowemu i zatrzymanie systemu prawemu
przyciskowi.
Administratorzy systemu powinni oczywiście postępować bardzo ostrożnie z tymi poleceniami,
ponieważ gpm uruchamia się z prawami administratora. Polecenia specjalne są dobre tylko w
komputerach, gdzie fizyczny dostęp do myszy jest możliwy tylko dla zaufanych osób.
OPCJE LINII POLECEŃ
Opcje w linii poleceń są następujące:
-a accel
Ustawia przyspieszenie myszy kiedy pojedynczy ruch myszą jest dłuższy niż delta
(zobacz -d).
-A [limit]
Uruchamia z wyłączonym mechanizmem wklejania. Jest to pomyślna jako środek
bezpieczeństwa - prawdopodobny wydaje się następujący atak na system: ktoś wkleja
do bufora selekcji złośliwe polecenie powłoki (`rm -rf /') włączając znak końca
linii, a ofiara naciska środkowy przycisk myszy... W wersji 1.17.2 został
wprowadzony bardziej ogólny mechanizm timeoutu - serwer gpm może samoczynnie
wyłączyć mechanizm wklejania po pewnym czasie nieaktywności. Aby włączyć ten tryb
pracy, należy podać opcjonalny parametr limit, który zostanie zinterpretowany jako
czas w sekundach, w którym bufor zaznaczenia jest uważany za poprawny i możliwy do
wklejania. W wersji 1.15.7 został dodany prosty program `disable-paste'. Jeżeli
wiele użytkowników może pracować na konsoli systemowej, to dobrym dodatkiem do
pliku `/etc/profile' mogą być następujące linie:
`case $( /usr/bin/tty ) in
/dev/tty[0-9]*) /usr/bin/disable-paste ;;
esac'
-b baud
Ustawia prędkość (baud rate).
-B sekwencja
Ustawia kolejność przycisków. ``123'' jest normalnym ustawieniem, ``321'' może być
używane przez osoby leworęczne, a ``132'' może być użyteczne przy myszy
dwuprzyciskowej (zwłaszcza w emacsie). Wszystkie kombinacje są dozwolone.
-d delta
Ustawia wartość delty. Kiedy pojedynczy ruch myszą jest dłuższy niż delta, accel
jest używane jako mnożnik. (Musi być większe lub równe 2).
-D Przy uruchamianiu nie uruchamia się automatycznie w tle i wypisuje wiadomości do
standardowego wyjścia błędów, a nie poprzez mechanizm syslog. Jest to użyteczne w
celu odpluskiwania; w poprzednich wersjach było to robione za pomocą opcji
kompilacji.
-g numer
Używany z urządzeniami typu glidepoint, emuluje określony przycisk przez stukanie w
tabliczkę. numer musi wynosić `1', `2' lub `3' i określa numer przycisku przed
zmianą ustawień w opcji `-B'. Ta opcja wiąże się z dekodowaniem mman i ps2.
Standardowo żaden przycisk nie jest emulowany, ponieważ stukanie w tych
urządzeniach jest niekompatybilne z normalnymi myszkami ps2.
-h Pokazuje streszczenie opcji w linii poleceń.
-i interwał
Ustawia górny limit czasowy przy wielokrotnych kliknięciach. Jeśli czas pomiędzy
puszczeniem i wciśnięciem przycisku jest mniejszy niż ten limit, uważane jest za
podwójne lub potrójne kliknięcie. Czas jest w milisekundach.
-k Usuwa działający gpm. Może być używane przez użytkowników myszy typu `bus' w celu
usunięcia gpm, przed uruchamianiem X-ów (chyba że użyją opcji `-R' lub ograniczenie
pojedynczego otwarcia zostanie usunięte z jądra).
-l charset
Wybiera tablicę (LUT) dla `inword()'. Argument charset jest listą znaków. `-' jest
używane do podania zakresu, a `\ ' do `eskejpowania' następnego znaku lub
zapewnienia kodu ósemkowego. Tylko widoczne znaki mogą pojawić się w charset,
ponieważ znaki specjalne nie mogą pojawić się w pamięci video w trybie tekstowym
podczas kopiowania zaznaczenia.
-m filename
Wybiera urządzenie myszy. Standardowo jest to `/dev/mouse'.
-M Włącza tryb wielu urządzeń. Deamon będzie czytał dwa różne urządzenia myszy. Każda
następna opcja odnosi się do drugiego urządzenia, a każda wcześniejsza do
pierwszego. Ta opcja automatycznie uruchamia ``powielacz'' (opcja `-R').
-o lista-opcji-dodatkowych
Opcja ta działa podobnie do opcji ``-o'' polecenia mount - pozwala określić listę
``dodatkowych opcji'', specyficznych dla danego typu myszy. Lista ta jest
rozdzielona przecinkami. Opcje `dtr', `rts' lub `both' są używane przy
inicjalizacji myszy typu serial do włączenia linii modemu; opcje te są zgodne ze
wcześniejszymi wersjami gpm, jednakże używanie -o dtr z urządzeniami myszy nie
będącymi typu serial, może teraz generować błąd.
-p Włącza widoczny wskaźnik podczas zaznaczania. Tak zachowuje się selection-1.7, lecz
czasem jest to denerwujące. Standardowo wskaźnik nie jest pokazywany, co może być
równie denerwujące.
-r numer
Ustawia czułość. Wyższa czułość jest używana do szybszego ruchu kursora.
-Rnazwa
Zmienia gpm, aby działał jako powielacz: wszystkie dane od myszy w trybie
graficznym zostaną przekazane do kolejki fifo /dev/gpmdata w protokole nazwa. W
szczególności można użyć tych samych nazw, jak dla opcji `-t', aczkolwiek tryb
powtarzania dla pewnych protokołów może jeszcze nie być zaimplementowany.
Dodatkowo, można podać `raw' jako nazwa, aby uzyskać powtarzanie bajt po bajcie bez
jakiejkolwiek translacji protokołów. Jeżeli nie podano nazwy, to wartością
domyślną jest `msc'. Używając gpm w trybie powtarzania można skonfigurować serwer
X do używania jego kolejki jako urządzenia myszy. Ta opcja jest przydatna dla
właścicieli myszy typu bus w celu ominięcia ograniczeń pojedynczego otwarcia. To
pozwala w prosty sposób poradzić sobie z głupimi myszami, mogącymi działać w dwóch
trybach, co zmusza cię do trzymania środkowego przycisku w czasie zmiany trybu
graficznego. Ta opcja jest włączana przez opcję `-M'.
-s numer
Ustawia częstotliwość próbkowania dla urządzenia myszy.
-S polecenia
Włącza przetwarzanie poleceń specjalnych i opcjonalnie ustawia polecenia specjalne
(przez listę oddzieloną dwukropkami). Zobacz wyżej na dokładniejszy opis poleceń
specjalnych.
-t nazwa
Ustawia typ myszy. Użyj `-t help', aby uzyskać listę możliwych typów. Od wersji
1.18.1 lista ta pokazuje także, które protokoły są dostępne jako `powielniki'
(patrz opis opcji -R powyżej), oznaczając je gwiazdką (``*'').
-v Pokazuje informację o wersji i kończy działanie.
-V verbosity increment
Zwiększa lub zmniejsza maksymalny poziom wiadomości, które będą zapisywane w logu
systemu. Podanie argumentu dodatniego spowoduje zwiększenie liczby komunikatów.
Można również podać argument ujemny w celu wyciszenia programu; jednakże z powodu
zasad getopt(3) argument ujemny musi być sklejony z opcją, tj. nie może być spacji
między opcją a argumentem (`-V-1', a nie `-V -1'). Argument tej opcji jest
opcjonalny i wynosi domyślnie 1. Domyślnym poziomem logowania 5 (`LOG_NOTICE').
-2 Wymusza dwa przyciski. To oznacza, że środkowy przycisk (jeśli istnieje) będzie
działał jakby był prawym.
-3 Wymusza trzy przyciski. Standardowo mysz jest uważana za dwuprzyciskową, dopóki
środkowy przycisk nie zostanie wciśnięty. Jeżeli są trzy przyciski, prawy jest
używany do rozszerzenia zaznaczenie, a środkowy do wklejenia. Uwaga: jeśli użyjesz
opcji -3 z myszką dwuprzyciskową nie będziesz mógł wkleić zaznaczenia.
DZIAŁANIE
Aby zaznaczyć tekst wciśnij lewy przycisk i przeciągnij myszą. Aby wkleić tekst na tej
samej lub innej konsoli wciśnij środkowy przycisk. Prawy przycisk jest używany do zmiany
rozmiaru zaznaczenia (tak jak w `xterm').
Myszy dwuprzyciskowe używają prawego przycisku do wklejania,
Podwójne i potrójne kliknięcia zaznaczają cały wyraz lub całą linię. Użycie opcji `-p'
jest polecane w celu uzyskania lepszej widoczności.
Jeśli po zawartości linii zaznaczona jest kończąca spacja i jeśli nie ma w tej linii
więcej tekstu, reszta linii zostanie zaznaczona automatycznie. Jeśli zaznaczone jest
kilka linii, zaznaczone spacje na końcach każdej z nich zostaną usunięte z bufora
zaznaczenia.
Cokolwiek pokazane na wirtualnej konsoli w zaznaczonym miejscu usunie podświetlone
zaznaczenie z ekranu, aby zachować integralność wyświetlania, ale zawartość bufora
zostanie nienaruszona.
Mechanizm zaznaczania jest wyłączony jeśli wirtualna konsola zostanie ustawiona w tryb
graficzny, np. w czasie uruchamiania X11, i zostanie przywrócona przy powrocie do trybu
tekstowego. (Zobacz część BŁĘDY poniżej).
BŁĘDY
Serwer gpm może mieć problemy w czasie współdziałania z X-ami: jeśli Twoja mysz jest
urządzeniem z możliwością pojedynczego otwarcia (np. myszy typu bus), powinieneś wyłączyć
gpm przed uruchamianiem X-ów, lub użyć opcji `-R' (zobacz wyżej). Aby wyłączyć gpm, użyj
`gpm -k'. Ten problem nie dotyczy myszy typu serial.
Dwie instancje gpm nie mogą zostać uruchomione na tym samym systemie. Jeśli masz dwie
myszki użyj opcji `-M' (zobacz wyżej).
Podczas gdy aktualna konsola jest w trybie graficznym, gpm jest uśpiony dopóki nie powróci
do trybu tekstowego (chyba że zostanie użyte `-R'). Przez to nie będzie zwracał
odpowiedzi klientom. Jednak jest to nietypowe, aby programy wykorzystujące mysz,
odczytywały ją na ukrytej konsoli.
AUTORZY
Andrew Haylett <ajh@gec-mrc.co.uk> (oryginalny kod selection)
Alessandro Rubini <rubini@linux.it> (stary maintainer (wciąż bardzo pomaga))
Ian Zimmerman <itz@speakeasy.org> (stary maintainer)
Nico Schottelius <nico@schottelius.org> (maintainer)
A także bardzo wiele innych osób, które pomogły tworzyć selection i gpm.
OPIEKUNOWIE
Obecnym opiekunem jest Nico Schottelius. Jednak bez pomocy Alessandra Rubiniego i członków
listy emailowej, on sam nie podołałby zadaniu opiekowania się gpm. Adres lista emailowej
dla developerów to gpm@lists.linux.it. Więcej informacji o liście znajduje się w pliku
README, w części poświęconej dystrybucji źródeł gpm.
PLIKI
/var/run/gpm.pid PID uruchomionego gpm
/dev/gpmctl Gniazdko kontrolne dla klientów
/dev/gpmdata Kolejka fifo zapisywana przez powielacz (opcja `-R').
ZOBACZ TAKŻE
mev(1) Prosty klient serwera gpm.
gpm-root(1) Program do obsługi komunikatów kontrolnych myszy.
Plik info o `gpm', który zawiera kompletne informacje i wyjaśnia jak napisać klienta gpm.
INFORMACJE O TŁUMACZENIU
Powyższe tłumaczenie pochodzi z nieistniejącego już Projektu Tłumaczenia Manuali i może
nie być aktualne. W razie zauważenia różnic między powyższym opisem a rzeczywistym
zachowaniem opisywanego programu lub funkcji, prosimy o zapoznanie się z oryginalną
(angielską) wersją strony podręcznika za pomocą polecenia:
man --locale=C 8 gpm
Prosimy o pomoc w aktualizacji stron man - więcej informacji można znaleźć pod adresem
http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/.