Provided by: manpages-pl_4.15.0-9_all 
NAZWA
mkfs.fat - tworzy system plików FAT MS-DOS
SKŁADNIA
mkfs.fat [OPCJE] URZĄDZENIE [LICZBA-BLOKÓW]
OPIS
mkfs.fat służy do utworzenia systemu plików FAT na urządzeniu lub w pliku obrazu.
URZĄDZENIE jest specjalnym plikiem odnoszącym się do urządzenia (np. /dev/sdXX) lub pliku
obrazu (który nie musi istnieć, jeśli zastosuje się opcję -C). LICZBA-BLOKÓW to liczba
bloków na urządzeniu, przy czym rozmiar bloku wynosi zawsze 1024 bajtów, niezależnie od
rozmiaru sektora czy klastra. Z tego względu LICZBA-BLOKÓW określa wielkość systemu plików
w KiB, a nie liczbę sektorów (podobnie jak wszystkie inne opcje mkfs.fat). Jeśli nie poda
się jej, mkfs.fat automatycznie wypełni dostępne miejsce systemem plików.
Obsługiwane są dwa warianty systemu plików FAT. Standardowym są systemy plików FAT12,
FAT16 i FAT32 zdefiniowane przez Microsoft i szeroko stosowane na dyskach twardych i na
przenośnych nośnikach USB lub kartach pamięci SD. Innym wariantem jest przestarzały
wariant Atari używany na Atari ST.
W trybie Atari, jeśli użytkownik nie zażądał inaczej, mkfs.fat użyje 2 sektorów na
klaster, ponieważ GEMDOS nie lubi innych wartości. Będzie także przestrzegał maksymalnej
liczby sektorów, którą może obsłużyć GEMDOS. Większe systemy plików są tworzone przez
zwiększanie logicznego rozmiaru sektora. Generowany jest zgodny z Atari numer seryjny
systemu plików, a 12-bitowy FAT jest używany tylko do systemu plików, które mają jeden ze
zwyczajowych rozmiarów dyskietek (720k, 1.2M, 1.44M, 2.88M); w przeciwnym wypadku używany
jest FAT 16-bitowy. Można to nadpisać opcją -F. Niektóre pola charakterystyczne dla
sektora rozruchowego PC nie są zapisywane, a komunikat startowy (opcja -m) jest
ignorowany.
OPCJE
-a Zwyczajowo mkfs.fat dla wszystkich systemów plików z wyjątkiem tych małych wyrówna
wszystkie struktury danych do rozmiaru klastra, aby mieć pewność, że jeśli partycja
jest poprawnie wyrównana, to tak samo wyrównane będą wszystkie struktury danych
systemu plików. Ta opcja wyłącza wyrównywanie i może dostarczyć dodatkowych klastrów
do przechowywania danych, jednakże będzie to okupione znaczącym spadkiem wydajności w
przypadku dysków RAID, dysków przenośnych lub dysków twardych o dużych sektorach.
-A Wybiera wariant Atari systemu plików FAT, jeśli nie jest on już aktywny - w takim
wypadku wybiera standardowy wariant FAT. Opcja ta jest wybierana domyślnie, jeśli
mkfs.fat uruchomiono na 68k Atari Linux.
-b SEKTOR-KOPII-ZAPASOWEJ
Wybiera lokalizację kopii sektora rozruchowego FAT32. Wartość domyślna zależy od
liczby zarezerwowanych sektorów, ale zwyczajowo jest to sektor 6. Jeśli dostępne jest
wolne miejsce za zapasowym sektorem rozruchowym, zapasowe informacje FAT32 są
umieszczane właśnie za nim, zwykle w sektorze 7. Sektor kopii musi zawierać się w
zakresie zarezerwowanych sektorów. Wartość równa 0 wyłącza tworzenie kopii zapasowej
sektorów: rozruchowego i informacji FAT32.
-c Sprawdza obecność błędnych bloków na urządzeniu przed tworzeniem systemu plików.
-C Tworzy plik podany w linii poleceń jako URZĄDZENIE i zapisuje w nim system plików do
utworzenia. Można tego użyć do utworzenia nowego systemu plików w pliku zamiast w
rzeczywistym urządzeniu i do uniknięcia używania polecenia dd do utworzenia pliku o
wymaganym rozmiarze. Opcja ta wymaga podania parametru LICZBA-BLOKÓW, ponieważ w
przeciwnym wypadku nie byłby znany rozmiar tworzonego systemu plików. Plik jest
tworzony jako plik z dziurami (sparse file) zawierający tylko metadane (sektor
rozruchowy, tablice FAT i katalog główny). Porcje danych nie są zapisywane na dysk,
ale mimo to plik będzie miał poprawny rozmiar. Plik wynikowy może być potem skopiowany
na dyskietkę lub inne urządzenie albo zamontowany poprzez urządzenie pętli zwrotnej.
-D NUMER-URZĄDZENIA
Określa numer urządzenia BIOS do zapisania w sektorze rozruchowym FAT. Dla dysków
twardych i nośników wymiennych zwykle jest to 0x80–0xFF (0x80 jest pierwszym dyskiem
twardym C:, 0x81 jest drugim dyskiem twardym D:, ...), natomiast dla dyskietek lub
partycji używanych do emulacji dyskietek jest to 0x00–0x7F (0x00 jest pierwszą stacją
dyskietek A:, 0x01 jest drugą stacją dyskietek B:).
-f LICZBA-TABLIC-FAT
Określa liczbę tablic alokacji plików (FAT) w systemie plików. Domyślną wartością jest
2.
-F ROZMIAR-TABLICY-FAT
Określa typ używanej tablicy alokacji plików (12-, 16- lub 32-bitowa). Jeśli nie
podano tej opcji, to mkfs.fat automatycznie wybiera najlepszy rozmiar FAT dla danego
systemu plików.
-g GŁOWICE/SEKTORY-NA-ŚCIEŻKĘ
Określa liczbę GŁOWIC i SEKTORÓW-NA-ŚCIEŻKĘ, które opisują geometrię URZĄDZENIA. Obie
wartości są przechowywane w sektorze rozruchowym FAT. Liczba SEKTORÓW-NA-ŚCIEŻKĘ służy
do wyrównania całkowitej liczby sektorów FAT. Domyślnie, geometria dysków jest
odczytywana z samego URZĄDZENIA. Jeśli nie jest to dostępne, używana jest translacja z
wykorzystaniem logicznych bloków adresowych (LBA-Assist Translation) i tablicy
translacji z II części specyfikacji systemu plików kart SD (SD Card Part 2 File System
Specification) w zależności od całkowitej liczby sektorów.
-h LICZBA-UKRYTYCH-SEKTORÓW
Określa liczbę tzw. ukrytych sektorów, przechowywaną w sektorze rozruchowym FAT:
liczba ta reprezentuje początek sektora partycji zawierającej system plików. Zwykle
jest to przesunięcie (w sektorach) w stosunku do początku dysku, choć wobec woluminów
logicznych MBR, będących częścią partycji rozszerzonej typu 0x05 (partycja rozszerzona
nie LBA), nieco dziwaczna implementacja FAT w MS-DOS wymaga, aby liczba ta była podana
w odniesieniu do najbliższego partycji rozszerzonego sektora rozruchowego (ang.
Extended Boot Record). Kod rozruchowy i inne oprogramowanie obsługujące woluminy FAT,
może również polegać na poprawności wartości liczby ukrytych sektorów, choć większość
współczesnych implementacji FAT zignoruje ją. Domyślnie, gdy URZĄDZENIE jest blokowym
urządzeniem partycji, mkfs.fat użyje wartości będącej w odniesieniu do początku dysku.
W innym przypadku mkfs.fat przyjmie wartość równą zero. Opcji tej można użyć do
przesłonięcia tego zachowania.
-i IDENTYFIKATOR-WOLUMINU
Ustawia identyfikator woluminu nowo utworzonego systemu plików; IDENTYFIKATOR-WOLUMINU
jest 32-bitową liczbą szesnastkową (na przykład, 2e24ec82). Domyślnie jest to liczba
zależna od czasu utworzenia systemu plików.
-I Ignoruje i wyłącza różne zabezpieczenia programu. Domyślnie mkfs.fat odmówi utworzenia
systemu plików na urządzeniu z partycjami lub wirtualnym mapowaniem. mkfs.fat w takim
przypadku wypisze ostrzeżenie i odmówi współpracy. W przypadku dysków
magnetooptycznych (MO) jest inaczej - nie zawsze są one partycjonowane, a system
plików może pokrywać cały dysk. Inne systemy operacyjne nazywają to formatem
superdyskietki. Opcja ta pozwoli programowi mkfs.fat działać na takich dyskach.
-l NAZWA-PLIKU
Odczytuje listę błędnych bloków z podanego pliku o nazwie NAZWA-PLIKU.
-m PLIK-KOMUNIKATÓW
Ustawia komunikat, jaki otrzymuje użytkownik podczas próby rozruchu tego systemu
plików bez poprawnie zainstalowanego systemu operacyjnego. Komunikat nie może
przekraczać 418 bajtów po konwersji znaków końca linii na kombinacje powrót
karetki+koniec linii i rozwinięciu znaków tabulacji. Jeżeli nazwą pliku jest myślnik
("-"), to tekst jest pobierany ze standardowego wejścia.
-M TYP-NOŚNIKA-FAT
Określa typ nośnika do zapisania w sektorze ładowania FAT. Wartością zazwyczaj jest
0xF8 dla dysków twardych i 0xF0 lub wartość z przedziału od 0xF9 do 0xFF dla dyskietek
lub partycji używanych do emulowania dyskietek.
--mbr[=y|yes|n|no|a|auto]
Wypełnia (nieprawdziwą) tablicę MBR wpisem jednej partycji dysku rozpoczynającej się
od sektora 0 (obejmującą również sam MBR) i wypełniającą całe urządzenie dyskowe. Jest
to potrzebne tylko w przypadku dysków niewymiennych używanych w systemach Microsoft
Windows i tylko przy formatowaniu całego niespartycjonowanego dysku. Położenie tego
wpisu i tablicy partycji nakłada się na koniec pierwszego sektora FAT (położenie kodu
rozruchowego), przez co nie jest używane dodatkowe miejsce. Domyślną wartością jest
tryb auto, w którym mkfs.fat umieszcza tablicę MBR tylko dla dysków niewymiennych,
przy partycjonowaniu całego, niespartycjonowanego dysku.
-n NAZWA-WOLUMINU
Ustawia nazwę woluminu (etykietę) systemu plików. Nazwa woluminu może mieć długość do
11 znaków. Przy podaniu pustego łańcucha, ciągu składającego się wyłącznie ze spacji
lub łańcucha "NO NAME" jako NAZWY-WOLUMINU, efekt jest taki sam jakby nie użyto opcji
-n. Domyślnie nazwa nie jest nadawana.
--codepage=STRONA
Używa STRONY kodowej DOS przy etykiecie. Domyślnie jest to strona kodowa 850.
-r WPISY-KATALOGU-GŁÓWNEGO
Określa minimalną liczbę pozycji dostępnych w głównym katalogu. Domyślnie jest to 112
lub 224 dla dyskietek oraz 512 dla dysków twardych. Proszę zauważyć, że jest to
wartość minimalna, która może być zwiększona przez mkfs.fat ze względu na wyrównanie
struktur. Zobacz też: opcja -a mkfs.fat.
-R LICZBA-ZAREZEROWOWANYCH-SEKTORÓW
Ustawia minimalną liczbę zarezerwowanych sektorów. Format FAT32 wymaga co najmniej 2
zarezerwowanych sektorów, domyślną wartością jest 32. W przypadku innych systemów
wartością domyślną jest 1 (tylko sektor rozruchowy). Proszę zauważyć, że jest to
wartość minimalna, która może być zwiększona przez mkfs.fat ze względu na wyrównanie
struktur. Zobacz też: opcja -a mkfs.fat.
-s SEKTORÓW-NA-KLASTER
Określa liczbę sektorów dysku przypadających na jeden klaster. Musi być potęgą 2, tj.
1, 2, 4, 8, ... 128.
-S ROZMIAR-SEKTORA-LOGICZNEGO
Określa liczbę sektorów dysku przypadających na jeden klaster. Musi być potęgą 2
większą lub równą 512, tj. 512, 1024, 2048, 4096, 8192, 16384 lub 32768. Wartości
większe niż 4096 nie są zgodne ze specyfikacją systemu plików FAT i nie wszędzie muszą
działać.
-v Wypisuje szczegółowe informacje.
--offset SEKTOR
Zapisuje system plików do podanego sektora pliku urządzenia. Opcja jest przydatna przy
tworzeniu systemu plików w obrazie spartycjonowanego dysku, bez konieczności używania
urządzenia pętli zwrotnej.
--variant TYP
Tworzy system plików w wariancie TYP. Dozwolone wartości to: standard i atari
(wielkość liter nie ma znaczenia). Różnice pomiędzy tymi wariantami opisano w
rozdziale OPIS.
--help
Wyświetla podsumowanie opcji i kończy pracę.
--invariant
Używa stałych, do danych w innym wypadku tworzonych losowo lub w zależności od czasu,
takich jak identyfikator woluminu i czas jego utworzenia. Opcja ta umożliwia uzyskanie
identycznych rezultatów przy wielokrotnym uruchomieniu mkfs.fat na tym samym
urządzeniu. Służy głównie do testowania mkfs.fat.
BŁĘDY
mkfs.fat nie potrafi utworzyć rozruchowych systemów plików. Z różnych powodów utworzenie
takiego systemu plików nie jest takie proste jak mogłoby się wydawać i mkfs.fat nie będzie
tego wspierał ;)
ZOBACZ TAKŻE
fatlabel(8), fsck.fat(8)
STRONA INTERNETOWA
Strona internetowa projektu dosfstools znajduje się w serwisie GitHub
⟨https://github.com/dosfstools/dosfstools⟩.
AUTORZY
dosfstools napisali: Werner Almesberger ⟨werner.almesberger@lrc.di.epfl.ch⟩, Roman Hodek
⟨Roman.Hodek@informatik.uni-erlangen.de⟩, i inni. Aktualni opiekunowie to: Andreas Bombe
⟨aeb@debian.org⟩ i Pali Rohár ⟨pali.rohar@gmail.com⟩.
TŁUMACZENIE
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika są: Wojtek Kotwica
<wkotwica@post.pl>, Robert Luberda <robert@debian.org> i Michał Kułach
<michal.kulach@gmail.com>
Niniejsze tłumaczenie jest wolną dokumentacją. Bliższe informacje o warunkach licencji
można uzyskać zapoznając się z GNU General Public License w wersji 3
⟨https://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html⟩ lub nowszej. Nie przyjmuje się ŻADNEJ
ODPOWIEDZIALNOŚCI.
Błędy w tłumaczeniu strony podręcznika prosimy zgłaszać na adres listy dyskusyjnej
⟨manpages-pl-list@lists.sourceforge.net⟩.