Provided by: manpages-tr_2.0.6-2_all 
İSİM
initrd - önyükleyici ilklendirmeli RAM disk
YAPILANDIRMA
/dev/initrd aygıtı salt-okunur olup büyük aygıt numarası 1, küçük aygıt numarası 250’dir.
/dev/initrd genellikle 0400 izinleriyle (sadece root için okuma izni) root:disk
sahipliğinde bir dosyadır. Linux sisteminde /dev/initrd aygıtı yoksa şu komutlarla
oluşturulabilir:
mknod -m 400 /dev/initrd b 1 250
chown root:disk /dev/initrd
Ayrıca, /dev/initrd aygıtının kullanılabilmesi için Linux çekirdeği hem "RAM disk" ve hem
de "Initial RAM disk" desteğini gömülü olarak içermelidir (yani çekirdek
CONFIG_BLK_DEV_RAM=y ve CONFIG_BLK_DEV_INITRD=y seçenekleri ile derlenmiş olmalıdır).
/dev/initrd aygıtı kullanılırken RAM disk sürücüsü modül olarak yüklenemez.
AÇIKLAMA
/dev/initrd özel dosyası salt-okunur blok aygıtıdır. /dev/initrd aygıtı çekirdek
başlatılmadan önce ön yükleyici tarafından ilklendirilen (yüklenen) bir RAM disktir.
Çekirdek iki dönemden oluşan açılış süreci için /dev/initrd blok aygıtının içeriğini
kullanabilir.
Açılış işleminin ilk döneminde çekirdek çalışır ve /dev/initrd (önyükleyici tarafından
ilklendirilmiş RAM disk) içeriğinden başlangıç kök dosya sistemini bağlar. İkinci dönemde
ise bu başlangıç kök dosya sisteminin içeriğinden ek sürücüler veya diğer modüller
yüklenir. Ek modüller yüklendikten sonra yeni bir kök dosya sistemi (yani, normal kök
dosya sistemi) farklı bir aygıttan bağlanır.
Açılış işlemi
initrd ile açılış sırasında sistem şöyle yüklenir:
1. Önyükleyici çekirdeği ve /dev/initrd’nin içeriğini belleğe yükler.
2. Çekirdek çalışmaya başlayınca, çekirdek /dev/initrd aygıtının sıkıştırmasını çözüp
içeriğini /dev/ram0 aygıtına kopyaladıktan sonra /dev/initrd tarafından kullanılan
belleği serbest bırakır.
3. Çekirdek, başlangıç kök dosya sistemi olarak /dev/ram0’ı oku-yaz erişimiyle bağlar.
4. İstenen normal kök dosya sistemi zaten başlangıç kök dosya sistemi ise (yani
/dev/ram0) çekirdek son açılış adımına atlar.
5. Başlangıç kök dosya sisteminde /linuxrc çalıştırılabilir dosyası varsa, /linuxrc 0
kullanıcı kimliği ile çalıştırılır. (/linuxrc dosyası çalıştırılabilirlik iznine sahip
olmalıdır. /linuxrc dosyası betik veya geçerli, çalıştırılabilir bir dosya olabilir.)
6. /linuxrc çalıştırılmazsa ya da /linuxrc sonlandığı zaman normal kök dosya sistemi
bağlanır. (Başlangıç kök dosya sistemine bağlanmış dosya sistemleriyle /linuxrc çıkış
yaparsa çekirdeğin davranışı BELİRSİZDİR. (Çekirdeğin geçerli davranışı için EK BİLGİ
bölümüne bakınız.)
7. Normal kök dosya sisteminde /initrd dizini varsa, /dev/ram0, / dizininden /initrd
dizinine taşınır. Aksi takdirde, /initrd dizini yoksa, /dev/ram0 sistemden ayrılır.
(/dev/ram0, / dizininden /initrd dizinine taşındığı zaman sistemden ayrılmaz ve
böylece /dev/ram0 üzerinde çalışmakta olan süreçler çalışmaya devam edebilir.) Normal
kök dosya sisteminde /initrd dizini yoksa ve /linuxrc sonlandığı zaman /dev/ram0
üzerinde hala çalışan süreçler varsa çekirdeğin davranışı BELİRSİZDİR. (Çekirdeğin
geçerli davranışı için EK BİLGİ bölümüne bakınız.)
8. Normal kök dosya sistemi üzerinde olağan açılış işlemi (yani /sbin/init çağrısı)
uygulanır.
Seçenekler
Aşağıdaki önyükleyici seçenekleri initrd ile kullanıldığı zaman çekirdeğin açılış işlemi
etkilenir:
initrd=dosya-ismi
/dev/initrd’nin içeriği olarak yüklenecek dosyayı belirtmek içindir. LOADLIN için bu
bir komut satırı seçeneğidir. LILO için bunu /etc/lilo.conf dosyasında
kullanabilirsiniz. Bu seçenekle belirtilen dosya ismi genellikle gzipli dosya sistemi
imgesidir.
noinitrd
Bu önyükleme seçeneği iki dönemli açılış işlemini iptal eder. Çekirdek, /dev/initrd
ilklendirilmemiş gibi olağan açılışı gerçekleştirir. Bu seçenekle, önyükleyici
tarafından belleğe yüklenen /dev/initrd’nin içeriği korunur. Bu seçenek
/dev/initrd’nin içeriğinin herhangi bir veri olmasına izin verir, dosya sistemi imgesi
olması gerekmez. Bu durumda /dev/initrd aygıtı salt okunurdur ve sistem açıldıktan
sonra da salt okunur olarak kalabilir.
root=aygıt-ismi
Normal kök dosya sistemi olarak kullanılacak aygıtı belirler. LOADLIN için bu bir
komut satırı seçeneğidir. LILO için bunu /etc/lilo.conf dosyasında kullanabilirsiniz.
Bu seçenekle belirtilecek aygıt, kök dosya sistemi olarak elverişli ve bağlanabilir
bir aygıt olmalıdır.
Normal kök dosya sistemine geçiş
Öntanımlı olarak, normal kök dosya sistemi için, çekirdeğin ayarları (rdev ile çekirdek
dosyasında yapılan ayarlar ya da çekirdek dosyası içinde derlenmiş ayarlar) ya da
önyükleyici seçenekleri ile yapılan ayarlar kullanılır. Bir NFS üzerinden bağlı normal kök
dosya sistemi için, nfs_root_name ve nfs_root_addrs önyükleyici seçenekleri NFS ayarları
olarak kullanılır. Bir NFS üzerinden bağlı normal kök dosya sistemi ile ilgili daha fazla
bilgi edinmek için çekirdek belgeleri arasında bulunan
Documentation/filesystems/nfs/nfsroot.txt (Linux 2.6.33 öncesinde
Documentation/filesystems/nfsroot.txt) dosyasına bakılabilir. Kök dosya sistemi ayarları
ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için bkz: LILO ve LOADLIN belgeleri.
Ayrıca normal kök dosya sistemine geçiş /linuxrc çalıştırılabiliri ile de mümkündür. Bunun
için /proc bağlanmış olmalıdır. /proc bağlandıktan sonra /linuxrc, /proc/sys/kernel/real-
root-dev, /proc/sys/kernel/nfs-root-name ve /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs proc
dosyalarına yazarak normal kök aygıtını değiştirir. Bir fiziksel kök aygıtı, /linuxrc
tarafından yeni kök dosya sisteminin aygıt numarası /proc/sys/kernel/real-root-dev içine
yazılarak değiştirilir. Bir NFS kök dosya sistemi ise, /linuxrc tarafından yeni kök dosya
sisteminin NFS ayarları /proc/sys/kernel/nfs-root-name ve /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs
dosyalarına yazıldıktan sonra /proc/sys/kernel/real-root-dev dosyasına 0xff (sanal NFS
aygıt numarası) yazılarak değiştirilir. Örneğin aşağıdaki kabuk komutu normal kök aygıtını
/dev/hdb1 olarak değiştirecektir:
echo 0x365 >/proc/sys/kernel/real-root-dev
Bir NFS örneği olarak, IP numarası 193.8.232.7 ve ismi ’idefix’ olan bir sistem için
193.8.232.7 IP numarasıyla bir yerel ağlı NFS sunucusu üzerindeki /var/nfsroot NFS
dizinini normal kök dosya sistemi olarak değiştirecek kabuk komutu:
echo /var/nfsroot >/proc/sys/kernel/nfs-root-name
echo 193.8.232.2:193.8.232.7::255.255.255.0:idefix \
> /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs
echo 255 >/proc/sys/kernel/real-root-dev
Kullanım
initrd’nin esas oluşturulma sebebi sistem kurulumunda modüler çekirdek yapılandırmasını
mümkün kılmaktı.
Olası bir sistem kurulum senaryosu şöyle olabilir:
1. Önyükleyici uygulaması disketten ya da başka bir ortamdan mümkün en küçük çekirdekle
(yani sadece /dev/ram, /dev/initrd ve ext2 dosya sistemi desteğiyle) başlar ve
başlangıç dosya sisteminin gzipli sürümü ile /dev/initrd’yi yükler. Bu kullanıcıya
sorularak, sondalanarak veya ikisini de kullanarak yapılabilir.
2. /linuxrc çalıştırılabiliri normal kök dosya sistemini (1) ve dağıtım ortamını (2) (CD-
ROM, ağ, teyp, vs.) bağlamak için gerekenleri (aygıt türü, aygıt sürücüsü, dosya
sistemi gibi) saptar.
3. /linuxrc çalıştırılabiliri ilk dosya sisteminden gerekli çekirdek modüllerini yükler.
4. /linuxrc çalıştırılabiliri kök dosya sistemini oluşturur ve içini doldurarak kullanıma
hazırlar (Bu adımda normal kök dosya sistemi henüz eksiksiz bir sistem değildir).
5. /linuxrc çalıştırılabiliri /proc/sys/kernel/real-root-dev dosyasına gerekli değeri
yazar ve /proc sistemden ayrılır, normal kök dosya sistemi ve diğer dosya sistemleri
bağlı kalır ve /linuxrc çalışmasını sonlandırır.
6. Bundan sonra çekirdek normal kök dosya sistemini bağlar.
7. Artık normal kök dosya sistemi kullanıma hazırdır, yani önyükleyici kurulabilir.
8. Sistemi açmak için kullanılacak modüllerle birlikte bir dosya sistemini /dev/initrd’ye
yükleyecek önyükleyici yapılandırılır (Yani, /dev/ram0 aygıtında değişiklik
yapılabilir, sonra sistemden ayrılıp son olarak /dev/ram0 içindeki imge bir dosyaya
yazılabilir).
9. Sistem artık açılabilir hale gelmiştir ve ek kurulum işlemlerine devam edilebilir.
Yukarıdaki senaryoda /dev/initrd’ye düşen anahtar rol, çekirdeği yeniden derlemeden, büyük
bir çekirdek kullanmak zorunda kalmadan hatta bir başlangıç çekirdeği seçilmesi bile
gerekmeden normal sistem işlemleri sırasında kullanılan yapılandırma verilerinin yeniden
kullanılabilirliğini sağlamaktır.
Bir ikinci senaryo da tek bir yönetim ağında farklı donanım yapılandırmalı sistemler
üzerinde çalışan Linux kurulumları içindir. Böyle durumlarda, küçük bir çekirdek ailesi
(ideal olarak bir çekirdek) kullanılması ve yapılandırmaya ilişkin sisteme özel
yapılandırmaların mümkün olduğu kadar küçük tutulması istenebilir. Bu durumda, ihtiyaç
duyulan tüm modülleri içeren bir dosya oluşturulur. Bundan sonra sadece /linuxrc dosyası
veya /linuxrc tarafından çalıştırılan bir dosya farklı olabilirdi.
Bir üçüncü senaryo kurtarma diskleri için daha elverişlidir. Kök dosya sisteminin disk
bölümünün yeri gibi bilgiler önyükleme sırasında gerekli olmadığından bunun için,
/dev/initrd’de yüklü sistem olası sağlamlık sınamasından sonra otomatik algılama ya da
kullanıcıya sorma kullanabilir.
Son ama en çok kullanılan senaryo CD-ROM’dan kolay kurulum için initrd kullanan CD-ROM’lu
Linux dağıtımlarının kullandığı senaryodur. Dağıtım, herhangi bir disket kullanmadan
/dev/initrd’yi doğrudan yüklemek için LOADLIN’i kullanabilir. Dağıtım ayrıca, bir açılış
disketinden LILO kullanıp, /dev/initrd üzerinden CD-ROM’daki daha büyük bir ram disk’i
yükleyebilir.
İLGİLİ DOSYALAR
/dev/initrd
/dev/ram0
/linuxrc
/initrd
EK BİLGİ
1. /dev/ram0, / dizininden /initrd dizinine taşınırken bağlı kalan dosya sistemleri
kullanılmakta olan çekirdekle erişilebilir olmaya devam eder. Buna rağmen /proc/mounts
girdileri güncellenmez.
2. /initrd dizini yoksa, kullanılmakta olan çekirdekle, /dev/ram0 hala bir süreç
tarafından kullanılıyorsa ya da üzerinde bağlı bir dosya sistemi varsa, /dev/ram0
sistemden tamamen ayrılmaz. /dev/ram0 sistemden tamamen ayrılamamışsa bellekte
kalacaktır.
3. /dev/initrd kullanıcıları yukarıda belirtilen davranışa bağımlı olmamalıdır. Bu
davranış çekirdeğin gelecekteki sürümlerinde değişebilir.
İLGİLİ BELGELER
chown(1), mknod(1), ram(4), freeramdisk(8), rdev(8)
Çekirdek paketinin 4.10 sürümü öncesinde Documentation/initrd.txt, sonrasında
Documentation/admin-guide/initrd.rst dosyası, LILO belgeleri, LOADLIN belgeleri, SYSLINUX
belgeleri.
YAZAN
initrd aygıtının çekirdek kodu Werner Almesberger ve Hans Lermen tarafından yazılmıştır.
initrd kodu Linux çekirdeğinin geliştirme sürümlerinden 1.3.73 sürümünde çekirdek kaynak
koduna dahil edilmiştir.
ÇEVİREN
© 2003, 2022 Nilgün Belma Bugüner
Bu çeviri özgür yazılımdır: Yasaların izin verdiği ölçüde HİÇBİR GARANTİ YOKTUR.
Lütfen, çeviri ile ilgili bildirimde bulunmak veya çeviri yapmak için
https://github.com/TLBP/manpages-tr/issues adresinde "New Issue" düğmesine tıklayıp yeni
bir konu açınız ve isteğinizi belirtiniz.