İSİM

       nano - pico’dan esinlenilmiş başka bir düzenleyici

KULLANIM

       nano [SEÇENEKLER] [[+SATIR[,SÜTUN]] DOSYA]...
       nano [SEÇENEKLER] [[+[crCR](/|?)DİZGE] DOSYA]...

AÇIKLAMA

       nano küçük ve kullanıcı dostu bir metin düzenleyicisidir. Pico’nun görünüşünde, ancak
       özgür bir yazılımdır. Birden fazla dosya açma, satır satır kaydırma, geri alma/yineleme,
       sözdizimi renklendirme, satır numaralandırma ve çok uzun satırları sarmalama gibi Pico’da
       olmayan özellikleri vardır.

       Komut satırında dosya adı verilirken, dosya adının önüne artı imi (+) ile satır numarası
       eklenerek imleç belirli bir satıra, hatta virgülle eklenerek belirli bir sütuna
       yerleştirilebilir. (Negatif sayılar dosyanın veya satırın sonundan itibaren sayılır.)
       Dosya isminden önce, bir dizgenin önüne +// veya +? konularak imleç, bu dizgenin ilk veya
       son oluşumuna yerleştirilebilir. + işaretinden sonra c ve/veya r eklenerek dizge harf
       büyüklüğüne duyarlı hale getirilebilir ve/veya düzenli ifade olarak yorumlanabilir, c ve r
       yerine C ve R eklenerek bu arama kipleri devre dışı bırakılabilir. Dizge boşluk
       içeriyorsa, dizgenin tırnak içine alınması gerekir. Örnek vermek gerekirse: "Foo"
       kelimesinin ilk geçtiği yerde dosyanın açılması istenirse şöyle yapılabilir:

           nano +c/Foo dosya

       Özel bir durum olarak, dosya yerine bir tire (-) verilirse, nano verileri standart
       girdiden okur.

METNİ DÜZENLEME

       Bir dosyaya metin girmek ve içinde dolaşmak kolaydır: Harfleri yazmak ve hareket tuşlarını
       kullanarak imleci hareket ettirmek yeterlidir. Komutlar Ctrl (^) ve Sol Alt (M-) (Meta
       tuşu da denir) tuşları kullanılarak girilir. ^K, geçerli satırı siler ve onu kesme
       tamponuna koyar. Ardışık ^K’ler, silinen tüm satırları kesme tamponunda bir araya
       getirecektir. Herhangi bir imleç hareketi veya başka bir komutun yürütülmesinden sonraki
       ^K kesme tamponunun üzerine yazılmasına neden olacaktır. ^U, kesme tamponunun içeriğini
       geçerli imleç konumuna yapıştıracaktır.

       Bir metin parçasının daha hassas kesilmesi veya kopyalanması gerektiğinde, başlangıç ^6
       ile işaretlenebilir, imleç sonuna hareket ettirebilir (işaretli metin vurgulanacaktır) ve
       ardından kesmek için ^K veya kesme tamponuna kopyalamak M-6 tuşları kullanılabilir. Ayrıca
       işaretli metin ^O ile bir dosyaya kaydedilebilir veya ^T^T ile yazım denetimi
       uygulanabilir.

       Bazı uçbirimlerde metin, ok tuşlarını kullanırken Shift tuşunu basılı tutarak da
       seçilebilir. Ctrl veya Alt tuşunu basılı tutmak da uzunluğu artıracaktır. İmleç hareket
       ettirilirken Shift tuşu bırakılırsa seçim iptal olur.

       Geçerli herhangi bir Unicode karakteri, M-V ve ardından karakterin onaltılık basamakları
       (altı basamaktan az olduğunda <Space> veya <Enter> ile bitirilir) yazılarak tampona
       eklenebilir. M-V ve ardından ilgili tuş vuruşu yazılarak bir komut da (^J hariç)
       eklenebilir.

       Ekranın altındaki iki satır bazı önemli komutları gösterir; yerleşik yardım (^G)
       kullanılabilecek tüm komutları listeler. Öntanımlı tuş vuruşları nanorc dosyasından
       değiştirilebilir - bkz. nanorc(5).

SEÇENEKLER

       -A, --smarthome
           Home tuşunu daha akıllı hale getirir. İmleç bir satırda boşluk olmayan karakterlerin
           en başında olmamak şartıyla, herhangi bir yerdeyken Home tuşuna basıldığında, imleç
           satır başlangıca atlar (ileri veya geri giderek). İmleç zaten o konumdaysa, satırın
           gerçek başlangıcına atlar.

       -B, --backup
           Bir dosyayı kaydederken önceki sürüm dosya adının başına tilde (~) eklenerek
           yedeklenir.

       -C DİZİN, --backupdir=DİZİN
           -B ile birlikte kullanılmak koşuluyla, tek bir yedek tutmak yerine, yedekleme her
           sürüme benzersiz bir numara verilerek yapılır ve bu dosyalar belirtilen DİZİNe
           kaydedilir.

       -D, --boldtext
           Arayüzde renkler tersyüz edilmek yerine kalın karakterler kullanılır. Bu, nanorc
           dosyasıda titlecolor, statuscolor, keycolor, functioncolor, numbercolor, selectedcolor
           tanımlarıyla geçersiz kılınabilir. Bkz. nanorc(5).

       -E, --tabstospaces
           Yazılan her sekmeyi o konumdaki bir sekmenin kaplayacağı sayıda boşluğa dönüştürür.

       -F, --multibuffer
           Her dosya öntanımlı olarak ayrı bir tampona okunur.

       -G, --locking
           Dosyalar düzenlenirken vim tarzı dosya kilitlemesi uygulanır.

       -H, --historylog
           Son yüz arama dizgesi ve değiştirme dizgesi ve çalıştırılan komutlar kaydedilir,
           böylece sonraki oturumlarda bunlar kolayca yeniden kullanılabilir.

       -I, --ignorercfiles
           Ne kullanıcının ne de sistemin nanorc dosyasına bakılır.

       -J SAYI, --guidestripe=SAYI
           Metnin genişliğini saptamaya yardımcı olmak için belirtilen sütuna dikey bir şerit
           çizilir. (Şeridin rengi, nanorc dosyasındaki stripecolor ile değiştirilebilir.)

       -K, --rawsequences
           Önceleme dizilimlerinin yorumlanması ncurses’ten istenmedez, doğrudan yapılır. (Bazı
           tuşların düzgün çalışması için bu seçeneğe ihtiyaç varsa, terminfo uçbirim
           açıklamasının kullanılan uçbirimin gerçek davranışıyla tam olarak eşleşmediği anlamına
           gelir. Bu, örneğin bir BSD makinesine ssh(1) oturumu açtığınızda olabilir.) Bu
           seçeneğin kullanılması nano’nun fare desteğini devre dışı bırakır.

       -L, --nonewlines
           Satır sonu karakteri ile bitmeyen satırların sonuna satır sonu karakterini otomatik
           olarak eklemez. (POSIX’e uygun olmayan metin dosyaları kaydedilmesine sebep olur.)

       -M, --trimblanks
           Satır sarmalama ile oluşturulan veya yanlara hizalanan satırlarda satır sonu
           karakterinden önceki boşluklar ayıklanır.

       -N, --noconvert
           DOS/Mac biçimindeki dosyaların otomatik dönüştürülmesi devre dışı bırakılır.

       -O, --bookstyle
           Yanlara hizalamada, ele alınan satırın başında boşluk varsa, bu boşluk paragraf
           başlangıcı olarak yorumlanır (otomatik girintileme etkin değilse).

       -P, --positionlog
           Üzerinde çalışılan son 200 dosyanın son imleç konumu saklanır ve bu dosyalardan biri
           yeniden açıldığında imleç o konuma yerleştirilir.

       -Q "DÜZİFD", --quotestr="DÜZİFD"
           Satırın tırnak içine alınan bölümüne uygulanacak düzenli ifadeyi belirler. "DÜZİFD"
           için "^([ \t]*([!#%:;>|}]|//))+" dizgesi öntanımlıdır (burada \t sekme anlamındadır).
           Bu, e-posta oluştururken alıntılanan metin bloklarını ve kaynak kodu yazarken yorum
           satırı bloklarını yeniden düzenlemeyi mümkün kılar.

       -R, --restricted
           Kısıtlı kip: Komut satırında belirtilmeyen herhangi bir dosyayı okumaz veya yazmaz.
           Bunun anlamı: Geçmiş dosyalarını okuma veya yazma; askıya alma; yazım denetimi yapma;
           bir dosyayı başa veya sona ekleme, dosyayı var olan bir dosyanın üzerine farklı adla
           kaydetme; dosyaları yedekleme. Kısıtlı kip, nano’yu isminin başına ’r’ ekleyip
           ("rnano" olarak) çağırarak da etkinleştirilebilir.

       -S, --softwrap
           Ekranın genişliğini aşan satırları birden çok ekran satırı halinde görüntüler. (Bu
           yumuşak kaydırma, kaba bir şekilde ekranın kenarında kelimeyi keserek değil,
           --atblanks seçeneğini de belirterek boşluklardan keserek gerçekleştirilebilir.) (Eski
           kısa seçenek, -$, kullanımdan kaldırılmıştır.)

       -T GENİŞLİK, --tabsize=GENİŞLİK
           Sekme genişliğini GENİŞLİK sütun olarak belirler. Sıfırdan büyük bir değer
           belirtilmelidir. 8 öntanımlıdır.

       -U, --quickblank
           Durum çubuğu iletileri 20 yerine ilk tuş vuruşunda görünmez olur. -c/ (--constantshow)
           seçeneği bu seçeneği geçersiz kılar. --minibar veya --zero seçeneği de belirtilmişse
           ileti öntanımlı olan 1.5 saniye yerine 0.8 saniye sonra görünmez olur.

       -V, --version
           Sürüm bilgilerini gösterir ve çıkar.

       -W, --wordbounds
           Kelime sınırları tespit edilirken noktalama imleri kelimenin parçası olarak kabul
           edilir.

       -X "KARAKTERLER", --wordchars="KARAKTERLER"
           Abecesayısal olanlardan başka, kelimenin parçası olarak kabul edilecek "KARAKTERLER"i
           belirler. -W (--wordbounds) seçeneğiyle çeliştiğinden komut satırında ikisi de
           belirtilmişse en sağdaki etkin olur.

       -Y İSİM, --syntax=İSİM
           nanorc dosyalarında tanımlananlar arasından, kullanılacak vurgulamanın adını belirler.

       -Z, --zap
           Değiştirilmemiş Geri Al veya Sil’in tek bir karakter yerine işaretli bölgeyi kesme
           tamponunu etkilemeden silmesine izin verir.

       -a, --atblanks
           Yumuşak satır sarmalama yapılırken satır, tam ekran kenarından değil, en yakın
           boşluktan kesilir.

       -b, --breaklonglines
           Ekran kenarını aşan satırlara kesin satır sarmalaması uygulanır (Sarmalanan kısım
           önceki satırın devamı değil, yeni bir satır haline gelir). -w (--nowrap) seçeneğinin
           zıddı olup komut satırında ikisi de belirtilmişse en sağdaki etkin olur.

       -c, --constantshow
           Durum çubuğunda imleç konumu sürekli olarak gösterilir. -U (--quickblank) seçeneği ile
           geçersiz kılınır.

       -d, --rebinddelete
           Silme ve geri silme tuşlarının düzgün çalışmasını sağlar. Sistemde bu iki tuş bir
           diğeri gibi davranıyorsa bu seçenek bunu düzeltmek için kullanılabilir.

       -e, --emptyline
           Başlık çubuğunun altındaki satır kullanılmayıp boş bırakılır.

       -f DOSYA, --rcfile=DOSYA
           Sistem ve kullanıcı nanorc dosyaları yerine yalnızca belirtilen DOSYA okunur.

       -g, --showcursor
           İmleci dosya tarayıcısında (vurgulanan öğeye koyarak) ve yardım görüntüleyicide
           görünür yapar. Kabartma uçbirim kullanıcıları ve görme bozukluğu olan kişiler için
           kullanışlıdır.

       -h, --help
           Komut satırı seçeneklerinin kısa bir özetini basar ve çıkar.

       -i, --autoindent
           Yeni oluşturulan satırı, önceki satırla (veya önceki satır bir paragrafın
           başlangıcıysa sonraki satırla) aynı sayıda sekme ve/veya boşlukla otomatik olarak
           girintiler.

       -j, --jumpyscrolling
           Tampon içeriğini satır satır değil yarım ekranlık parçalar halinde kaydırır.

       -k, --cutfromcursor
           ’Metni Kes’ komutu (normalde ^K), satırı satır başlangıcından itibaren değil, geçerli
           imleç konumundan itibaren keser.

       -l, --linenumbers
           Metin alanının solunda (çapalı satırlar için kenar boşluğunda bulunan imin sağında)
           satır numaralarını gösterir.

       -m, --mouse
           Sistemde varsa fare desteği etkinleştirilir. Etkinleştirildiğinde, imleci
           yerleştirmek, başlangıcı işaretlemek (çift tıklama ile) ve komutları çalıştırmak için
           fare tıklamaları kullanılabilir. Fare, X Pencere Sisteminde ve gpm çalışırken konsolda
           çalışacaktır. Shift tuşu basılıyken sürükleme ile metin hala seçilebilir.

       -n, --noread
           Komut satırında verilen herhangi bir isme yeni bir dosya gibi davranılır. Bu, nano’nun
           isimli borulara yazabilmesini sağlar: boş bir tamponla başlar ve kullanıcı "dosyayı"
           kaydettiğinde boruya yazar. Bu şekilde nano, hassas verileri diske yazmak zorunda
           kalmadan, örneğin gpg(1) ile birlikte bir düzenleyici olarak kullanılabilir.

       -o DİZİN, --operatingdir=DİZİN
           Çalışma DİZİNini belirler. nano’nun chroot(8)’a benzer şeyler yapmasına sebep olur.

       -p, --preserve
           Uçbirim tarafından yakalanmaları için XON ve XOFF dizilerini (^Q ve ^S) korur.

       -q, --indicator
           Düzenleme penceresinin sağ tarafında bir "kaydırma çubuğu" görüntüler. Görüntülenen
           alanının tampondaki konumunu ve tamponun ne kadarını kapladığını gösterir.

       -r SAYI, --fill=SAYI
           Yanlara hizalama ve otomatik kesin sarmalama için hedef genişliği SAYI sütun olarak
           belirler. Değer sıfır veya sıfırdan küçükse ve ekran yeniden boyutlandırılırsa, "ekran
           genişliği eksi SAYI" sütundan sarmalama yapılır. Böylece ekran yeniden
           boyutlandırıldığında sarmalama genişliğinin ekran genişliğine göre değişmesi sağlanır.
           Öntanımlı değer -8’dir.

       -s "UYGULAMA [BĞMSZDEĞİŞKEN ...]", --speller="UYGULAMA [BĞMSZDEĞİŞKEN ...]"
           Yazım denetimi ve düzeltimi yapmak için, hunspell(1) veya spell(1)’i çağıran yerleşik
           düzelticiyi kullanmak yerine komut satırı ile birlikte belirtilen UYGULAMA kullanılır.

       -t, --saveonexit
           Değişmiş tamponu kullanıcıya sormadan kaydeder (^X ile çıkarken).

       -u, --unix
           Bir dosyayı öntanımlı olarak Unix biçiminde kaydeder. Bu, nano’nun öntanımlı olan bir
           dosyayı olduğu gibi kaydetme davranışını geçersiz kılar. (Bu seçeneğin --noconvert ile
           birlikte kullanıldığında hiçbir etkisi olmaz.)

       -v, --view
           Yalnızca dosyayı görüntüler ve düzenlemeye izin vermez: salt okunur kip. Bu kip,
           --restricted belirtilmediği sürece, kullanıcının diğer dosyaları da görüntüleme için
           açmasına olanak tanır.

       -w, --nowrap
           Geçerli satırı aşırı uzadığında otomatik olarak sarmalamaz. Bu öntanımlıdır. Bu
           seçenek -b (--breaklonglines) seçeneğinin zıddı olup komut satırında ikisi de
           belirtilmişse en sağdaki etkin olur.

       -x, --nohelp
           Ekranın altındaki iki yardım satırı gösterilmez.

       -y, --afterends
           Ctrl+Right ve Ctrl+Delete kelimelerin başında değil sonunda durur.

       -%, --stateflags
           Bazı durum bayraklarını göstermek için ekranın sağ üst köşesi kullanılır: Otomatik
           girintileme sırasında I, işaretleme açıkken M, kesin sarmalama (uzun satırları kesme)
           sırasında L, bir makro kaydederken R ve yumuşak sarmalama sırasında S. Tampon
           değiştirildiğinde, başlık çubuğunun ortasında dosya adından sonra bir yıldız (*)
           gösterilir.

       -!, --magic
           Ne dosyanın adı ne de ilk satırı bir ipucu vermediğinde, uygun söz dizimini belirlemek
           için libmagic kullanılmaya çalışılır.

       -_, --minibar
           Başlık çubuğu gizlenir ve bunun yerine ekranın alt kısmında, durum çubuğu alanında
           geçerli tampon hakkında bilgi gösterilir. Bu minik çubukta solda dosya adı, ardından
           tampon değiştirilmişse bir yıldız gösterilir. Sağda, geçerli satır ve sütun numarası,
           imlecin altındaki karakterin kodu (Unicode biçiminde: U+xxxx), --stateflags tarafından
           gösterilen bayraklar ve imlecin dosyanın içinde kaç satır uzakta olduğunu ifade eden
           bir yüzde görüntülenir. Bir dosya yüklendiğinde veya kaydedildiğinde ve ayrıca
           tamponlar arasında geçiş yaparken, dosya adından sonra tampondaki satır sayısı
           gösterilir. Bu sayı, bir sonraki tuş vuruşunda silinir veya birden fazla tampon
           açıkken bir [i/n] sayacı ile değiştirilir. Satır artı sütun numaraları ve karakter
           kodu yalnızca --constantshow kullanıldığında görüntülenir ve M-C ile açılıp
           kapatılabilir. Durum bayrakları yalnızca --stateflags kullanıldığında görüntülenir.

       -0, --zero
           Arayüzün tüm öğelerini (başlık çubuğu, durum çubuğu ve yardım satırları) gizler ve
           tampon içeriğini göstermek için uçbirimin tüm satırlarını kullanır. Durum çubuğu
           yalnızca önemli bir ileti olduğunda görünür ve 1,5 saniye sonra veya sonraki ilk tuşta
           kaybolur. M-Z ile başlık çubuğu artı durum çubuğu, M-X ile yardım satırları arasında
           geçiş yapılabilir.

TAKASLAMA KOMUTLARI

       Yukarıdaki seçeneklerin birçoğu nano çalışırken de açılıp kapatılabilir. Örneğin, M-L,
       uzun satırların kesin sarmalanmasını, M-S yumuşak sarmalanmasını, M-N satırların
       numaralanmasını, M-M fareyi, M-I otomatik girintilemeyi ve M-X yardım satırlarını açıp
       kapar. Tam liste ^G yardım metninin sonunda bulunabilir.

       M-X komutu özeldir: yardım görüntüleyici ve hata ayıklayıcı (linter) hariç tüm menülerde
       çalışır. Diğer takaslama komutları yalnızca ana menüde çalışır.

İLGİLİ DOSYALAR

       --rcfile verildiğinde, seçenekleri, sözdizimlerini ve tuş kısayollarını ayarlamak için
       yalnızca seçenekle birlikte belirtilen dosya okunur. Bu seçenek olmadan, iki yapılandırma
       dosyası okunur: Önce sistemin nanorc’si (varsa) ve sonra kullanıcının nanorc’si (~/.nanorc
       veya $XDG_CONFIG_HOME/nano/nanorc veya ~/.config/ nano/nanorc, önce hangisiyle
       karşılaşılırsa). Bu dosyaların olası içerikleri hakkında ayrıntılı bilgi için bkz.
       nanorc(5).

       Kullanılabilir sözdizimi renklendirme tanımları /usr/share/nano/ ve /usr/share/nano/extra/
       altında bulunabilir.

EK BİLGİ

       -z (--suspendable) seçeneği kaldırıldı. Askıya alma öntanımlı olarak etkindir, ^T^Z ile
       erişilebilir. (nano’yu askıya almak için düz bir ^Z atanmak isteniyorsa, nanorc dosyasına
       bind ^Z suspend main satırı eklenebilir.)

       Komut satırında veya nanorc dosyalarından birinde uygun bir yazım denetleyici komutu
       belirtilmemişse, SPELL ortam değişkenine bakılır.

       Bazı durumlarda nano, tamponu bir kurtarma dosyasına dökmeye çalışır. Bu, esas olarak nano
       bir SIGHUP veya SIGTERM sinyali alırsa veya belleği tükenirse gerçekleşir. Tampon, bir adı
       yoksa nano.save adlı dosyaya yazılır ya da geçerli dosya adına ".save" soneki eklenir.
       Geçerli dizinde bu ada sahip bir kurtarma dosyası zaten varsa, benzersiz kılmak için
       geçerli dosya adına ".save" artı bir sayı (örn. ".save.1") eklenir. Çoklu tampon kipinde,
       tüm açık tamponlar ilgili kurtarma dosyalarına yazılır.

GERİBİLDİRİM

       Klavye makrolarının kaydedilmesi ve oynatılması, Linux konsolunda (VT) değil, yalnızca bir
       uçbirim öykünücüsünde doğru şekilde çalışır, çünkü ikincisi öntanımlı olarak değiştirilmiş
       ve değiştirilmemiş ok tuşları arasında ayrım yapmaz.

       Hata bulunması durumunda bildirim adresi: <https://savannah.gnu.org/bugs/?group=nano>.

       nano çöktüğünde, değişmiş tamponları ".save" kurtarma dosyalarına kaydeder. Çökme yeniden
       oluşturulabiliyorsa ve bir geri izleme alınmak istenirse, NANO_NOCATCH ortam değişkeni
       tanımlanabilir.

YARARLANIM

       https://nano-editor.org/

İLGİLİ BELGELER

       nanorc(5)
       /usr/share/doc/nano/ (veya sisteminizdeki eşdeğeri)

ÇEVİREN

       © 2022 Nilgün Belma Bugüner
       Bu çeviri özgür yazılımdır: Yasaların izin verdiği ölçüde HİÇBİR GARANTİ YOKTUR.
       Lütfen, çeviri ile ilgili bildirimde bulunmak veya çeviri yapmak için
       https://github.com/TLBP/manpages-tr/issues adresinde "New Issue" düğmesine tıklayıp yeni
       bir konu açınız ve isteğinizi belirtiniz.