Provided by: manpages-tr_1.0.5.1-2_all 
İSİM
initrd - önyükleyici ilklendirmeli RAM disk
AÇIKLAMA
/dev/initrd özel dosyası bir salt-okunur blok aygıtıdır. /dev/initrd aygıtı çekirdek
başlatılmadan önce ön yükleyici tarafından ilklendirilen (yüklenen) bir RAM disktir.
Çekirdek iki dönemden oluşan açılış süreci için /dev/initrd blok aygıtının içeriğini
kullanabilir.
Açılış işleminin ilk döneminde çekirdek çalışır ve /dev/initrd (önyükleyici tarafından
ilklendirilmiş RAM disk) içeriğinden başlangıç kök dosya sistemini bağlar. İkinci dönemde
ise bu başlangıç kök dosya sisteminin içeriğinden ek sürücüler veya diğer modüller
yüklenir. Ek modüller yüklendikten sonra yeni bir kök dosya sistemi (yani, normal kök
dosya sistemi) farklı bir aygıttan bağlanır.
AÇILIŞ İŞLEMİ
initrd ile açılış sırasında açılış süreci şöyle gelişir:
1. Önyükleyici çekirdeği ve /dev/initrd'nin içeriğini belleğe yükler.
2. Çekirdek çalışmaya başlayınca, çekirdek kendinin sıkıştırmasını çözüp /dev/initrd
aygıtının içeriğini /dev/ram0 aygıtına kopyaladıktan sonra /dev/initrd tarafından
kullanılan belleği serbest bırakır.
3. Çekirdek, başlangıç kök dosya sistemi olarak /dev/ram0'ı okunabilir-yazılabilir
bağlar.
4. İstenen normal kök dosya sistemi zaten başlangıç kök dosya sistemi ise (yani
/dev/ram0) çekirdek son açılış adımına atlar.
5. Başlangıç kök dosya sisteminde /linuxrc çalıştırılabilir dosyası varsa, /linuxrc 0
kullanıcı kimliği ile çalıştırılır. (/linuxrc dosyası çalıştırılabilirlik iznine sahip
olmalıdır. /linuxrc dosyası bir betik ya da geçerli çalıştırılabilir bir dosya
olabilir.)
6. /linuxrc çalıştırılmazsa ya da /linuxrc sonlandığı zaman normal kök dosya sistemi
bağlanır. (Başlangıç kök dosya sistemine bağlanmış dosya sistemleriyle /linuxrc çıkış
yaparsa çekirdeğin davranışı BELİRSİZDİR. (Çekirdeğin mevcut davranışı için NOTLAR
bölümüne bakınız.)
7. Normal kök dosya sisteminde /initrd dizini varsa, /dev/ram0, / den /initrd'ye taşınır.
Aksi takdirde, /initrd dizini yoksa, /dev/ram0 sistemden ayrılır. (/dev/ram0, / den
/initrd'ye taşındığı zaman sistemden ayrılmaz ve böylece /dev/ram0 üzerinde çalışmakta
olan süreçler çalışmaya devam edebilir.) Normal kök dosya sisteminde /initrd dizini
yoksa ve /dev/ram0 üzerinde hala çalışan süreçler varsa çekirdeğin davranışı
BELİRSİZDİR. (Çekirdeğin mevcut davranışı için NOTLAR bölümüne bakınız.)
8. Normal kök dosya sistemi üzerinde olağan açılış işlemi (yani /sbin/init çağrısı)
uygulanır.
SEÇENEKLER
Aşağıdaki önyükleyici seçenekleri initrd ile kullanıldığı zaman çekirdeğin açılış işlemi
etkilenir:
initrd=dosya-ismi
/dev/initrd'nin içeriği olarak yüklenecek dosyayı belirtmek içindir. LOADLIN için
bu bir komut satırı seçeneğidir. LILO için bunu /etc/lilo.conf dosyasında
kullanabilirsiniz. Bu seçenekle belirtilen dosya ismi genellikle gzip'li dosya
sistemi eşlemi olacaktır.
noinitrd
Bu önyükleme seçeneği açılış işleminin iki dönemini iptal eder. Çekirdek,
/dev/initrd ilklendirilmemiş gibi olağan açılışı gerçekleştirir. Bu seçenekle,
önyükleyici tarafından belleğe yüklenen /dev/initrd'nin içeriği korunur. Bu seçenek
/dev/initrd'nin içeriğinin herhangi bir veri olmasına izin verir, dosya sistemi
eşlemi olması gerekmez. Bu durumda /dev/initrd aygıtı salt okunurdur ve sistem
açıldıktan sonra da salt okunur olarak kalabilir.
root=aygıt-ismi
Normal kök dosya sistemi olarak kullanılacak aygıt ismi belirtilir. LOADLIN için bu
bir komut satırı seçeneğidir. LILO için bunu /etc/lilo.conf dosyasında
kullanabilirsiniz. Bu seçenekle belirtilecek aygıt, kök dosya sistemi olarak
elverişli ve bağlanabilir bir aygıt olmalıdır.
NORMAL KÖK DOSYA SİSTEMİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ
Öntanımlı olarak, normal kök dosya sistemi için, çekirdeğin ayarları (rdev ile çekirdek
dosyasında yapılan ayarlar ya da çekirdek dosyası içinde derlenmiş ayarlar) ya da
önyükleyici seçenekleri ile yapılan ayarlar kullanılır. Bir NFS üzerinden bağlı normal kök
dosya sistemi için, nfs_root_name ve nfs_root_addrs önyükleyici seçenekleri NFS ayarları
olarak kullanılır. Bir NFS üzerinden bağlı normal kök dosya sistemi ile ilgili daha fazla
bilgi edinmek için çekirdek belgeleri arasında bulunan nfs-root.txt dosyasına bakınız. Kök
dosya sistemi ayarları ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için ise LILO ve LOADLIN
belgelerine bakınız.
Ayrıca normal kök dosya sisteminin değiştirilmesi /linuxrc çalıştırılabiliri ile de
mümkündür. Bunun için /proc bağlanmış olmalıdır. /proc bağlandıktan sonra /linuxrc,
/proc/sys/kernel/real-root-dev, /proc/sys/kernel/nfs-root-name ve
/proc/sys/kernel/nfs-root-addrs proc dosyalarına yazarak normal kök aygıtını değiştirir.
Bir fiziksel kök aygıtı, /linuxrc tarafından yeni kök dosya sisteminin aygıt numarası
/proc/sys/kernel/real-root-dev içine yazılarak değiştirilir. Bir NFS kök dosya sistemi
ise, /linuxrc tarafından yeni kök dosya sisteminin NFS ayarları
/proc/sys/kernel/nfs-root-name ve /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs dosyalarına
yazıldıktan sonra /proc/sys/kernel/real-root-dev dosyasına 0xff (sanal NFS aygıt numarası)
yazılarak değiştirilir. Örneğin aşağıdaki kabuk komutu normal kök aygıtını /dev/hdb1
olarak değiştirecektir:
echo 0x365 >/proc/sys/kernel/real-root-dev
Bir NFS örneği olarak, IP numarası 193.8.232.7 ve ismi `idefix' olan bir sistem için
193.8.232.7 IP numarasıyla bir yerel ağlı NFS sunucusu üzerindeki /var/nfsroot NFS
dizinini normal kök dosya sistemi olarak değiştirecek kabuk komutu:
echo /var/nfsroot >/proc/sys/kernel/nfs-root-name
echo 193.8.232.2:193.8.232.7::255.255.255.0:idefix \
>/proc/sys/kernel/nfs-root-addrs
echo 255 >/proc/sys/kernel/real-root-dev
KULLANIM
initrd'nin esas oluşturulma sebebi sistem kurulumunda modüler çekirdek yapılandırmasını
mümkün kılmaktı.
Olası bir sistem kurulum senaryosu şöyle olabilir:
1. Önyükleyici uygulaması disketten ya da başka bir ortamdan mümkün en küçük çekirdekle
(yani sadece /dev/ram, /dev/initrd ve ext2 dosya sistemi desteğiyle) başlar ve
başlangıç dosya sisteminin gzipli sürümü ile /dev/initrd'yi yükler.
2. /linuxrc çalıştırılabiliri normal kök dosya sistemini (1) ve dağıtım ortamını (2)
(CD-ROM, ağ, teyp, vs.) bağlamak için gerekenleri (aygıt türü, aygıt sürücüsü, dosya
sistemi gibi) saptar.
3. /linuxrc çalıştırılabiliri başlangıç dosya sisteminden gerekli çekirdek modüllerini
yükler.
4. /linuxrc çalıştırılabiliri kök dosya sistemini oluşturur ve kullanıma sokar (Bu adımda
normal kök dosya sistemi henüz eksiksiz bir sistem değildir).
5. /linuxrc çalıştırılabiliri /proc/sys/kernel/real-root-dev dosyasına gerekli değeri
yazar ve /proc sistemden ayrılır, normal kök dosya sistemi ve diğer dosya sistemleri
bağlı kalır ve /linuxrc çalışmasını sonlandırır.
6. Bundan sonra çekirdek normal kök dosya sistemini bağlar.
7. Artık normal kök dosya sistemi kullanıma hazırdır, yani önyükleyici kurulabilir.
8. Sistemi açmak için kullanılacak modüllerle birlikte bir dosya sistemini /dev/initrd'ye
yükleyecek önyükleyici yapılandırılır (Yani, /dev/ram0 aygıtı değiştirilebilir, sonra
sistemden ayrılıp son olarak /dev/ram0 içindeki eşlem bir dosyaya yazılabilir).
9. Sistem artık açılabilir hale gelmiştir ve ek kurulum işlemlerine devam edilebilir.
Yukarıdaki senaryoda /dev/initrd'ye düşen anahtar rol, çekirdeği yeniden derlemeden, büyük
bir çekirdek kullanmak zorunda kalmadan hatta bir başlangıç çekirdeği seçilmesi bile
gerekmeden normal sistem işlemleri sırasında kullanılan yapılandırma verilerinin yeniden
kullanılabilirliğini sağlamaktır.
Bir ikinci senaryo da tek bir yönetim ağında farklı donanım yapılandırmalı sistemler
üzerinde çalışan Linux kurulumları içindir. Böyle durumlarda, küçük bir çekirdek ailesi
(ideal olarak bir çekirdek) kullanılması ve yapılandırmaya ilişkin sisteme özel
yapılandırmaların mümkün olduğu kadar küçük tutulması istenebilir. Bu durumda, ihtiyaç
duyulan tüm modülleri içeren bir dosya oluşturulur. Bundan sonra sadece /linuxrc dosyası
veya /linuxrc tarafından çalıştırılan bir dosya farklı olabilirdi.
Bir üçüncü senaryo kurtarma diskleri için daha elverişlidir. Kök dosya sisteminin disk
bölümünün yeri gibi bilgiler önyükleme sırasında gerekli olmadığından bunun için,
/dev/initrd'de yüklü sistem bir olası sağlamlık sınamasından sonra özdevimli algılama ya
da bir diyalog kullanabilir.
Son ama en az kullanılanlardan biri olmayan bir senaryo da CD-ROM'dan kolay kurulum için
initrd kullanan CD-ROM'lu Linux dağıtımlarının kullandığı senaryodur. Dağıtım, herhangi
bir disket kullanmadan /dev/initrd'yi doğrudan yüklemek için LOADLIN'i kullanabilir.
Dağıtım ayrıca, bir açılış disketinden LILO kullanıp, /dev/initrd üzerinden CD-ROM'daki
daha büyük bir ram disk'i yükleyebilir.
YAPILANDIRMA
/dev/initrd ana numarası 1, alt numarası 250 olan bir salt okunur blok aygıtıdır.
/dev/initrd genellikle 0400 izinleriyle (sadece root için okuma izni) root.disk
sahipliğindeki bir dosyadır. Linux sisteminde oluşturulmuş bir /dev/initrd yoksa,
aşağıdaki komutlarla oluşturulabilir:
mknod -m 400 /dev/initrd b 1 250
chown root:disk /dev/initrd
Ayrıca, "RAM disk" ve "başlangıç RAM diski" desteği için destek, /dev/initrd kullanacak
çekirdeğe gömülü olarak (CONFIG_BLK_DEV_RAM=y ve CONFIG_BLK_DEV_INITRD=y) derlenmiş
olmalıdır. /dev/initrd kullanılırken RAM disk bir modül olarak yüklenemez.
İLGİLİ DOSYALAR
/dev/initrd
/dev/ram0
/linuxrc
/initrd
İLGİLİ BELGELER
chown(1), mknod(1), ram(4), freeramdisk(8), rdev(8), çekirdek paketindeki initrd.txt
dosyası, LILO belgeleri, LOADLIN belgeleri, SYSLINUX belgeleri.
NOTLAR
1. /dev/ram0, / dan /initrd ye taşınırken bağlı kalan dosya sistemleri kullanılmakta olan
çekirdekle erişilebilir olmaya devam eder. Buna rağmen /proc/mounts girdileri
güncellenmez.
2. /initrd dizini yoksa, kullanılmakta olan çekirdekle, /dev/ram0 hala bir süreç
tarafından kullanılıyorsa ya da üzerinde bağlı bir dosya sistemi varsa, /dev/ram0
sistemden tamamen ayrılmaz. /dev/ram0 sistemden tamamen ayrılamamışsa bellekte
kalacaktır.
3. /dev/initrd kullanıcıları yukarıdaki notlarda belirtilen davranışa bağımlı
olmamalıdır. Bu davranış çekirdeğin gelecekteki sürümlerinde değişebilir.
YAZAN
initrd aygıtının çekirdek kodu Werner Almesberger <almesber (at) lrc.epfl.ch> ve Hans
Lermen <lermen (at) elserv.ffm.fgan.de> tarafından yazılmıştır. initrd kodu Linux
çekirdeğinin geliştirme sürümlerinden 1.3.73 sürümünde çekirdek kaynak koduna dahil
edilmiştir.
ÇEVİREN
Nilgün Belma Bugüner <nilgun (at) belgeler·gen·tr>, Kasım 2003