Ubuntu Manpage: man - kılavuz sayfalarını biçimler ve görüntüler

İSİM

       man - kılavuz sayfalarını biçimler ve görüntüler
       manpath - man sayfalarının aranacağı yolu gösterir

KULLANIM

       man [-acdfFhkKtwW] [--path] [-m sistem] [-p dizge] [-C ayar-dosyası]
           [-M dosyayolu] [-P sayfalayıcı] [-S bölüm-listesi] [bölüm]
           isim ...

AÇIKLAMA

       man  kılavuz  sayfalarını  biçimler ve görüntüler. Şayet bölüm belirtilirse, man komutu bu
       bölümdeki kılavuzla ilgilenecektir. isim genellikle, bir komut, işlev ya da dosyanın  ismi
       olarak  kılavuz  sayfasının  adıdır.  Bununla  birlikte,  şayet  isim bir bölü (/) işareti
       içeriyorsa, man komutu bunu bir dosya belirimi gibi kabul edecektir. Böylece  man  ./foo.5
       ve hatta man /cd/foo/bar.1.gz şeklinde bile komut uygulanabilir.

       Kılavuz sayfası dosyalarını man'ın nerede aradığı aşağıda açıklanmıştır.

SEÇENEKLER

-C ayar-dosyası
Kullanılacak ayar dosyası belirtilir, öntanımlı olarak /etc/man.config'dir
(man.conf(5)'a bakınız.)

-M dosyayolu
Man sayfalarının aranacağı dizinler belirtilir. Dizinler `:'larla ayrılır. Boş
liste -M hiç kullanılmamış gibi işlem görür. KILAVUZ SAYFALARININ ARAMA YOLU
bölümüne bakınız.

-P sayfalayıcı
Kullanılacak sayfalayıcı uygulamasını belirtmek için kullanılır. Bu seçenek
MANPAGER ortam değişkenini umursamaz. Komutun kullanılmasından sonra PAGER
değişkeni tekrar devreye girer. Öntanımlı sayfalayıcı olarak, man komutu
/usr/bin/less -isr kullanır.

-S bölüm-listesi
Aranacak kılavuz bölümlerinin `:' ayraçlı listesi belirtilir. Bu seçenek MANSECT
ortam değişkenini umursamaz.

-a Öntanımlı olarak, man bulduğu ilk kılavuz sayfasını görüntüledikten sonra devreden
çıkacaktır. Bu seçenek ile, sadece bulunan ilk kılavuz sayfasının değil, isimle
eşleşen bütün sayfaların gösterilmesi sağlanır.

-c Bir güncel cat sayfası mevcut olsa bile man sayfasını tekrar biçimler. Bu seçenek
sadece, cat sayfasının farklı bir ekran genişliği için derlenmiş olduğu ya da
evvelce biçimlenmiş dosyanın bozulması halinde kullanılırsa anlamlıdır.

-d Man sayfasını görüntülemez, sadece hata ayıklama bilgileri basar.

-D Yukarıdaki seçenekten farklı olarak man sayfasını görüntülediği gibi hata ayıklama
bilgilerini de basar.

-f whatis ile aynıdır.

-F, --preformat
Sadece biçimler, göstermez.

-h Tek satırlık bir yardım iletisi basar ve çıkar.

-k apropos ile aynıdır.

-K Bütün man sayfaları içinde, belirtilen dizgeyi arar. UYARI: Bu işlem, muhtemelen,
çok yavaş olacaktır. Bir bölüm belirtmek daha uygundur (sadece bir fikir vermesi
açısından: 500 man sayfasının aranması bir dakika sürer)

-m sistem
İsmi belirtilen sistem üzerinde aranacak, başka bir man sayfaları kümesi tanımlar.

-p dizge
nroff veya troff'dan önce çalıştırılacak önişlemci dizilimini belirtmek için
kullanılır. Her kurulum bütün önişlemcilere sahip değildir. Bazı önişlemciler ve
bunları belirten harfler şunlardır: eqn (e), grap (g), pic (p), tbl (t), vgrind
(v),refer (r). Bu seçenek MANROFFSEQ ortam değişkenini yok sayacaktır.

-t Kılavuz sayfasını standart çıktıya akterırken biçimlemek için /usr/bin/groff -Tps
-mandoc kullanır. /usr/bin/groff -Tps -mandoc'dan çıktısının basılmadan önce bazı
filtrelerden geçirilmesi gerekebilir.

-w, --path
Aslında man sayfalarını görüntülemez, sadece biçemlenecek veya görüntülenecek
dosyaların bulunduğu yerleri bildirir. Herhangi bir argüman belirtilmemişse, man
komutu tarafından man sayfalarını bulmak için aranan dizinlerin listesini standart
çıktıdan görüntüler. Şayet manpath, man'e bir bağ ise, bu durumda "tr-manpath" ile
"tr-man --path" eşdeğerdir.

-W -w gibidir, fakat her satıra tek bir dosya ismi basar ve herhangi bir ek bilgi
vermez. man -aW man | xargs ls -l benzeri kabuk komutlarında oldukça faydalıdır.

CAT SAYFALARI

       Tekrar ihtiyaç duyulduğunda man sayfalarının biçimlenme zamanını kazanmak için, man komutu
       biçimlenmiş man sayfalarını kaydetmek isteyecektir. Geleneksel olarak DİZİN/manX  içindeki
       sayfaların  biçimlenmiş  halleri,  DİZİN/catX  içinde  tutulur.  Fakat, man dizini ile cat
       dizini arasındaki diğer eşleşmeler  /etc/man.config  içinde  belirtilebilir.  Gerekli  cat
       dizini  yoksa, hiçbir cat sayfası kaydedilmeyecektir. Satır uzunluğu 80 karakterden farklı
       biçimlenmiş hiçbir cat sayfası kaydedilmez. man.conf dosyası NOCACHE içeriyorsa hiçbir cat
       dosyası kaydedilmez.

       bir  man  kullanıcısına,  man suid yapmak mümkündür. Böylece, bir cat dizininin sahibi man
       kullanıcısı ve izinler 755 (sadece man tarafından yazılabilir) ve cat dosyalarının  sahibi
       man  kullanıcısı  ve  izinleri 644 veya 444 (sadece man kullanıcısı tarafından yazılabilir
       veya hiç kimse yazamaz) iken, herhangi bir normal kullanıcı cat  sayfalarını  değiştiremez
       veya  bu  dizine  başka  dosyalar  koyamaz.  Şayet man, suid olarak tanımlanmamışsa, bütün
       kullanıcıların cat sayfalarını buraya bırakmasını istersek,  cat  dizininin  izinleri  777
       olmalıdır.

       -c seçeneği, bir cat sayfası var olsa bile, sayfanın tekrar biçimlenmesini sağlar.

KILAVUZ SAYFALARININ ARAMA YOLU

man komutu kılavuz sayfalarını bulmak için, verilen seçeneklere, ortam değişkenlerine,
/etc/man.config ayar dosyasına ve bazı yerleşik ve geleneksel yapılara dayanan oldukça
karışık bir yöntem kullanır.

İlk olarak, isim argümanı bölü (/) karakterini içeriyorsa, man komutu bunu dosyanın kendi
belirtimi olarak kabul eder ve arama yapılmaz.

isim argümanı bölü (/) karakterini içermediği normal durumlarda, aranan kılavuz sayfası
ile alakalı olabilecek bir dosyayı bulmak için çeşitli dizinleri araştırır.

Şayet -M dosyayolu seçeneğini belirtirseniz, dosyayolu `:' ayraçlı dizin listesindeki
dizinler man komutunun arayacağı dizinlerdir.

Şayet -M belirtilmemiş ama MANPATH ortam değişkeni belirtilmiş ise, bu değişkenin
değerindeki dizin listesi man komutunun arayacağı dizinlerdir.

Şayet -M veya MANPATH ile dizin listesi açıkça belirtilmemiş ise, man komutu
/etc/man.config ayar dosyasında tanımlanmış olan kendi dizin listesini esas alır. Ayar
dosyasındaki MANPATH deyimleri, aramada kullanılacak ek dizinleri tanımlar.

Bununla birlikte, MANPATH_MAP deyimleri sizin arama yollarınıza eklenir, tabii ki bu sizin
komut arama yolunuza bağlıdır (mesela: sizin PATH ortam değişkeninize). Komut arama
yolunda olabilecek her bir dizin için, kılavuz sayfaları arama yoluna eklenebilecek bir
dizin MANPATH_MAP deyimi içinde tanımlanır. man komutu PATH değişkenine bakar ve uygun
dizinleri kılavuz sayfaları arama yoluna ekler. Böylece, MANPATH_MAP'in tam olarak
kullanımında, man xyz komutu ile xyz komutunu verdiğinizde çalışacak uygulamanın kılavuz
sayfasını elde edersiniz.

Ek olarak, komut arama yolundaki (bundan sonra `komut dizini' olarak anılacaktır)
MANPATH_MAP ifadesine sahip olmayan herbir dizin için, man komutu, man dizinini, komut
dizini altında veya komut dizininin üst dizininin altdizinlerinde arar.

/etc/man.config içerisine NOAUTOPATH deyimini ekleyerek bu yakınlık aramasını iptal
edebilirsiniz.

Yukarıda tarif edilen arama yolu içerisindeki her bir dizinde, man komutu, bölüm olarak
isteğe bağlı bir numara ve olası bir sıkıştırma sonekiyle konu.bölüm isimli dosyayı arar.
Şayet böyle bir dosya bulamaz ise, N kılavuz bölüm numarası olmak üzere manN veya catN
adlı altdizinlere bakar. Şayet dosya catN altdizininde bulunursa, man bu dosyası
biçimlenmiş kılavuz sayfaları dosyası (cat sayfaları) olarak kabul eder. Aksi durumda, man
bu sayfaların biçimlenmediği varsayar. Her ikisi durumda da dosya bilinen bir sıkıştırma
biçimine sahip sonek taşıyorsa (örneğin; .gz), man bu dosyanın gzipli olduğunu kabul eder.

Belirli bir konu için, man komutunun bir kılavuz sayfasını nerede bulacağını (veya bulup
bulamayacağını) görmek için --path (-w) seçeneğini kullanın.

ORTAM DEĞİŞKENLERİ

MANPATH
Şayet MANPATH belirtilmiş ise, man komutu burada belirtilen yolu kılavuz
sayfalarını aramak için kullanacağı yol olarak kabul eder ve otomatik arama yolu
ile ayar dosyasındaki ayarlar yok sayılır, ama -M seçeneği MANPATH ile belirtilen
yolun da yok sayılmasını sağlar. KILAVUZ SAYFALARININ ARAMA YOLU bölümüne bakınız.

MANPL Şayet MANPL belirtilmiş ise, görüntülenecek sayfa uzunluğunu belirlemek için bu
değişkeninin değeri kullanılır. Aksi halde, bütün man sayfası tek (ve muhtemelen
uzun) bir sayfa halinde görüntülenir.

MANROFFSEQ
Şayet MANROFFSEQ belirtilmiş ise; bu değişkenin değeri, nroff veya troff
çalıştırılmadan önce çalıştırılacak önişlemcileri belirlemek için kullanılır.
Öntanımlı olarak, sayfalar nroff'tan önce tbl önişlemcisinden geçirilirler.

MANSECT
Şayet MANSECT belirtilmiş ise; bu değişkenin değeri hangi kılavuz bölümünün
araştırılacağını belirlemek için kullanılır.

MANWIDTH
Şayet MANWIDTH belirtilmiş ise, bu değişkenin değeri kılavuz sayfasının ne
genişlkte görüntüleneceğini belirtmek için kullanılır. Belirtilmemişse sayfa tam
ekran genişliğinde görüntülenir.

MANPAGER
Şayet MANPAGER belirtilmiş ise; bu değişkenin değeri kılavuz sayfasını
görüntüleyecek programın adını tayin etmek için kullanılır. Belirtilmemişse, PAGER
kullanılır. Eğer hiçbir değer yok ise, /usr/bin/less -isr kullanılır.

LANG Şayet LANG belirtilmiş ise; bu değişkenin değeri, man komutunun kılavuz sayfası
için ilk bakacağı altdizini belirtir. Böylece, `LANG=dk man1 foo' komutu, man'in,
foo kılavuz sayfaları için ilk olarak .../dk/man1/foo.1, eğer bu dosya bulunamazsa,
.../man1/foo.1 dosyasına bakmasını sağlar. Buradaki `...' arama yolunda tanımlı bir
dizindir.

NLSPATH, LC_MESSAGES, LANG
NLSPATH ve LC_MESSAGES çevre değişkenleri (veya ikincisinin olmadığı durumlarda
LANG değişkeni) mesaj kataloğunu konumlamada rol oynar. (İngilizce sayfalar
derlenmiştir ve İngilizce için kataloğa gerek yoktur.) Ayrıca man tarafından
çağrılan col(1) gibi uygulamaların LC_CTYPE'ı kullandığını unutmayın.

PATH PATH, kılavuz sayfaları dosyaları için arama yolunu tayin etmeye yardımcı olur.
KILAVUZ SAYFALARININ ARAMA YOLU bölümüne bakınız

SYSTEM Öntanımlı olarak gelen bir sonraki sistem ismini almak için kullanılır (-m
seçeneği ile birlikte kullanmak için).

İLGİLİ BELGELER

       apropos(1), whatis(1), less(1), groff(1), man.config(5).

YAZILIM HATALARI

       -t seçeneği sadece troff benzeri bir uygulama yüklü ise çalışır.

İPUÇLARI

       .emacs dosyanıza

       (global-set-key [(f1)] (lambda () (interactive) (manual-entry (current-word))))

       satırını eklerseniz, F1'e bastığınız zaman imlecin üzerinde bulunduğu kütüphane çağrısının
       man sayfası açılır.

       Bir  man  sayfasını  düz  metin  halinde,  tersbölüler  ve    altçizgiler  olmadan, görmek
       isterseniz

       # man foo | col -b > foo.mantxt

       komutunu vermeyi deneyin.

ÇEVİREN

       Yalçın Kolukısa <yalcink01 (at) yahoo.com>, Kasım 2003

                                           2 Eylül 1995                                    man(1)