Provided by: manpages-tr_1.0.5.1-2_all 
İSİM
crontab - cron'u yöneten tablolar
AÇIKLAMA
Bir crontab dosyasında, cron(8) sürecinin hangi zamanda hangi komutu çalıştıracağını
belirten açıklamalar bulunur. Her kullanıcı kendi crontab dosyasına sahip olabilir. Bu
kullanıcılara ait crontab dosyalarındaki zamanlanmış komutlar, crontab dosyasının sahibi
hangi kullanıcı ise onun adı altında çalıştırılır. Uucp ve News genellikle kendi crontab
dosyalarına sahiptirler, bu sayede bir cron komutunun parçası olarak su(1) komutunu
çalıştırma ihtiyacı ortadan kalkmış olur.
Boş satırlar, sekmeler ve ara boşluklar yok sayılırlar. `#' karakteri ile başlayan
satırlar yorum satırlarıdır. Dosyanın işletilmesi sırasında sistem tarafından
önemsenmezler. Unutmayın ki, cron komutları ve yorumlar aynı satırda olamazlar. Bir yorum
satırının devamında, bir cron komutu yer alıyorsa, sistem burasını da yorum olarak kabul
eder ve işleme sokmaz. Aynı şekilde; yorumlar da, ortam değişkeni ayarları biçiminde,
aynı satırda yer alamazlar.
Geçerli bir crontab satırı, ya ortam değişkenidir, ya da bir cron komutudur. Bir ortam
değişkeni şu şekilde olur:
isim = değer
Eşit işaretinin yanındaki boşluklar seçime bağlıdır. Değer içindeki sonraki boşluklar,
isme atanan değerin bir parçası olarak kabul edileceklerdir. Değer dizgesi, önde veya
arkada yer alan boşlukları korumak için, çift ya da tek tırnak içinde olabilir. Buradaki
temel nokta çift tırnak ile başlarsanız çift tırnak ile bitirmeniz gerektiğidir. Aynı
şekilde tek tırnak ile başlarsanız tek tırnak ile bitirmelisiniz.
Pek çok ortam değişkeni, cron(8) süreci tarafından düzenlenir. SHELL değişkeni, /bin/sh'ı
işaret eder. LOGNAME ve HOME, crontab dosyasının sahibinin /etc/passwd dosyasındaki
değerlerine göre ayarlanır. HOME ve SHELL ortam değişkenleri, crontab içindeki ayrıca
belirtilerek önemsenmeyebilir ama LOGNAME önemsenir.
UYARI: BSD sistemlerde, LOGNAME değişkeni bazen USER olarak adlandırılabilir. Bu tür
sistemlerde, USER değişkeni de ayarlanmalıdır.
LOGNAME, HOME ve SHELL'e ek olarak; cron(8), bu crontab dosyasındaki komutların çalışması
sonucu e-posta göndermeyi gerektirecek bir durum ortaya çıkmışsa, MAILTO değişkenini de
arar. Şayet MAILTO tanımlı ve içeriği boş değil ise, posta burada belirtilen kullanıcıya
gönderilir. Şayet MAILTO belirtilmiş ama içeriği boş ise, (MAILTO="" gibi) e-posta
gönderilmez. Diğer durumlarda, e-posta, crontab dosyasının sahibi olan kullanıcıya
gönderilir. Bu seçenek, cron'u yüklerken postacı olarak /usr/lib/sendmail yerine
/bin/mail kullanmaya karar verdiğiniz durumlarda oldukça faydalı olur -- /bin/mail sahte
isme izin vermez ve UUCP genellikle onun e-postalarını okumaz.
Bir cron komutunun yapısı V7 standartı ile oldukça uyumludur. Her satır, sonunda bir komut
olan, beş adet zaman ve tarih alanına sahiptir. Şayet bu bir sistem crontab dosyası ise
kullanıcı adı da belirtilir. Komutlar cron(8) tarafından işletilir. Burada belirtilen bir
komutun işletilmesi için: dakika, saat ve ay bölümünün gerçek zaman ile aynı olması ve
haftanın günü ya da ayın günü bölümününden en az birisinin gerçek zaman ile aynı olması
gerekir (açıklama için aşağıdaki NOT'a bakınız). Burada unutulmaması gereken bir nokta
vardır: kayıp saatler diye adlandırabileceğimiz zaman (yaz saati, kış saati
uygulamalarında geçişlerde yaşanan saat kaybı gibi) için ayarlanmış görevler asla
çalışmayacaktır. Benzer şekilde, bir seferden daha fazla yaşanan saatler için ayarlanmış
görevlerde iki kez çalıştırılacaktır (yaz saati kış saati değişimlerinde saatin geriye
alınıp, iki kere aynı saat diliminin yaşanması).
cron(8), her dakika başı cron girişlerini gözden geçirir.
Zaman ve tarih alanları:
Alan adı izin verilen değerler
-------- ---------------------
minute 0-59 (dakika)
hour 0-23 (saat)
day of month 1-31 (ayın günü)
month 1-12 (veya ay isimleri)
day of week 0-7 (Pazar günü için 0, 7; isim kullanılabilir.)
Yıldız (*) ile işaretlenmiş bir alan baştan sona (=hepsi) anlamına gelir.
Sayı aralıkları belirtilebilir. Aralıklar, `-' işareti ile ayrılmış iki sayıdan oluşur.
Belirtilen bir aralığa başlangıç ve bitiş sayıları da dahildir. Örneğin; 8-11 saat
aralığı: 8,9,10 ve 11 saatlerini kapsar.
Listeler kullanılabilir. Liste; virgül ile ayrılmış sayılar dizesidir. Örneğin:
``1,2,5,9'' ve ``0-4,8-12''.
Adım değerleri aralıklarla birlikte kullanılabilir. Bir aralıktan sonra `/<sayı>' şeklinde
ifade edilir. Buradaki sayı adımlama değeridir. Örneğin; "0-23/2" saat ifadesi, V7
standartında "0,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20,22" değerlerini ifade etmektedir. Adımlama bir
yıldızdan `*'sonra da yapılabilir. "*/2" nin anlamı; her iki saatte bir demektir.
"month" ve "day of week" alan adları için isimler de kullanılabilir. Büyük/küçük harf
ayrımı olmaksızın ingilizce ismin ilk üç harfini kullanabilirsiniz. İsim aralıkları ve
isim listelerini kullanamazsınız.
6. alan (satırın geri kalanı kısmı) çalıştırılacak komutu belirtir. Satırsonu karakterine
veya "%" işaretine kadar olan kısım, /bin/sh ya da crontab'ın SHELL ortam değişkenince
tanımlanmış olan kabuk tarafından çalıştırılır. Yüzde işareti `%', `\' işareti ile
öncelenmedikçe, satırsonu karakteri haline dönüşür ve ilk `%' den sonraki tüm bilgi,
standart girdiye komut olarak gönderilir.
Not - komutun çalıştırılacağı gün iki alandan ayarlanabilir: ayın günü ve haftanın günü.
Her iki alanda belirli bir gün ile sınırlıysa (yani `*' değilse, yani belirtilmiş bir gün
varsa), gerçek zaman bu iki değerden biri ile eşleşince, komut çalıştırılır. Örneğin; ``30
4 1,15 * 5'' dizgesi bir komutu her ayın 1. ve 15. günleri saat 4:30'da, artı her Cuma
çalıştırılır.
ÖRNEK CRON DOSYASI
# komutları çalıştırmak için /bin/sh kullanılsın,
# /etc/passwd'de belirtilen önemsizdir
SHELL=/bin/sh
# kimin crontab'ı olduğunu boşver, bütün çıktıları `paul'e postala
MAILTO=paul
#
# hergün gece yarısından sonra beş dakika çalıştır
5 0 * * * $HOME/bin/daily.job >> $HOME/tmp/out 2>&1
# her ayın ilk günü saat 14:15 de çalıştır -- çıktılar paul'e postalansın
15 14 1 * * $HOME/bin/monthly
# hafta içi (Pazartesi-Cuma) hergün saat 22:00'da çalıştır ve Joe'yu kızdır
0 22 * * 1-5 mail -s "Saat 22:00" joe%Joe,%%Çocukların nerede?%
23 0-23/2 * * * echo "her gün 00:23, 02:23, 04:23 de çalışır"
5 4 * * sun echo "her Pazar 4:05'de çalışır"
İLGİLİ DOSYALAR
/etc/crontab Sistem crontab dosyası
İLGİLİ BELGELER
cron(8), crontab(1).
İLAVELER
Haftanın günlerini belirtirken; hem 0. gün, hem de 7. gün Pazar olarak kabul edilecektir.
BSD ve ATT bu konuda anlaşamamışlar gibi görünüyor.
Listeler ve aralıklar aynı alan içinde birlikte olamazlar. "1-3,7-9" dizgesi ATT veya BSD
cron'u tarafından reddedilecektir. cron komutu, bu dizge yerine "1-3" veya "7,8,9"
şeklinde tanımlamaları kabul edecektir.
Aralıklar adımlama içerebilir. "1-9/2" , "1,3,5,7,9" ile aynı anlamdadır.
Ay ve haftanın günleri isim olarak belirtilebilir.
Ortam değişkenleri crontab içinden ayarlanabilir. BSD veya ATT'de alt süreçlere aktarılan
ortam, /etc/rc içindekilerden birisidir.
Komut çıktısı; crontab'ın sahibine postalanabilir (BSD bunu beceremez), crontab'ın
sahibinden başkasına postalanabilir (SysV bunu beceremez) veya bu özellik kapatılabilir ve
kimseye posta gönderilmez (SysV bunu da yapamaz).
YAZAN
Paul Vixie <paul (at) vix.com> tarafından yazılmıştır.
ÇEVİREN
Yalçın Kolukısa <yalcink01 (at) yahoo.com>, Kasım 2003