Provided by: manpages-nl_4.15.0-9_all bug

NAAM

       ex, vi, view - tekstverwerkers

SAMENVATTING

       ex [-eRrSsv] [-c opdr] [-t tag] [-w grootte] [bestand ...]
       vi [-elRrSv] [-c opdr] [-t tag] [-w grootte] [bestand ...]
       view [-eRrSv] [-c opdr] [-t tag] [-w grootte] [bestand ...]

LICENTIE

       Het  vi  programma  is vrij distribueerbaar. U bent uitgenodigd om het te kopiëren, aan te
       passen en delen met anderen, onder de voorwaarden gegeven in het  `LICENSE'  bestand.  Als
       enig  bedrijf  (niet individu!) vi voldoende bruikbaar acht, dat u het zou hebben gekocht,
       of als enig bedrijf wenst om het te  her-distribueren,  worden  donaties  aan  de  auteurs
       gewaardeerd.

BESCHRIJVING

       vi   is   een   scherm-georiënteerde   tekstverwerker.   ex   is  een  regel‐georiënteerde
       tekstverwerker. Ex en vi zijn verschillende interfaces voor hetzelfde programma, en het is
       mogelijk  om  tussen  beide  heen en weer te schakelen tijdens het tekstverwerken. View is
       hetzelfde als de -R (alleen‐lezen) optie voor vi.

       Deze handleiding is de handleiding die met de nex/nvi versies van de ex/vi tekstverwerkers
       wordt  geleverd.  nex/nvi  Zijn  bedoeld  als  bug‐voor‐bug  gelijke  vervangingen voor de
       originele Vierde Berkeley Software Distributie (4BSD) ex en vi programma's. Voor  de  rest
       van deze handleiding wordt nex/vi alleen gebruikt als dat nodig is om onderscheid te maken
       tussen de historische implementaties van ex/vi.

       Deze handleiding is bedoeld voor gebruikers die al bekend zijn  met  ex/vi.  De  rest  zal
       hoogstwaarschijnlijk  een  goede  stap‐voor‐stap inleiding over deze tekstverwerker moeten
       lezen  vóór  deze  handleiding.  Als  u  in  een  onbekende  omgeving  bent,  en  absoluut
       onmiddellijk  werk klaar moet krijgen, lees de sectie na de opties beschrijvingen getiteld
       “Snel Starten”. Dat is waarschijnlijk genoeg om u op weg te helpen.

       De volgende opties zijn beschikbaar:

       -c     Voer opdr onmiddellijk uit na starten van de sessie.  Vooral  handig  om  naar  een
              startpositie   binnen  het  bestand  te  gaan,  maar  opdr  is  niet  begrensd  tot
              positionerings opdrachten. Dit is de POSIX 1003.2  interface  voor  de  historische
              “+opdr” spelling. nex/nvi ondersteunt de oude en de nieuwe spelling.

       -e     Start tekstverwerken in ex mode, alsof het programma als ex werd aangeroepen.

       -l     Start verwerken met de `lisp' en `showmatch' opties gezet.

       -R     Start  verwerken  in alleen‐lezen mode, alsof het programma werd aangeroepen met de
              naam view, of de readonly optie gezet was.

       -r     Herstel de opgegeven bestanden, of, als geen  bestanden  werden  gegeven,  geef  de
              bestanden  die  hersteld  kunnen  worden.  Als  geen  herstelbare  bestanden met de
              opgegeven naam bestaan wordt het bestand voor verwerken  aangeboden,  alsof  de  -r
              optie niet werd gegeven.

       -S     Draai  met  de  secure verwerken optie gezet: staat toegang tot externe programma's
              niet toe.

       -s     Ga naar `batch' mode; alleen toepasselijk voor ex verwerkings-sessies.  Batch  mode
              is  bruikbaar  voor  het draaien van ex scripts. Prompts, informerende berichten en
              andere gebruiker georiënteerde berichten worden uitgezet, en geen  opstartbestanden
              of  omgevingsvariabelen  worden  gelezen. Dit is de POSIX 1003.2 interface voor het
              historische “-” argument. nex/nvi ondersteunt de oude en nieuwe spelling.

       -t     Start verwerken bij de opgegeven tag. (Zie ctags(1)).

       -w     Zet de initiële venster grootte naar het opgegeven aantal regels.

       -v     Start verwerken in vi mode, alsof de opdrachtnaam vi of view was.

       Let op dat de -F optie (die voorkwam dat ex/vi een volledige backup maakte  van  het  doel
       bestand) is verwijderd en niet langer beschikbaar is.

       Opdracht  invoer  voor  ex/vi wordt van de standaard invoer gelezen. In de vi interface is
       het fout als de standaard invoer geen terminal is. In de ex  interface  worden  opdrachten
       altijd  gelezen,  ook  als  de  standaard  invoer  geen terminal is, maar de sessie zal in
       `batch' mode worden uitgevoerd, alsof de -s optie werd gegeven.

       ex/vi eindigt met 0 bij slagen, en groter dan 0 als een fout optreedt.

SNEL STARTEN

       Deze sectie vertelt wat u minimaal nodig heeft voor simpele tekstverwerking met vi. Als  u
       nooit  eerder  een scherm tekstverwerker hebt gebruikt heeft u waarschijnlijk zelfs moeite
       met deze eenvoudige introductie.In dat geval zou u iemand moeten proberen te vinden die vi
       al kent, en die met u door deze sectie kan lopen.

       Vi  is  een  scherm-tekstverwerker. Dat betekend dat het gehele scherm wordt gebruikt, een
       deel van het bestand tonend op elke scherm-regel, behalve  op  de  laatst  regel  van  het
       scherm.  De  laatste  regel  op  het  scherm wordt gebruikt door u om opdrachten aan vi te
       geven, en door vi om informatie aan u te geven.

       Het andere feit dat u moet begrijpen is dat vi een mode-tekstverwerker is, dat is: u  bent
       óf  tekst aan het invoeren, óf u bent opdrachten aan het uitvoeren, en u moet in de juiste
       mode zijn om het ene of het andere te doen. Als u een bestand begint te bewerken bent u in
       opdracht mode. Er zijn opdrachten die u naar invoer mode brengen. Er is maar één toets die
       u uit de invoer mode haalt, en dat is de <escape> toets. (Toets  namen  worden  geschreven
       tussen  kleiner  dan  <  en groter-dan > tekens, dat is: <escape> betekend “escape” toets,
       gewoonlijk “esc” genaamd op uw terminal's toetsenbord.) Als u ooit in de war raakt over in
       welke mode u bent, blijf dan net zo lang op de <escape> toets drukken tot vi naar u piept.
       (In het algemeen zal vi naar u piepen als u iets probeert dat niet is toegestaan. Het  zal
       ook fout berichten weergeven.)

       Geef  voor het bewerken van een bestand de opdracht “vi bestand_naam<regel_overhalen>”. De
       opdracht   die   u   zo   spoedig   mogelijk   zou   moeten   geven   is   “:set   verbose
       showmode<regel-overhalen>”.  Dit zal zorgen dat de tekstverwerker praatgrage foutberichten
       gaat geven en de huidige mode wordt zichtbaar gemaakt onderaan het scherm.

       De opdrachten om binnen het bestand te bewegen zijn:

       h      Verplaats de cursor één karakter naar links.

       j      Verplaats de cursor één regel naar beneden.

       k      Verplaats de cursor één regel naar boven.

       l      Verplaats de cursor één karakter naar rechts.

       <cursor‐pijlen>
              De cursor pijl-toetsen zouden ook moeten werken.

       /flopke<regel‐overhalen>
              Zoek naar de string “flopke” in het bestand, en verplaats de cursor naar het eerste
              karakter ervan.

       De opdrachten om nieuwe tekst in te voeren zijn:

       a      Toevoegen nieuwe tekst, achter de cursor.

       i      Invoegen nieuwe tekst, vóór de cursor.

       o      Open  een  nieuwe  regel  onder  de  regel waar de cursor zich op bevindt, en start
              tekst-invoeren.

       O      Open een nieuwe regel boven de regel waar de  cursor  zich  op  bevindt,  en  start
              tekst-invoeren.

       <escape>
              Als  u eenmaal invoer mode bent binnengegaan met één van de volgende opdrachten: a,
              i, O of o, gebruik dan <escape> om te stoppen met het invoeren van tekst  en  terug
              te keren naar opdrachten mode.

       De opdrachten om tekst te kopiëren zijn:

       yy     Kopieer de regel waar de cursor zich op bevindt.

       p      Voeg de gekopieerde regel onder de regel waar de cursor zich op bevind.

       De opdrachten om tekst te schrappen zijn:

       dd     Schrap de regel waar de cursor zich op bevindt.

       x      Schrap het karakter waar de cursor op staat.

       De opdrachten om een bestand weg te schrijven zijn:

       :w<regel‐overhalen>
              Schrijf  het  bestand  terug naar het bestand met de naam die u origineel gebruikte
              als een argument voor de vi opdracht.

       :w bestand_naam<regel‐overhalen>
              Schrijf het bestand weg naar het bestand met de naam “bestand_naam”.

       De opdrachten om het verwerken te stoppen en uit de tekstverwerker te gaan zijn:

       :q<regel‐overhalen>
              Stop  bewerken  en  ga  uit  vi  (als  u  het  bestand  heeft  aangepast,  maar  de
              veranderingen niet hebt bewaard zal vi weigeren te stoppen).

       :q!<regel‐overhalen>
              Stop, vernietigt mogelijke aanpassingen die u hebt gemaakt.

       Een  laatste  waarschuwing.  Ongebruikelijke karakters kunnen meer dan één karakter op het
       scherm innemen, en lange regels kunnen meer dan een enkele schermregel  nodig  hebben.  De
       bovenstaande opdracht werkt op “fysieke” karakters en regels, dat is, ze werken op de hele
       regel hoeveel schermregels die ook inneemt, en op het hele karakter, hoeveel kolommen  het
       ook verbruikt.

VI OPDRACHTEN

       De  volgende  sectie  beschrijft  de  opdrachten  voorhanden in de opdracht mode van de vi
       tekstverwerker. In elke onderstaande alinea geeft de  titel-regel  het  gebruik  voor  die
       opdracht weer.

       [tel] <controle‐A>
              Zoek voorwaarts naar de tel-de verschijning van het huidige woord.

       [tel] <controle‐B>
              Pagineer achterwaarts tel schermen.

       [tel] <controle‐D>
              Schuif het scherm tel regels voorwaarts.

       [tel] <controle‐E>
              Schuif  het  scherm  tel regels voorwaarts, de huidige kolom en regel zo latend als
              mogelijk.

       [tel] <controle‐F>
              Pagineer tel schermen voorwaarts.

       <controle‐G>
              Toon bestand informatie.

       <controle‐H>

       [tel] h
              Verplaats de cursor tel karakters terug op de huidige regel.

       [tel] <controle‐J>

       [tel] <controle‐N>

       [tel] j
              Verplaats de cursor tel regels naar beneden zonder de huidige kolom te veranderen.

       <controle‐L>

       <controle‐R>
              Herteken het scherm.

       [tel] <controle‐M>

       [tel] +
              Verplaats de cursor tel regels naar beneden naar het eerste niet-witruimte karakter
              op die regel.

       [tel] <controle‐P>

       [tel] k
              Verplaats de cursor tel regels omhoog, zonder de huidige kolom te veranderen.

       <controle‐T>
              Keer terug naar de meest recente `tag' context.

       <controle‐U>
              Schuif het scherm tel regels achterwaarts.

       <controle‐W>
              Schakel  één  venster naar beneden op het scherm, of naar het eerste venster als er
              geen lagere zijn.

       <controle‐Y>
              Schuif het scherm tel regels naar achterwaarts en laat de huidige  regel  en  kolom
              gelijk als mogelijk.

       <controle‐Z>
              Zet de huidige tekstverwerkingssessie in de achtergrond.

       <escape>
              Voer ex opdrachten uit of breek gedeeltelijk ingevoerde opdrachten af.

       <controle‐]>
              Druk een `tag' verwijzing op de `tag' stapel.

       <controle‐^>
              Schakel naar het meest recent bewerkte bestand.

       [tel] <spatie>

       [tel] l
              Verplaats de cursor tel karakters voorwaarts zonder de huidige regel te veranderen.

       [tel] ! verplaatsing shell‐argument(en)
              Vervang tekst met de resultaten van een shell opdracht.

       [tel] # #|+|-
              Verhoog of verlaag het cursor nummer.

       [tel] $
              Verplaats de cursor naar het einde van een regel.

       %      Ga naar het overeenkomende karakter.

       &      Herhaal de eerdere vervangings opdracht op de huidige regel.

       '<karakter>

       `<karakter>
              Keer terug naar de context gemarkeerd door het karakter <karakter>.

       [tel] (
              Ga tel zinnen terug.

       [tel] )
              Ga tel zinnen voorwaarts.

       [tel] ,
              Omgekeerd tel keer naar karakter zoeken.

       [tel] -
              Ga naar het eerste niet-witruimte karakter op de vorige regel, tel keer.

       [tel] .
              Herhaal de laatste vi tekst veranderende opdracht.

       /RE<regel‐overhalen>

       /RE/ [verschil]<regel‐overhalen>

       ?RE<regel‐overhalen>

       ?RE? [verschil]<regel‐overhalen>

       N

       n      Zoek voorwaarts of achterwaarts naar een reguliere expressie.

       0      Ga naar het eerste karakter op de huidige regel.

       :      Voer een ex opdracht uit.

       [tel] ;
              Herhaal het laatste karakter-zoeken tel keren.

       [tel] < verplaatsing

       [tel] > verplaatsing
              Schuif regels naar links of rechts.

       @ buffer-karakter
              Voer een benoemde buffer uit.

       [tel] A
              Ga naar invoer mode, voeg tekst toe na het einde van de regel.

       [tel] B
              Ga tel grote-woorden achterwaarts.

       [buffer-karakter] [tel] C
              Kopieer  de  tekst  vanaf de huidige positie tot aan het einde van de regel naar de
              buffer buffer‐karakter, en start veranderen (in invoer mode).

       [buffer-karakter] D
              Schrap de tekst vanaf de huidige positie tot aan einde van de regel.

       [tel] E
              Ga tel einde‐van‐grote‐woorden voorwaarts.

       [tel] F <karakter>
              Zoek in de huidige regel tel keren naar <karakter>.

       [tel] G
              Ga naar regel tel, of naar de laatste regel van  het  bestand  als  tel  niet  werd
              gespecificeerd.

       [tel] H
              Ga naar scherm-regel tel - 1 regels onder de bovenkant van het scherm.

       [tel] I
              Schakel naar invoer mode, tekst invoegend aan het begin van de regel.

       [tel] J
              Voeg regels samen.

       [tel] L
              Ga naar de scherm-regel tel - 1 regels boven de onderkant van het scherm.

       M      Ga naar de scherm-regel in het midden van het scherm.

       [tel] O
              Ga naar invoer mode, voeg tekst toe in een nieuwe regel boven de huidige.

       [buffer-karakter] P
              Invoegen van tekst vanuit een buffer.

       Q      Eindig vi (of visuele) interface en schakel naar ex interface.

       [tel] R
              Ga naar invoer mode, vervang de karakters in de huidige regel.

       [buffer-karakter] [tel] S
              Substitueer tel regels.

       [tel] T <karakter>
              Zoek  achterwaarts  tel  keren  door  de huidige regel voor het karakter achter het
              opgegeven <karakter>.

       U      Herstel de huidige regel naar de staat waarin hij was vóór de cursor  er  zich  het
              laatst naar verplaatste.

       [tel] W
              Ga voorwaarts tel grote-woorden.

       [buffer-karakter] [tel] X
              Schrap tel karakters vóór de cursor.

       [buffer-karakter] [tel] Y
              Kopieer (of “yank”) tel regels naar de opgegeven buffer.

       ZZ     Schrijf het bestand en eindig vi.

       [tel] [[
              Ga tel sectie grenzen terug.

       [tel] ]]
              Ga tel sectie grenzen voorwaarts.

       ^      Ga naar het eerste niet-witruimte karakter op de huidige regel.

       [tel] _
              Ga tel - 1 regels naar het eerste niet-witruimte karakter.

       [tel] a
              Schakel naar invoer mode, voeg tekst achter de cursor toe.

       [tel] b
              Ga tel woorden achterwaarts.

       [buffer-karakter] [tel] c verplaatsing
              Verander het stuk tekst waar `verplaatsing' overheen zou bewegen.

       [buffer-karakter] [tel] d verplaatsing
              Schrap een stuk tekst waar `verplaatsing' overheen zou bewegen.

       [tel] e
              Ga tel einde‐van‐woorden voorwaarts.

       [tel] f<karakter>
              Zoek tel keren voorwaarts in de rest van de huidige regel naar <karakter>.

       [tel] i
              Schakel naar invoer mode, tekst invoegend vóór de cursor.

       m <karakter>
              Bewaar  de  huidige  context  (regel  en  kolom)  in  <karakter> om later (o.a.) te
              gebruiken om naar toe te springen.

       [tel] o
              Schakel naar invoer mode, voeg tekst toe in  een  nieuwe  regel  onder  de  huidige
              regel.

       [buffer-karakter] p
              Voeg tekst toe vanuit een buffer.

       [tel] r <karakter>
              Vervang tel karakters door <karakter>.

       [buffer-karakter] [tel] s
              Substitueer tel karakters op de huidige regel startend met het huidige karakter.

       [tel] t <karakter>
              Zoek  tel  keren voorwaarts in de huidige regel naar het karakter onmiddellijk vóór
              het karakter <karakter>.

       u      Maak de laatste verandering ongedaan.

       [tel] w
              Ga tel woorden voorwaarts.

       [buffer-karakter] [tel] x
              Schrap tel karakters.

       [buffer-karakter] [tel] y verplaatsing
              Kopieer (of “yank”) een stuk tekst, opgegeven door de tel en verplaatsing naar  een
              buffer.

       [tel1] z [tel2] -|.|+|^|<regel‐overhalen>
              Herteken het scherm, optioneel herpositionerend en de grootte aanpassend.

       [tel] {
              Ga tel alinea's achterwaarts.

       [tel] |
              Ga naar een bepaalde kolom tel op de huidige regel.

       [tel] }
              Ga tel alinea's voorwaarts.

       [tel] ~
              maakt  van de volgende tel hoofd-, kleine-letters en van de kleine-, hoofd-letters,
              als de tildeop optie niet gezet is.

       [tel] ~ verplaatsing
              maakt van de tel en verplaatsing  karakters,  van  hoofd-,  kleine-letters  en  van
              kleine-, hoofd-letters, als de tildeop optie gezet is.

       <interrupt>
              Onderbreek de huidige operatie.

VI TEKST INVOER OPDRACHTEN

       De  volgende  sectie beschrijft de opdrachten die beschikbaar zijn in de tekst invoer mode
       van de vi tekstverwerker.

       <nul>  Geef de vorige invoer nog een keer.

       <controle‐D>
              Wis de vorige shiftwidth kolom grens.

       ^<controle‐D>
              Wis alle autoindent karakters, en zet het autoindent niveau terug.

       0<controle‐D>
              Wis alle autoindent karakters.

       <controle‐T>
              Voeg voldoende <tabulatie> en <spatie> karakters in om bij de  volgende  shiftwidth
              kolom grens te komen.

       <erase>

       <controle‐H>
              Wis het laatste karakter.

       <literal next>
              Citeer het volgende karakter.

       <escape>
              Zet alle ingevoerde tekst in het bestand, en keer terug naar opdracht mode.

       <line erase>
              Wis de huidige regel.

       <controle‐W>

       <word erase>
              Wis  het laatste woord. De definitie van `woord' is afhankelijk van de altwerase en
              ttywerase opties.

       <controle‐X>[0-9A-Fa-f]+
              Zet een karakter met de opgegeven hexadecimale waarde in de tekst.

       <interrupt>
              Interrupt tekst invoer mode, terugkerend naar de opdrachten mode.

EX OPDRACHTEN

       De volgende sectie beschrijft de opdrachten die beschikbaar zijn in de  ex  tekstverwerker
       (interface). In elke onderstaande alinea is de titel-regel de spelling van de opdracht.

       <einde‐van‐bestand>
              Het bestand over het scherm schuiven.

       ! argument(en)

       [interval]! argument(en)
              Voer een shell opdracht uit, of filter regels door een shell opdracht.

       "      Commentaar.

       [interval] nu[mmer] [tel] [vlaggen]

       [interval] # [tel] [vlaggen]
              Toon de geselecteerde regels, elk voorafgegaan door zijn/haar regelnummer.

       @ buffer-karakter

       * buffer
              Voer een buffer uit.

       [regel] a[ppend][!]
              De ingevoerde tekst wordt na de opgegeven regel toegevoegd.

       [interval] c[hange][!] [tel]
              De ingevoerde tekst vervangt de tekst in het interval.

       cs[cope] add | find | help | kill | reset
              Voer een `Cscope' opdracht uit.

       [interval] d[elete] [buffer] [tel] [vlaggen]
              Schrap de regels uit het bestand.

       di[splay] b[uffers] | c[onnections] | s[creens] | t[ags]
              Toon buffers, Cscope-verbindingen, schermen of `tags'.

       [Ee][dit][!] [+opdr] [bestand]

       [Ee]x[!] [+opdr] [bestand]
              Bewerk een ander bestand.

       exu[sage] [opdracht]
              Toon de spelling van een ex opdracht.

       f[ile] [bestand]
              Toon, en optioneel verander de bestandsnaam.

       [Ff]g [naam]
              Alleen in Vi interface. Zet het opgegeven scherm op de voorgrond.

       [interval] g[lobal] /patroon/ [opdrachten]

       [interval] v /patroon/ [opdrachten]
              Pas opdrachten toe op regels die het patroon passen (of niet passen).

       he[lp] Toon een help bericht.

       [line] i[nsert][!]
              De ingevoerde tekst wordt vóór de opgegeven regel ingevoegd.

       [range] j[oin][!] [tel] [vlaggen]
              Voeg regels tekst samen.

       [interval] l[ist] [tel] [vlaggen]
              Toon de regels ondubbelzinnig.

       map[!] [lhs rhs]
              Bepaal of toon toetsenbord-kaart (alleen voor vi).

       [regel] ma[rk] <karakter>

       [regel] k <karakter>
              Markeer de regel met de markering <karakter>.

       [interval] m[ove] regel
              Verplaats de opgegeven regels naar onder de opgegeven doel regel.

       mk[exrc][!] bestand
              Schrijf de afkortingen, tekstverwerker opties en toetsen-kaarten naar het opgegeven
              bestand.

       [Nn][ext][!] [bestand ...]
              Bewerk het volgende bestand uit de argumenten lijst.

       [regel] o[pen] /patroon/ [vlaggen]
              Ga naar openen mode.

       pre[serve]
              Sla het bestand op in een vorm die later hersteld kan worden met de ex -r optie.

       [Pp]rev[ious][!]
              Bewerk het vorige bestand uit de argumenten lijst.

       [interval] p[rint] [tel] [vlaggen]
              Toon de opgegeven regels.

       [regel] pu[t] [buffer]
              Voeg de buffer-inhoud toe aan de huidige regel.

       q[uit][!]
              Beëindig de tekstverwerken sessie.

       [regel] r[ead][!] [bestand]
              Lees een bestand.

       rec[over] bestand
              Herstel het bestand als het eerder bewaard was.

       res[ize] [+|-]size
              Alleen Vi. Vergroot of krimp het huidige scherm.

       rew[ind][!]
              Draai de argumenten lijst terug.

       se[t] [optie[=[waarde]] ...] [nooption ...] [option? ...] [all]
              Toon of zet tekstverwerker opties.

       sh[ell]
              Voer een shell programma uit.

       so[urce] bestand
              Lees en voer ex opdrachten uit van een bestand.

       [interval] s[ubstitueer] [/patroon/replace/] [opties] [tel] [vlaggen]

       [interval] & [opties] [tel] [vlaggen]

       [interval] ~ [opties] [tel] [vlaggen]
              Maak substituties.

       su[spend][!]

       st[op][!]

       <suspend>
              Schort de tekstverwerkings-sessie op.

       [Tt]a[g][!] tagstring
              Bewerk het bestand dat het opgegeven `tag' bevat.

       tagn[ext][!]
              Bewerk het bestand dat de volgende context voor de huidige `tag' bevat.

       tagp[op][!] [bestand | nummer]
              Spring naar de opgegeven `tag' in de `tags' stapel.

       tagp[rev][!]
              Bewerk het bestand dat de vorige context voor de huidige `tag' bevat.

       unm[ap][!] lhs
              `unmap' een in kaart gebrachte string.

       ve[rsie]
              Toon de versie van de ex/vi tekstverwerker.

       [regel] vi[sual] [type] [tel] [vlaggen]
              Alleen Ex. Schakel naar vi.

       [Vi]i[sual][!] [+opdr] [bestand]
              Alleen Vi. Bewerk een nieuw bestand.

       viu[sage] [opdracht]
              Toon gebruik van een vi opdracht.

       [interval] w[rite][!] [>>] [bestand]

       [interval] w[rite] [!] [bestand]

       [interval] wn[!] [>>] [bestand]

       [interval] wq[!] [>>] [bestand]
              Schrijf een bestand weg.

       [interval] x[it][!] [bestand]
              Schrijf het bestand weg alsof het werd veranderd.

       [interval] ya[nk] [buffer] [tel]
              Kopieer de opgegeven regels naar een buffer.

       [regel] z [type] [tel] [vlaggen]
              Pas het venster aan.

ZET OPTIES

       Er is een groot aantal opties die gezet (en terug gezet) kunnen worden om het  gedrag  van
       de  tekstverwerker te veranderen. Deze sectie beschrijft de opties, hun afkortingen en hun
       standaard waardes.

       In elke alinea onder is het eerste deel van de titel-regel de volle  naam  van  de  optie,
       gevolgd door gelijkwaardige afkortingen. Het deel in rechte haakjes is de standaard waarde
       voor de optie. De meeste opties zijn boolean, dat is: ze zijn "aan" of  "uit",  en  hebben
       geen bijbehorende waarde.

       Opties zijn van toepassing op zowel ex als vi modi, tenzij anders opgegeven werd. Meerdere
       opties kunnen gegeven of ongedaan gemaakt worden, gescheiden door spaties of tabs. Spaties
       en  tabs  kunnen  opgegeven worden in teken opties (b.v. tags of filec) door elk vooraf te
       laten gaan door een backslash. Op geen enkele manier kun je  een  backslash  zelf  in  een
       optie opnemen.

       altwerase [uit]
              Alleen Vi. Kies een alternatief woord-wissen algoritme.

       autoindent, ai [uit]
              Spring nieuwe regels automatisch in.

       autoprint, ap [uit]
              Alleen Ex. Toon de huidige regel automatisch.

       autowrite, aw [uit]
              Schrijf aangepaste bestanden automatisch weg bij het wisselen tussen bestanden.

       backup [""]
              Backup bestanden voordat ze worden overschreven.

       beautify, bf [uit]
              Vernietig controle karakters.

       cdpath [omgevingsvariabele CDPATH, of huidige map]
              Het map pad dat gebruikt wordt als pad voorvoegsels voor de cd opdracht.

       cedit [geen standaard]
              Zet het karakter om de dubbele-punt opdracht‐regel‐geschiedenis te bewerken.

       columns, co [80]
              Zet het aantal kolommen op het scherm.

       comment [uit]
              Alleen Vi. Sla voorafgaand commentaar in shell, C en C++ broncode bestanden over.

       directory, dir [omgevingsvariabele TMPDIR, of /tmp]
              De map waar tijdelijk bestanden worden gemaakt.

       edcompatible, ed [uit]
              Onthoudt  de waardes van de “c” en “g” achtervoegsels van de substitute opdrachten,
              in plaats van ze te initialiseren als niet gezet voor elke nieuwe opdracht.

       errorbells, eb [uit]
              Alleen Ex. Kondig foutberichten aan met een bel.

       exrc, ex [uit]
              Lees de opstart bestanden in de huidige map.

       extended [uit]
              Reguliere expressies zijn uitgebreide expressies, dat is: egrep(1)-stijl).

       filec [geen standaard]
              Zet het karakter om bestandsnaam-pad completeren op de  dubbele-punt  opdrachtregel
              uit te voeren.

       flash [aan]
              Knipper het scherm in plaats van het piepen van het toetsenbord bij een fout.

       hardtabs, ht [8]
              Zet de ruimte tussen hardware tabulatie instellingen.

       iclower [uit]
              Maakt alle Reguliere Expressies ongevoelig voor het verschil tussen hoofd en kleine
              letters, zolang er geen hoofdletters in de zoektekst voorkomen.

       ignorecase, ic [uit]
              Negeer het verschil tussen hoofd- en kleine-letters in reguliere expressies.

       keytime [6]
              De tienden van seconden dat ex/vi wacht voor de volgende toets om een toets  in  de
              toetsen-kaart op te zoeken.

       leftright [uit]
              Alleen Vi. Doe links‐rechts schuiven van het scherm.

       lines, li [24]
              Alleen Vi. Zet het aantal regels voor op het scherm.

       lisp [uit]
              Alleen  Vi.  Verander verschillende zoekopdrachten en opties om te werken met Lisp.
              Deze optie is nog niet geïmplementeerd.

       list [uit]
              Toon regels op een ondubbelzinnige manier.

       lock [aan]
              Probeer een exclusieve grendel op elk te bewerken  bestand  te  krijgen,  lezen  of
              schrijven.

       magic [aan]
              Behandel bepaalde karakters speciaal in reguliere expressies.

       matchtime [7]
              Alleen  Vi.  De  tienden  van  seconden  dat ex/vi pauzeert om op een overeenkomend
              karakter te wachten wanneer de showmatch optie is gezet.

       mesg [aan]
              Laat berichten van andere gebruikers toe.

       modelines, modeline [uit]
              Lees de eerste en laatste paar regels van elk  bestand  voor  ex  opdrachten.  Deze
              optie zal nooit worden geïmplementeerd.

       noprint [""]
              Karakters die nooit als afdrukbare karakters worden behandeld.

       number, nu [uit]
              Laat elke getoonde regel voorafgaan door zijn regelnummer.

       octal [uit]
              Toon   onbekende   karakters  als  octale  nummers,  in  plaats  van  de  standaard
              hexadecimale nummers.

       open [aan]
              Alleen Ex. Als deze optie niet is gezet zijn de  open  en  visual  opdrachten  niet
              toegestaan.

       optimize, opt [aan]
              Alleen Vi. Optimaliseer tekst doorvoer naar domme terminals. Deze optie is nog niet
              geïmplementeerd.

       paragraphs, para [IPLPPPQPP LIpplpipbp]
              Alleen Vi. Definieer extra alinea grenzen voor de { en } opdrachten.

       path []
              Definieer extra mappen om te doorzoeken voor bestanden die bewerkt worden.

       print [""]
              Karakters die altijd als afdrukbare karakters worden behandeld.

       prompt [aan]
              Alleen Ex. Geef een opdracht prompt weer.

       readonly, ro [uit]
              Markeer het bestand en de sessie als alleen‐lezen.

       recdir [/var/tmp/vi.recover]
              De map waar herstel-bestanden worden opgeslagen.

       redraw, re [uit]
              Alleen Vi. Simuleer een intelligente terminal op een domme. Deze optie is nog  niet
              geïmplementeerd.

       remap [aan]
              Her-cartograferen toetsen tot opgelost.

       report [5]
              Zet   het  aantal  regels  waarover  de  tekstverwerker  veranderingen  of  `yanks'
              rapporteert.

       ruler [uit]
              Alleen Vi. Geef een regel/kolom heerser op de dubbele-punt opdracht regel.

       scroll, scr [window / 2]
              Zet het aantal te schuiven regels.

       searchincr [uit]
              Maak de / en ? opdrachten optellend.

       sections, sect [NHSHH HUnhsh]
              Alleen Vi. Definieer extra sectie grenzen voor de [[ en ]] opdrachten.

       secure [uit]
              Zet alle toegang tot externe programma's uit.

       shell, sh [environment variabele SHELL, of /bin/sh]
              Kies de shell die gebruikt wordt door de tekstverwerker.

       shellmeta [~{[*?$`'"\]
              Zet de `meta' karakters waarop getest wordt om te zien of  bestandsnaam-expandering
              nodig is.

       shiftwidth, sw [8]
              Zet de autoindent en shift opdracht inspring breedte.

       showmatch, sm [uit]
              Alleen Vi. Bemerk overeenkomende “{” en “(” voor “}” en “)” karakters.

       showmode, smd [uit]
              Alleen  Vi.  Toon  de  huidige  mode  van  de tekstverwerker en een “modified” {nl:
              aangepast} vlag.

       sidescroll [16]
              Alleen Vi. Zet de hoeveelheid  dat  een  links‐rechts  schuiven‐van‐het‐scherm  zal
              schuiven.

       slowopen, slow [uit]
              Vertraag  het  bijwerken  van  tekst  tijdens  tekst invoer. Deze optie is nog niet
              geïmplementeerd.

       sourceany [uit]
              Lees opstartbestanden die niet het eigendom de huidige gebruiker zijn.  Deze  optie
              zal nooit worden geïmplementeerd.

       tabstop, ts [8]
              Deze optie zet tabulatie breedte voor de tekstverwerker weergave.

       taglength, tl [0]
              Zet het aantal significante karakters in een `tag' naam.

       tags, tag [tags /var/db/libc.tags /sys/kern/tags]
              Zet de `tags' bestanden lijst.

       term, ttytype, tty [environment variabele TERM]
              Zet de terminal soort.

       terse [uit]
              Deze  optie maakte vroeger de tekstverwerker-berichten minder langdradig. Het heeft
              geen invloed binnen deze implementatie.

       tildeop [uit]
              Pas de ~ opdracht aan om een bijbehorende verplaatsing als argument te nemen.

       timeout, to [aan]
              Pauzeer voor toetsen die in kaart gebracht kunnen worden.

       ttywerase [uit]
              Alleen Vi. Kies een alternatief wis algoritme.

       verbose [uit]
              Alleen Vi. Toon een fout-melding voor elke fout.

       w300 [geen standaardwaarde]
              Alleen Vi. Zet de venster grootte als de verbinding-snelheid minder dan  1200  baud
              is.

       w1200 [geen standaardwaarde]
              Alleen  Vi.  Zet  de  venster grootte als de verbinding-snelheid gelijk is aan 1200
              baud.

       w9600 [geen standaardwaarde]
              Alleen Vi. Zet de venster grootte als de verbinding-snelheid  groter  is  dan  1200
              baud.

       warn [aan]
              Alleen  Ex. Deze optie zorgt voor een waarschuwing naar de terminal als het bestand
              werd veranderd sinds het de laatste keer werd weggeschreven vóór een ! opdracht.

       window, w, wi [environment variabele LINES]
              Zet de grootte voor het scherm.

       windowname [uit]
              Verander de icoon/venster naam  naar  het  huidige  bestand,  zelfs  als  het  niet
              herstelt kan worden bij afsluiten van de tekstverwerker.

       wraplen, wl [0]
              Alleen  Vi.  Breek  regels automatisch af na het opgegeven aantal kolommen vanaf de
              linker marge. Als de wraplen en wrapmargin opties allebei gezet zijn, dan wordt  de
              wrapmargin waarde gebruikt.

       wrapmargin, wm [0]
              Alleen  Vi.  Breek  regels  automatisch  af na het opgegeven aantal kolommen van de
              rechter marge. Als de wraplen en wrapmargin opties allebei gezet zijn, dan wordt de
              wrapmargin waarde gebruikt.

       wrapscan, ws [aan]
              Zet dat zoeken aan het einde van het bestand naar het begin omvouwt en andersom.

       writeany, wa [uit]
              Zet bestand‐overschrijven‐testen uit.

OMGEVINGSVARIABELEN

       COLUMNS
              Het  aantal  kolommen  op  het  scherm.  Deze  waarde  zet  mogelijke  systeem-  of
              terminal-specifieke waardes opzij. Als de COLUMNS omgevingsvariabele niet is  gezet
              als  ex/vi  draait,  of de columns optie is expliciet herzet door de gebruiker, dan
              zet ex/vi de waarde in de omgeving.

       EXINIT Een lijst met ex opstart opdrachten, lees als de variabele NEXINIT niet is gezet.

       HOME   De  thuis  map,  gebruikt  als  het  initiële  map-pad  naar  de   opstartbestanden
              “$HOME/.nexrc”  en  “$HOME/.exrc”  bestanden. Deze waarde wordt ook gebruikt als de
              standaard map voor de vi cd opdracht.

       LINES  Het aantal regels op  het  scherm.  Deze  waarde  heeft  voorrang  boven  mogelijke
              systeem-  of  terminal-specifieke  waardes. Als de LINES omgevingsvariabele niet is
              gezet als ex/vi draait,  of  de  lines  optie  is  expliciet  niet  gezet  door  de
              gebruiker, dan zet ex/vi de waarde in de omgeving.

       NEXINIT
              Een lijst met ex opstart opdrachten.

       SHELL  De gebruikers' voorkeur shell (zie ook de shell optie).

       TERM   De  gebruikers'  terminal soort. De standaard soort is “unknown” {onbekend}. Als de
              TERM omgevingsvariabele niet is gezet  als  ex/vi  draait,  of  de  term  optie  is
              expliciet niet gezet door de gebruiker, dan zet ex/vi de waarde in de omgeving.

       TMPDIR De locatie om tijdelijke bestanden in op te slaan (zie ook de directory optie).

ASYNCHRONE GEBEURTENISSEN

       SIGALRM
              Vi/ex  gebruikt  dit signaal voor periodieke backups van bestand aanpassingen en om
              “busy” {bezig} berichten weer te geven wanneer operaties waarschijnlijk  een  lange
              tijd nodig hebben.

       SIGHUP

       SIGTERM
              Als  de  huidige buffer veranderd werd sinds het voor het laatst werd weggeschreven
              in zijn geheel, dan probeert de tekstverwerker om het aangepaste bestand te bewaren
              zodat  het  later  hersteld  kan  worden.  Zie  de  vi/ex "Reference manual" sectie
              getiteld “Recovery” voor meer informatie.

       SIGINT Wanneer een  onderbreking  optreedt,  wordt  de  huidige  operatie  gestopt  en  de
              tekstverwerker   keert  terug  naar  de  opdracht  mode.  Als  onderbroken  tijdens
              tekstinvoer wordt de al ingevoerde tekst in het bestand gezet alsof de  tekstinvoer
              normaal eindigde.

       SIGWINCH
              Het  scherm  wordt  van  grootte  veranderd. Zie de vi/ex "Reference manual" sectie
              getiteld “Sizing the Screen” voor meer informatie.

       SIGCONT

       SIGQUIT

       SIGTSTP
              Vi/ex negeert deze signalen.

BESTANDEN

       /bin/sh
              De standaard shell van de gebruiker.

       /etc/vi.exrc
              Systeem‐wijd vi opstart bestand.

       /tmp   Tijdelijke bestanden map.

       /var/tmp/vi.recover
              De standaard herstel bestanden map.

       $HOME/.nexrc
              ÉÉrste keuze voor het gebruikers' thuis map opstart bestand.

       $HOME/.exrc
              Tweede keuze voor het gebruikers' thuis map opstart bestand.

       .nexrc Éérste keuze voor het lokale map opstart bestand.

       .exrc  Tweede keuze voor het lokale map opstart bestand.

ZIE OOK

       ctags(1), more(1), curses(3), dbopen(3)

       De “Vi Quick Reference” kaart.

       “An Introduction to Display Editing  with  Vi”,  te  vinden  in  de  “UNIX  User's  Manual
       Supplementary  Documents” sectie van de 4.3BSD en 4.4BSD handleiding sets. Dit beschikbare
       document komt momenteel het dichtste bij een introductie in de vi scherm tekstverwerker.

       “Ex Reference Manual (Version 3.7)”, te vinden in de  “UNIX  User's  Manual  Supplementary
       Documents”  sectie  van  de  4.3BSD  en  4.4BSD  handleiding  sets.  Dit  document  is  de
       uiteindelijke referentie  voor  de  ex  tekstverwerker,  zoals  gedistribueerd  in  meeste
       historische 4BSD en System V systemen.

       “Edit:  A  tutorial”,  te vinden in de “UNIX User's Manual Supplementary Documents” sectie
       van de 4.3BSD handleiding set. Dit document is een introductie in een simpele  versie  van
       de ex scherm tekstverwerker.

       “Ex/Vi  Reference  Manual”,  te  vinden in de “UNIX User's Manual Supplementary Documents”
       sectie van de 4.4BSD handleiding sets. Dit document is de uiteindelijke referentie voor de
       nex/nvi tekstverwerkers, zoals gedistribueerd in 4.4BSD en 4.4BSD-Lite.

       Roff  bronnen  voor  al deze documenten wordt gedistribueerd met nex/nvi in de nvi/USD.doc
       map van de nex/nvi broncode.

       De bestanden “autowrite”, “input”, “quoting” en “structures” in de nvi/docs/internals  map
       van de nex/nvi broncode.

GESCHIEDENIS

       De nex/nvi vervangingen voor de ex/vi tekstverwerker verschenen voor het eerst in 4.4BSD.

STANDAARDEN

       nex/nvi  zit  dichtbij  de  IEEE  Std1003.2  (“POSIX”).  Dat  document  verschilt  van  de
       historische ex/vi praktijk op meerdere plaatsen; er moeten veranderingen aan beide  kanten
       gemaakt worden.

VERTALING

       De   Nederlandse   vertaling   van  deze  handleiding  is  geschreven  door  Jos  Boersema
       <joshb@xs4all.nl> en Luc Castermans <luc.castermans@gmail.com>

       Deze vertaling is vrije documentatie;  lees  de  GNU  General  Public  License  Version  3
       ⟨https://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html⟩  of later over de Copyright-voorwaarden. Er is
       geen AANSPRAKELIJKHEID.

       Indien U fouten in de vertaling van deze handleiding zou vinden,  stuur  een  e-mail  naar
       ⟨debian-l10n-dutch@lists.debian.org⟩.