Ubuntu Manpage: less - wyświetla zawartość pliku w terminalu

NAZWA

       less - wyświetla zawartość pliku w terminalu

SKŁADNIA

       less -?
       less --help
       less -V
       less --version
       less [-[+]aABcCdeEfFgGiIJKLmMnNqQrRsSuUVwWX~]
       [-b rozmiar] [-h wiersze] [-jwiersz] [-k plikklu]
       [-{oO} pliklog] [-p wzór] [-P zachęta] [-t tag]
       [-T pliktagów] [-x tab,...] [-y wiersze] [-[z] wiersze]
       [-# przesunięcie] [+[+]polecenie] [--] [plik]...
       (Alternatywną składnię, z długimi nazwami opcji, opisano w części OPCJE).

OPIS

       less  jest  programem  podobnym  do  more (1), lecz z wieloma dodatkowymi funkcjami. less nie musi czytać
       całego pliku wejściowego przed rozpoczęciem, tak więc  przy  dużych  plikach  wejściowych  uruchamia  się
       szybciej  niż edytory tekstu takie jak vi (1). less używa bazy termcap (w niektórych systemach terminfo),
       tak więc może pracować na szeregu terminali. Istnieje nawet ograniczona obsługa terminali drukujących (na
       terminalu drukującym, linie, które powinny zostać wypisane na górze ekranu są poprzedzone daszkiem).

       Polecenia oparte są zarówno na more jak i vi. Polecenia można poprzedzić liczbą  dziesiętną,  zwaną  N  w
       opisach poniżej. Liczba ta jest używana przez niektóre polecenia, jak to zaznaczono.

POLECENIA

W poniższych opisach, ^X oznacza Control-X, ESC oznacza klawisz ESCAPE; na przykład ESC-v oznacza
dwuznakową sekwencję ESC, potem "v".

h lub H
Pomoc: wyświetla podsumowanie tych poleceń. Jeśli zapomni się wszystkich innych poleceń, należy
zapamiętać właśnie to.

SPACJA lub ^V lub f lub ^F
Przewija w przód o N wierszy, domyślnie jedno okno (zob. opcja -z poniżej). Jeśli N wynosi więcej
niż rozmiar ekranu, wyświetlany jest tylko ostatni pełny ekran. Ostrzeżenie: niektóre systemy
używają ^V jako specjalnego znaku dosłowności.

z Jak SPACJA, ale jeśli podano N, staje się nowym rozmiarem okna.

ESC-SPACE
Jak spacja, ale przewija o pełną wielkość ekranu, nawet jeśli po drodze osiągnie koniec pliku.

ENTER lub RETURN lub ^N lub e lub ^E lub j lub ^J
Przewija w przód o N wierszy, domyślnie jeden. Wyświetlanych jest wszystkie N wierszy, nawet jeśli
N wynosi więcej niż wielkość ekranu.

d lub ^D
Przewija w przód o N wierszy, domyślnie połowę wielkości ekranu. Jeśli podano N, staje się ono
nową wartością domyślną dla kolejnych poleceń d i u.

b lub ^B lub ESC-v
Przewija w tył o N wierszy, domyślnie jedno okno (zob. opcja -z poniżej). Jeśli N wynosi więcej
niż rozmiar ekranu, wyświetlana jest tylko ostatnia wielkość ekranowa.

w Jak ESC-v, ale jeśli podano N, staje się ono nowym rozmiarem okna.

y lub ^Y lub ^P lub k lub ^K
Przewija w tył o N wierszy, domyślnie jeden. Wyświetlanych jest wszystkie N wierszy, nawet jeśli N
wynosi więcej niż wielkość ekranu. Ostrzeżenie: niektóre systemy używają ^Y jako specjalnego znaku
kontroli zadań.

u lub ^U
Przewija w tył o N wierszy, domyślnie połowę wielkości ekranu. Jeśli podano N, staje się ono nową
wartością domyślną dla kolejnych poleceń

J Jak j, lecz kontynuuje przewijanie poza koniec pliku.

K lub Y
Jak k, lecz kontynuuje przewijanie poza początek pliku.

ESC-) lub STRZAŁKA_W_PRAWO
Przewija poziomo N znaków w prawo, domyślnie o połowę szerokości ekranu (zob. opcja -#). Jeśli
podano liczbę N, to staje się ona domyślna dla przyszłych poleceń STRZAŁKA_W_PRAWO i
STRZAŁKA_W_LEWO. Podczas przewijania tekstu działa to tak, jakby była włączona opcja -S (ucinania
wierszy).

ESC-( lub STRZAŁKA_W_LEWO
Przewija poziomo N znaków w prawo, domyślnie o połowę szerokości ekranu (zob. opcja -#). Jeśli
podano liczbę N, to staje się ona domyślna dla przyszłych poleceń STRZAŁKA_W_PRAWO i
STRZAŁKA_W_LEWO.

ESC-} lub ^STRZAŁKA_W_PRAWO
Przewija poziomo w prawo, aby pokazać najdłuższy wyświetlany wiersz.

ESC-{ lub ^STRZAŁKA_W_LEWO
Przewija poziomo w lewo, wracając do pierwszej kolumny.

r lub ^R lub ^L
Odświeża ekran.

R Odświeża ekran, odrzucając wszelkie wejście z bufora. Oznacza to przeładowanie bieżącego pliku.
Użyteczne jeśli plik zmienia się w trakcie oglądania.

F Przewija w przód, i próbuje nadal odczytywać gdy osiągnięto koniec pliku. Normalnie polecenia tego
używano by znajdując się już na końcu pliku. Jest to metoda monitorowania ogona pliku który
właśnie rośnie podczas oglądania (zachowanie to jest podobne do polecenia tail -f). Aby zatrzymać
oczekiwanie na kolejne dane, należy wprowadzić znak przerwania (zwykle ^C). W systemach
obsługujących poll(2) można użyć również ^X lub znaku podanego opcją --intr. Jeśli wejście jest
potokiem i stosowana jest opcja --exit-follow-on-close, less automatycznie przestanie oczekiwać na
dane, gdy strona wejściowa potoku zostanie zamknięta.

ESC-F Jak F, lecz gdy tylko odnaleziony zostanie wiersz pasujący do ostatniego wzorca wyszukiwania, jest
to sygnalizowane dzwonkiem terminala, a przewijanie w przód zatrzymuje się.

g lub < lub ESC-<
Przechodzi do wiersza numer N w pliku, domyślnie pierwszego (początku pliku). (Ostrzeżenie: może
to być powolne jeśli N jest duże).

G lub > lub ESC->
Przechodzi do wiersza numer N w pliku, domyślnie na koniec pliku. (Ostrzeżenie: może to być
powolne jeśli N jest duże lub jeśli N jest niepodane, a czytane jest standardowe wejście zamiast
pliku).

ESC-G Jak G, lecz gdy nie poda się liczby N, a wejście jest standardowym wejściem, przechodzi do
ostatniego zbuforowanego wiersza.

p lub %
Przechodzi do pozycji N procent w pliku. N powinno zawierać się między 0 a 100 i może zawierać
kropkę dziesiętną.

P Przechodzi do wiersza zawierającego przesunięcie bajtowe N w pliku.

{ Jeśli w wierszu wyświetlanym na górze ekranu znajduje się otwierający nawias klamrowy, polecenie {
przejdzie do odpowiadającego mu prawego nawiasu. Pasujący zamykający nawias klamrowy jest
umieszczany na dole ekranu. Jeśli w wierszu na górze ekranu znajduje się więcej niż jeden nawias
klamrowy, można użyć liczby N określającej N-ty nawias w wierszu.

} Jeśli w wierszu wyświetlanym na dole ekranu znajduje się zamykający nawias klamrowy, polecenie }
przejdzie do odpowiadającego mu prawego nawiasu. Pasujący otwierający nawias klamrowy jest
umieszczany na górze ekranu. Jeśli w wierszu na dole ekranu znajduje się więcej niż jeden nawias
klamrowy, można użyć liczby N określającej N-ty nawias w wierszu.

( Jak {, ale odnosi się do nawiasów okrągłych, a nie klamrowych

) Jak }, ale odnosi się do nawiasów okrągłych, a nie klamrowych

[ Jak {, ale odnosi się do nawiasów kwadratowych, a nie klamrowych

] Jak }, ale odnosi się do nawiasów kwadratowych, a nie klamrowych

ESC-^F Po którym następują dwa znaki, zachowuje się jak {, ale używa tych dwóch znaków jako odpowiednio
nawiasu otwierającego i zamykającego. Na przykład, "ESC ^F < >" można użyć do przejścia do >,
które odpowiada < wyświetlanemu w wierszu na górze ekranu.

ESC-^B Po którym następują dwa znaki, zachowuje się jak }, ale używa tych dwóch znaków jako odpowiednio
nawiasu otwierającego i zamykającego. Na przykład, "ESC ^B < >" można użyć do przejścia do w tył
do <, które odpowiada > wyświetlanemu w wierszu na dole ekranu.

m Po którym następuje dowolna mała lub wielka litera, oznaczając pierwszy wyświetlany wiersz tą
literą. Jeśli wyświetlana jest kolumna stanu za pomocą opcji -J, będzie tam odnotowany oznaczony
wiersz.

M Zachowuje się jak m, lecz oznaczany jest ostatni, a nie pierwszy wyświetlany wiersz.

' (Pojedynczy apostrof) Plus dowolna mała lub wielka litera: powraca do pozycji zaznaczonej
uprzednio tą literą. Plus kolejny pojedynczy cudzysłów: wraca do pozycji, w której wykonano
ostatnią "duże" polecenie przemieszczania się. Plus ^ lub $, skacze odpowiednio na początek lub
koniec pliku. Znaczniki pozycji są zachowywane przy otwieraniu nowego pliku, tak więc polecenia '
można użyć do przełączania między plikami wejściowymi.

^X^X Tak jak pojedynczy apostrof.

ESC-m Plus dowolna mała lub wielka litera; usuwa oznaczenie identyfikowane tą literą.

/wzorzec
Szuka w przód w pliku N-tego wiersza zawierającego wzorzec. N domyślnie równa się jeden. Wzorzec
to wyrażenie regularne rozpoznawane przez bibliotekę wyrażeń regularnych dostarczaną przez system
użytkownika. Domyślnie, szukanie jest wrażliwe na wielkość znaków (rozróżnia się wielkie i małe
litery); można to zmienić opcją -i. Szukanie zaczyna się od pierwszego wyświetlanego wiersza (ale
zob. opcje -a i -j, które to zmieniają).

Pewne znaki mają specjalne znaczenie jeśli wprowadzono je na początku wzorca; zmieniają one typ
szukania, a nie są traktowane jako część wzorca:

^N lub !
Szuka wierszy, które Nie pasują do wzorca.

^E lub *
Szuka w wielu plikach. To znaczy, jeśli szukanie doszło do końca (End) bieżącego pliku bez
znalezienia dopasowania, ciągnie się ono dalej w kolejnym pliku z listy podanej w wierszu
poleceń.

^F lub @
Zaczyna szukać od pierwszego wiersza pierwszego (First) pliku z listy z wiersza poleceń,
niezależnie od tego, co aktualnie wyświetlane jest na ekranie, oraz ustawień opcji -a i -j.

^K Podświetla każdy tekstu, który pasuje do wzorca na bieżącym ekranie, ale bez przesuwania
się do pierwszego dopasowania (od Keep = utrzymaj bieżącą pozycję).

^R Nie interpretuje metaznaków wyrażeń regularnych. Wykonuje proste porównanie tekstowe.

^S Po którym następuje cyfra N z zakresu od 1 do 5. Jako pasujący do wzorca będzie uważany
tylko tekst posiadający niepuste dopasowanie do N-tego podwzorca (Subpatern) ujętego w
nawiasy (obsługiwane tylko, gdy less zbudowano z jedną z bibliotek wyrażeń regularnych:
posix, pcre lub pcre2). Można podać kilka modyfikatorów ^S, aby dopasować więcej niż jeden
podwzorzec.

^W Zawija (Wrap) wobec bieżącego pliku. To znaczy, jeśli szukanie doszło do końca bieżącego
pliku bez znalezienia dopasowania, ciągnie się ono dalej od pierwszego wiersza bieżącego
pliku, aż do wiersza, z którego je rozpoczęto. Jeśli ustawiony jest modyfikator ^W,
modyfikator ^E jest ignorowany.

^L Następny znak jest traktowany dosłownie; tj. staje się częścią wzorca nawet, jeśli jest
jednym z powyższych znaków modyfikujących wyszukiwanie.

?wzorzec
Szuka w tył w pliku N-tego wiersza zawierającego wzorzec. Szukanie zaczyna się od ostatniego
wyświetlanego wiersza (lecz zob. opcje -a i -j, które to zmieniają).

Pewne znaki mają specjalne znaczenie, jak w poleceniu /:

^N lub !
Szuka wierszy, które Nie pasują do wzorca.

^E lub *
Szuka w wielu plikach. To znaczy, jeśli szukanie doszło do początku bieżącego pliku bez
znalezienia dopasowania, ciągnie się ono dalej w poprzednim pliku z listy podanej w wierszu
poleceń.

^F lub @
Zaczyna szukanie od ostatniego wiersza ostatniego pliku z listy z wiersza poleceń,
niezależnie od tego co aktualnie wyświetlane jest na ekranie, oraz ustawień opcji -a i -j.

^K Jak w szukaniu w przód.

^R Jak w szukaniu w przód.

^S Jak w szukaniu w przód.

^W Zawija (Wrap) wobec bieżącego pliku. To znaczy, jeśli szukanie doszło do początku bieżącego
pliku bez znalezienia dopasowania, ciągnie się ono dalej od ostatniego wiersza bieżącego
pliku, aż do wiersza, z którego je rozpoczęto.

ESC-/wzorzec
To samo co "/*".

ESC-?wzorzec
To samo co "?*".

n Powtarza poprzednie szukanie, dla N-tego wiersza zawierającego ostatni wzorzec. Jeśli poprzednie
szukanie zmodyfikowano przez ^N, szukanie jest wykonywane dla N-tego wiersza Nie zawierającego
wzorca. Jeśli poprzednie szukanie zmodyfikowano przez ^E, szukanie ciągnie się przez następny (lub
poprzedni) plik, jeśli nie wystarczył plik bieżący. Jeśli poprzednie szukanie zmodyfikowano przez
^R, szukanie wykonywane jest bez użycia wyrażeń regularnych. Jeśli poprzednie szukanie było
zmodyfikowane przez ^F lub ^K, nie występuje żaden efekt.

N Powtarza poprzednie szukanie, ale w przeciwnym kierunku.

ESC-n Powtarza poprzednie szukanie, ale przekraczając granice plików. Efekt jest taki sam, jak gdyby
poprzednie szukanie zmodyfikowano przez *.

ESC-N Powtarza poprzednie szukanie, ale w przeciwnym kierunku i przekraczając granice plików.

ESC-u Cofa (Undo) podświetlanie szukania. Wyłącza podświetlanie łańcuchów pasujących do bieżącego wzoru
szukania. Jeśli podświetlenie już jest wyłączone z powodu poprzedniego polecenia ESC-u, włącza je
z powrotem. Podświetlenie włączy też każde polecenie szukające (można je też wyłączyć przełączając
opcję -G; wówczas polecenia szukające nie włączają go z powrotem).

ESC-U Jak ESC-u lecz ponadto usuwa zachowany wzorzec wyszukiwania. Jeśli włączona jest kolumna stanu za
pomocą opcji -J, usuwa to wszystkie oznaczenia dopasowanych wyszukiwań w kolumnie stanu.

&wzorzec
Wyświetla jedynie wiersze pasujące do wzorca; wiersze niepasujące nie są wyświetlane. Jeśli
wzorzec jest pusty (jeśli wpisze się &, a potem od razu ENTER), wszelkie filtrowanie jest
wyłączane i wyświetlane są wszystkie wiersze. Gdy filtrowanie jest aktywne, na początku zachęty
wyświetlany jest znak et (&), jako przypomnienie, że niektóre wiersze pliku mogą być ukryte. Można
podać kilka poleceń &, wówczas wyświetlone będą jedynie wiersze pasujące do wszystkich wzorców.

Pewne znaki mają specjalne znaczenie, jak w poleceniu /:

^N lub !
Wyświetla tylko wiersze, które Nie pasują do wzorca.

^R Nie interpretuje metaznaków wyrażeń regularnych. Wykonuje proste porównanie tekstowe.

:e [nazwa_pliku]
Ogląda nowy plik. Jeśli brakuje nazwy pliku, plik "bieżący" (zob. polecenia :n i :p poniżej) z
listy plików z wierszu poleceń jest oglądany na nowo. Znak procentu (%) w nazwie pliku zastępowany
jest nazwą pliku bieżącego. Znak kratki (#) jest zastępowany nazwą poprzednio oglądanego pliku.
Jednak dwa kolejne znaki procentu są po prostu zastępowane pojedynczym znakiem procentu. Pozwala
to na wprowadzenie nazwy pliku zawierającej w nazwie znak procentu. Podobnie, dwa kolejne znaki
kratki są zastępowane pojedynczym znakiem kratki. Nazwa pliku wstawiana jest do listy plików z
wiersza poleceń, tak aby można ją było obejrzeć kolejnymi poleceniami :n i :p. Jeśli nazwa pliku
składa się z kilku plików, wszystkie one są wstawiane do listy plików i oglądany jest pierwszy z
nich. Jeśli nazwa pliku zawiera jedną lub więcej spacji, cała nazwa musi być ujęta w cudzysłowy
(zob. też opcja -").

^X^V lub E
To samo co :e. Uwaga: niektóre systemy używają ^V jako specjalnego znaku dosłowności. W takich
systemach użycie ^V może być niemożliwe.

:n Ogląda następny plik (z listy plików podanej w wierszu poleceń). Jeśli podano liczbę N,
wyświetlany jest N-ty następny plik.

:p Ogląda poprzedni plik (z listy plików podanej w wierszu poleceń). Jeśli podano liczbę N,
wyświetlany jest N-ty poprzedni plik.

:x Ogląda pierwszy plik z listy plików podanej w wierszu poleceń. Jeśli podano liczbę N, wyświetlany
jest N-ty plik na liście.

:d Usuwa bieżący plik z listy plików.

t Przechodzi do następnego tagu (znacznika), jeśli dla bieżącego wystąpiło więcej niż jedno
dopasowanie. Tagi omówiono dokładniej w opisie opcji -t.

T Przejście do poprzedniego tagu, jeśli dla bieżącego wystąpiło więcej niż jedno dopasowanie.

^O^N lub ^On
Wyszukuje w przód N-tego następnego odnośnika OSC 8 w pliku.

^O^P lub ^Op
Wyszukuje w tył N-tego poprzedniego odnośnika OSC 8 w pliku.

^O^L lub ^Ol
Przechodzi do wybranego aktualnie odnośnika OSC 8

= lub ^G lub :f
Wypisuje pewne informacje o pliku właśnie oglądanym, w tym jego nazwę oraz numer wiersza i
przesunięcie bajtowego dolnego wyświetlanego wiersza. Jeśli to możliwe, wypisywana jest także
długość pliku, ilość wierszy w pliku oraz procentowa wielkość pliku ponad ostatnim wyświetlanym
wierszem.

- Plus jedna lub więcej opcji wiersza poleceń (zob. OPCJE poniżej): zmienia ustawienie tej opcji i
wypisuje komunikat opisujący nowe ustawienie. Jeśli bezpośrednio po kresce zostanie wprowadzone ^P
(CONTROL-P), to ustawienie danej opcji jest zmieniane, ale bez wypisywania komunikatu. Jeśli opcja
ma wartość liczbową (jak -b lub -h) lub łańcuchową (jak -P lub -t), wartość można wprowadzić tuż
po literze opcji. Jeśli nie wprowadzono nowej wartości, wypisywany jest komunikat o bieżącym
ustawieniu i nic nie ulega zmianie.

-- Jak polecenie -, ale przyjmuje jako argument długą nazwę opcji (zob. OPCJE poniżej), a nie
pojedynczą literę opcji. Po wpisaniu nazwy opcji konieczne jest wciśnięcie klawisza ENTER lub
RETURN. ^P bezpośrednio po drugiej kresce eliminuje wypisywanie komunikatu opisującego nowe
ustawienie, tak jak w poleceniu -.

-+ Plus jedna z liter opcji wiersza poleceń; przywraca opcję do ustawienia domyślnego i wypisuje
komunikat opisujący nowe ustawienie (polecenie "-+X" dokonuje tego samego co opcja "-+X" w wierszu
poleceń). Nie działa to dla opcji mających wartość łańcuchową.

--+ Jak polecenie -+, ale pobiera długą nazwę opcji zamiast pojedynczej litery opcji.

-! Plus jedna z liter opcji wiersza poleceń; ustawia opcję na wartość przeciwną ustawieniu domyślnego
i wypisuje komunikat opisujący nowe ustawienie. Nie działa to dla opcji mających wartość liczbową
lub łańcuchową.

--! Jak polecenie -!, ale pobiera długą nazwę opcji zamiast pojedynczej litery opcji.

_ (podkreślenie) Plus jedna z liter opcji wiersza poleceń; wypisuje komunikat opisujący bieżące
ustawienie tej opcji. Nie zmienia ustawienia.

__ (podwojone podkreślenie) Jak polecenie _ (podkreślenie), ale pobiera długą nazwę opcji zamiast
pojedynczej litery opcji. Po wpisaniu nazwy opcji trzeba nacisnąć klawisz ENTER lub RETURN.

+polecenie
Powoduje, że podane polecenie jest wykonywane za każdym razem, gdy oglądany jest nowy plik. Na
przykład, +G powoduje, że less zaczyna wyświetlanie każdego pliku od końca zamiast od początku.

V Wypisuje numer bieżącej wersji less.

q lub Q lub :q lub :Q lub ZZ
Kończy działanie less.

Następujące siedem poleceń może, ale nie musi być prawidłowych, zależnie od używanej instalacji.

v Wywołuje edytor do edycji właśnie oglądanego pliku. Edytor pobierany jest pobierany ze zmiennej
środowiskowej VISUAL, jeśli ta jest określona, lub EDITOR, jeśli VISUAL nie jest określona, a w
każdym razie domyślnie "vi", jeśli ani VISUAL ani EDITOR jest określona. Zob. też omówienie
LESSEDIT po sekcji o ZNAKACH ZACHĘTY poniżej.

! polecenie-powłoki
Wywołuje powłokę i wykonuje podaną polecenie powłoki. Znak procentu (%) jest zastępowany nazwą
bieżącego pliku. Znak kratki (#) jest zastępowany nazwą poprzednio oglądanego pliku. "!!"
powtarza ostatnie polecenie powłoki. "!" bez polecenia wywołuje po prostu powłokę. Jeśli
bezpośrednio po ! wprowadzi się ^P (CONTROL-P), to po wykonaniu polecenia powłoki nie jest
wyświetlany stosowny komunikat. W systemach Unixowych, nazwa powłoki pobierana jest ze zmiennej
środowiskowej SHELL, a w każdym razie domyślnie "sh". W systemach MS-DOS i OS/2, powłoką jest
zwykły procesor poleceń.

# polecenie-powłoki
Podobne do polecenia "!", lecz polecenie jest rozwijane w ten sam sposób co łańcuch zachęty.
Przykładowo, nazwa bieżącego pliku byłaby oznaczona jako "%f".

| <m> polecenie-powłoki
<m> przedstawia dowolną literę-znacznik. Przesyła przez potok sekcję podanego pliku do podanej
polecenia powłoki. Sekcja pliku, która ma zostać przesłana to ta znajdująca się między pierwszą
linią bieżącego ekranu a pozycją oznaczoną literą. Obejmowany jest cały bieżący ekran, niezależnie
czy oznaczona pozycja następuje przed, czy za bieżącym ekranem. <m> może też równać się ^ lub $,
oznaczając odpowiednio początek lub koniec pliku. Jeśli <m> równa się . lub znakowi nowej linii,
przesyłany jest bieżący ekran. Jeśli bezpośrednio po oznaczonej literze wprowadzi się ^P
(CONTROL-P), to po wykonaniu polecenia powłoki nie jest wyświetlany stosowny komunikat.

s nazwa_pliku
Zapisuje wejście do pliku. Działa to tylko wtedy, gdy wejście jest potokiem, a nie zwyczajnym
plikiem.

^O^O
Uruchamia polecenie powłoki służące do otwarcia URI z bieżącego odnośnika OSC 8, wybranego przez
poprzednie polecenie ^O^N lub ^O^P. Aby odnaleźć polecenie powłoki, odczytywana jest zmienna
środowiskowa o nazwie "LESS_OSC8_xxx", gdzie "xxx" jest schematem z URI (częścią przed pierwszym
dwukropkiem) lub jest puste, gdy w URI brak dwukropka. Wartość zmiennej środowiskowej jest
następnie rozwijana w ten sam sposób, jak łańcuchy zachęty (w szczególności każde wystąpienie "%o"
jest zastępowane przez URI), aby utworzyć "polecenie obsługujące" OSC 8 powłoki. Standardowym
wyjściem "polecenia obsługującego" jest "polecenie otwierające" powłoki, które jest następnie
wykonywane w celu otwarcia URI.

Istnieją dwa szczególne przypadki:

1. Jeśli URI zaczyna się od "#", to pozostała część URI jest uznawana za wartość
parametru id innego odnośnika OSC 8 w tym samym pliku, a ^O^O po prostu przeskoczy
do tego odnośnika.

2. Jeśli polecenie otwierające zaczyna się od znaków ":e", po których następuje odstęp
i nazwa pliku, to zamiast uruchamiać polecenie otwierające jako polecenie powłoki,
podana nazwa pliku jest otwierana przez bieżące wystąpienie less.

W prostym przypadku, gdy polecenie otwierające akceptuje pełne URI jako parametr wiersza poleceń,
polecenie obsługujące może być tak proste jak

echo mojaprzegladarka '%o'

W innych przypadkach, gdy URI może wymagać modyfikacji, polecenie obsługujące może dokonać pewnych
zmian wartości %o.

Jeśli zmienna LESS_OSC8_xxx nie jest ustawiona, próbowana jest zmienna LESS_OSC8_ANY. Jeśli nie
jest ustawiona ani LESS_OSC8_xxx, ani LESS_OSC8_ANY, nie można otworzyć odnośników korzystających
ze schematu "xxx". Istnieją jednak domyślne polecenia obsługujące schematy "man" (używane, gdy
LESS_OSC8_man nie jest ustawiona) oraz "file" (używane, gdy LESS_OSC8_file nie jest ustawiona),
które powinny działać w systemach zapewniających polecenie sed(1) i powłokę kompatybilną ze
składnią powłoki Bourne shell sh(1). Jeśli korzysta się z LESS_OSC8_ANY aby przesłonić
LESS_OSC8_file, konieczne jest ustawienie LESS_OSC8_file na "-", aby wskazać, że wartość domyślna
nie powinna być używana; podobnie jest ze zmienną LESS_OSC8_man.

Gwarantuje się, że URI przekazywane do polecenia obsługującego OSC8 za pomocą %o nie zawiera
znaków pojedynczego lub podwójnego cudzysłowu, może jednak zawierać wszelkie inne metaznaki
powłoki, takie jak średniki, znaki dolara, znaki & itd. Polecenie obsługujące musi odpowiednio
zacytować parametry w poleceniu otwierającym, aby zapobiec wykonaniu nieoczekiwanych poleceń
powłoki w przypadku, gdy URI zawierałby metaznaki powłoki. Dodatkowo, ponieważ polecenie
obsługujące jest rozwijane jak zachęta powłoki, wszelkie metaznaki interpretowane przy rozwijaniu
zachęty (takie jak procent, kropka, odwrócony ukośnik itd.), muszą być ochronione przez odwrócony
ukośnik (więcej szczegółów w rozdziale ZNAKI ZACHĘTY).

^X Gdy wyświetlany jest komunikat "Waiting for data" (oczekiwanie na dane), na przykład w trakcie
polecenia F, wciśnięcie ^X przerwie czekanie przez less i wróci do zachęty. Może to spowodować
zinterpretowanie tej sytuacji przez less w ten sposób, że plik kończy się w bieżącym położeniu, co
z kolei może zmusić do użycia polecenia R lub F, aby zobaczyć następne dane. Opcją --intr można
zmienić domyślny znak ^X. Polecenie to działa jedynie w systemach obsługujących funkcję poll(2). W
systemach bez poll(2), można w zamian skorzystać ze znaku przerwania (zwykle ^C).

OPCJE

Opcje wiersza poleceń są opisane poniżej. Większość opcji można zmieniać w trakcie działania less,
używając polecenia "-".

Niektóre opcje można podać w jednej z dwu postaci: albo kreski z pojedynczą literą albo dwu kresek z
następującą po nich długą nazwą opcji. Długie nazwy opcji można skracać, o ile skrót jest jednoznaczny.
Na przykład, --quit-at-eof można skrócić do --quit, ale nie do --qui, ponieważ na --qui zaczynają się
zarówno --quit-at-eof, jak i --quiet. Niektóre z długich nazw opcji zapisane są wielkimi literami, jak
--QUIT-AT-EOF, odróżniane od --quit-at-eof. Takie nazwy wymagają wielkiej tylko pierwszej litery, reszta
może być podana małymi lub wielkimi. Na przykład, --Quit-at-eof jest równoważnikiem --QUIT-AT-EOF.

Opcje pobierane są także ze zmiennej środowiskowej LESS. Na przykład, żeby uniknąć pisania "less -options
..." za każdym wywołaniem less, można napisać w csh:

setenv LESS "-options"

lub, jeśli używa się sh:

LESS="-options"; export LESS

W systemach MS-DOS i Windows cudzysłowy nie są wymagane, ale należy uważać, aby znaki procenta w
łańcuchach opcji nie zostały zinterpretowane jako zmienne środowiskowe.

Zmienna środowiskowa analizowana jest przed wierszem poleceń, tak więc opcje wiersza poleceń unieważniają
zmienną LESS. Jeśli jakaś opcja pojawia się w zmiennej LESS, można przywrócić jej wartość domyślną
poprzedzając w wierszu poleceń opcję znakami "-+".

Niektóre opcje, takie jak -k lub -D wymagają łańcucha, który występuje po literze opcji. Łańcuch takiej
opcji jest uważany za zakończony, gdy odnaleziony zostanie znak dolara ($). Na przykład, można ustawić
dwie opcje -D w następujący sposób:

LESS="Dnwb$Dsbw"

Jeśli podano wcześniej opcję --use-backslash, to można umieścić literalny znak dolara lub odwrotnego
ukośnika, poprzedzając je odwrotnym ukośnikiem. Jeśli nie zastosowano opcji --use-backslash, to odwrotne
ukośniki nie są traktowane w specjalny sposób i nie da się podać znaku dolara w łańcuchu opcji.

-? lub --help
Opcja ta wyświetla podsumowanie poleceń akceptowanych przez less (to samo co polecenie h).
Zależnie od tego, jak używana powłoka interpretuje znak zapytania, może być koniecznym zacytowanie
go, jako "-\?".

-a lub --search-skip-screen
Domyślnie, wyszukiwanie w przód rozpoczyna się od góry wyświetlanego ekranu, a wyszukiwanie wstecz
rozpoczyna się od dołu wyświetlanego ekranu (za wyjątkiem powtarzanego wyszukiwania, wywoływanego
poleceniami n lub N, które rozpoczynają się, odpowiednio, po lub przed wierszem "docelowym";
więcej o wierszu docelowym przy opisie opcji -j). Opcja -a powoduje, że wyszukiwanie w przód
rozpocznie się od dołu wyświetlanego ekranu, a wyszukiwanie wstecz rozpocznie się od góry
wyświetlanego ekranu, czyli pominięte będą wszelkie wiersze wyświetlone na ekranie.

-A lub --SEARCH-SKIP-SCREEN
Powoduje, że wszelkie wyszukiwania w przód (nie tylko wyszukiwania, które nie są powtarzane)
rozpoczynają się po wierszu docelowym, a wszelkie wyszukiwania wstecz rozpoczynają się tuż przed
wierszem docelowym. Wyszukiwania w przód pominą zatem część wyświetlanego ekranu (od pierwszego
wiersza do wiersza docelowego włącznie). Analogicznie, wyszukiwanie wstecz pominie wyświetlany
ekran od ostatniego wiersza do wiersza docelowego włącznie. Było to domyślne zachowanie programu
less w wersjach wcześniejszych niż 441.

-bn lub --buffers=n
Podaje, w kilobajtach (1024 bajtów), ilość pamięci na buforowanie, jakiej less użyje dla każdego
pliku. Domyślnie dla każdego pliku używany jest bufor 64 KB (chyba że plik jest potokiem - zob.
opcja -B). Użycie opcji -b powoduje, że zamiast tego dla każdego pliku zostanie użyty bufor o
wielkości n kilobajtów. Jeśli n wynosi -1, to bufory są nieograniczone, to znaczy, do pamięci może
być wczytany cały plik.

-B lub --auto-buffers
Domyślnie, kiedy dane są odczytywane z potoku, bufory są alokowane automatycznie, w miarę
potrzeby. Jeśli przez potok czytana jest duża ilość danych, może to spowodować zaalokowanie
znacznej ilości pamięci. Opcja -B wyłącza ową automatyczną alokację buforów dla potoków, tak że
przydzielane jest im tylko 64 KB (lub wielkość bufora podana opcją -b). Uwaga: używanie -B może
spowodować nieprawidłowe wyświetlanie, ponieważ w pamięci trzymana jest tylko ostatnio oglądana
część danych z potoku; wszelkie poprzednie dane są tracone. Utracone znaki są wyświetlane jako
znaki zapytania.

-c lub --clear-screen
Powoduje że pełne odświeżania ekranu są rysowane od górnego wiersza w dół. Domyślnie, pełne
odświeżania ekranu są dokonywane poprzez przewijanie z dołu ekranu.

-C lub --CLEAR-SCREEN
Jak -c, dla kompatybilności ze starszymi wersjami less.

-d lub --dumb
Opcja -d wyłącza komunikat o błędzie wyświetlany zwykle jeśli terminal jest niemy, to jest,
brakuje w nim ważnych zdolności, takich jak możliwość odświeżania ekranu lub przewijania w tył.
Opcja -d nie zmienia w każdym razie zachowania less na niemym terminalu.

-Dxkolor lub --color=xkolor
Zmienia kolor różnych części wyświetlanego tekstu. x jest pojedynczym znakiem wybierającym typ
tekstu, którego kolor jest ustawiany:

B Znaki binarne.

C Znaki sterujące (Control).

E Błędy i komunikaty informacyjne (Error).

H Wiersze i kolumny nagłówka, ustawiane za pomocą opcji --header.

M Oznaczenia literowe z kolumny stanu (Mark).

N Numery wierszy włączone opcją -N.

P Zachęty (Prompt).

R Znak rscroll (obcinania wierszy).

S Wyniki wyszukiwania (Search).

W Podświetlenie włączone opcją -w.

1-5 Tekst w wynikach wyszukiwania dopasowany do od pierwszego do piątego podwzorca ujętego w
nawiasy. Kolorowanie podwzorców działa wyłącznie, jeśli less zbudowano z jedną z bibliotek
wyrażeń regularnych: posix, pcre lub pcre2.

d Tekst pogrubiony.

k Tekst migający.

s Tekst standardowy.

u Tekst podkreślony.

Wielkie litery i cyfry mogą być stosowane wyłącznie, gdy włączona jest opcja --use-color. Gdy
kolor tekstu poda się jako wielką i jako małą literę, wielka ma pierwszeństwo. Na przykład błędy
są zwykle wypisywane jako tekst standardowy. Zatem jeśli "s" i "E" otrzymają kolor, kolor "E"
stosuje się do błędów, a kolor "s" do innego standardowego tekstu. Małe litery odnoszą się do
tekstu pogrubionego i podkreślonego utworzonego jako nadpisania za pomocą znaków backspace (zob.
opcja -U) oraz do tekstu innego niż zawartość (np. numery wierszy i zachęty), lecz nie do tekstu
formatowanego sekwencjami specjalnymi ANSI z opcji -R (lecz zob. niżej uwagi nt. różnego
zachowania w Windowsie i systemie MS-DOS).

Po małej literze można dopisać + aby wskazać, że oprócz podanego koloru, font ma być zmieniony
wedle zwykłych reguł. Na przykład -Dug wyświetli podkreślony tekst jako zielony bez podkreślenia;
kolor zielony zastąpił zwykłe formatowanie podkreślające. Natomiast -Du+g wyświetli podkreślony
tekst jako zielony i podkreślony.

color jest albo 4-bitowym łańcuchem kolorów, albo 8-bitowym łańcuchem kolorów:

4-bitowy łańcuch kolorów składa się z jednego lub dwóch znaków, gdzie pierwszy kolor jest kolorem
pierwszego planu, a drugi podaje kolor tła:

b niebieski (blue)

c cyjan

g zielony (green)

k czarny (blacK)

m magenta

r czerwony (red)

w biały (white)

y żółty (yellow)

Odpowiednia wielka litera wskazuje jaśniejszy odcień koloru. Przykładowo -DNGk wyświetli numery
wierszy jako jasnozielony tekst na czarnym tle, a -DEbR wyświetli komunikaty o błędach jako
niebieski tekst na jasnoczerwonym tle. Jeśli jakiś znak poda się jako "-" lub zostanie pominięty,
odpowiadający kolor jest ustawiany na taki, jak normalnego tekstu.

8--bitowy łańcuch kolorów jest jedną lub dwiema dziesiętnymi liczbami całkowitymi rozdzielonymi
kropką, w której pierwsza liczba określa kolor pierwszego planu, a druga kolor tła. Każda liczba
jest wartością z zakresu od 0 do 255 włącznie, która wybiera wartość koloru "CSI 38;5" (zob.
https://en.wikipedia.org/wiki/ANSI_escape_code#SGR). Jeśli poda się jako liczbę "-" lub pominie
się ją, odpowiedni kolor jest ustawiany na kolor zwykłego tekstu.

Po 4-bitowym lub 8-bitowym łańcuchu koloru może wystąpić jeden lub więcej poniższych znaków,
ustawiających oprócz koloru atrybuty tekstu.

s lub ~
Inwersja

u lub _
Podkreślenie

d lub *
Pogrubienie

l lub &
Miganie

W systemach MS-DOS i Windows opcja --color działa odmiennie od powyższego opisu w następujących
kwestiach:

• Atrybuty pogrubienia (d i *) oraz migania (l i &) tekstu na końcu łańcucha koloru nie są
obsługiwane.

• Małe litery wybierające kolor odnoszą się do tekstu formatowanego sekwencjami specjalnymi
ANSI z opcji -R, oprócz tekstu nadpisanego i niebędącego zawartością (lecz zob. -Da).

• Ze względów historycznych, gdy po małej literze wybierającej kolor wystąpi numeryczna
wartość koloru, liczba nie jest interpretowana jako wartość koloru "CSI 38;5" zgodnie z
powyższym opisem, lecz jako 4-bitowa wartość CHAR_INFO.Attributes pomiędzy 0 a 15 włącznie
(zob. https://learn.microsoft.com/en-us/windows/console/char-info-str).

Aby uniknąć pomyłek, w systemach MS-DOS/Windows po małych literach wybierających kolor
zaleca się korzystać z równoważnych liter, zamiast liczb.

• Numeryczne wartości kolorów (kolor "CSI 38;5") występujące po wielkiej literze wybierającej
kolor nie są obsługiwane przez systemy przed Windowsem 10.

• Wobec zawartości, poprawnie działa jedynie ograniczony zbiór sekwencji specjalnych ANSI.
4-bitowe sekwencje koloru działają, natomiast sekwencje koloru "CSI 38;5" już nie.

• Opcja -Da czyni zachowanie opcji --color bardziej zbliżonym do zachowania na systemach
innych niż MS-DOS/Windows w następujący sposób: (1) małe litery wybierające kolor nie
wpływają na tekst sformatowany za pomocą sekwencji specjalnych ANSI oraz (2) sekwencje
koloru "CSI 38;5" mogą działać wobec zawartości, poprzez przekazywanie ich na terminal
(tylko Windows 10 i późniejsze; w starszych systemach Windows, takie sekwencje nie
działają, niezależnie od ustawienia -Da).

-e lub --quit-at-eof
Powoduje że less automatycznie kończy pracę, gdy za drugim razem osiągnie koniec pliku. Domyślnie,
jedyną metodą wyjścia z less jest polecenie "q".

-E lub --QUIT-AT-EOF
Powoduje, że less automatycznie kończy pracę, gdy tylko osiągnie koniec pliku.

-f lub --force
Wymusza otwieranie plików nieregularnych (plik nieregularny to katalog lub specjalny plik
urządzenia). Wyłącza również komunikat ostrzegawczy gdy otwierany jest plik binarny. Domyślnie
less odmówi otwarcia pliku nieregularnego. Proszę zauważyć, że niektóre systemy operacyjne nie
pozwalają na odczyt katalogów, nawet z opcją -f.

-F lub --quit-if-one-screen
Powoduje, że less automatycznie kończy pracę, jeśli cały plik da się wyświetlić na jednym ekranie.

-g lub --hilite-search
Normalnie less podświetla WSZYSTKIE łańcuchy, które pasują do ostatniego polecenia szukania. Opcja
-g zmienia to zachowanie, każąc podświetlać tylko ten konkretny łańcuch, który znaleziono ostatnim
poleceniem szukania. Może to spowodować, że less będzie pracował nieco szybciej niż domyślnie.

-G lub --HILITE-SEARCH
Opcja -G wyłącza wszystkie podświetlania łańcuchów znalezionych poleceniami szukania.

-hn lub --max-back-scroll=n
Określa maksymalną liczbę wierszy do przewijania w tył. Jeśli koniecznym jest przewinięcie w tył o
więcej niż n wierszy, ekran jest odświeżany w kierunku w przód. Jeśli terminal nie ma możliwości
przewijania w dół, zakładane jest -h0).

-i lub --ignore-case
Powoduje, że szukania ignorują wielkość liter; to jest, litery małe i wielkie są uważane za
identyczne. Opcja ta jest ignorowana jeśli we wzorcu szukania wystąpią jakiekolwiek wielkie
litery; innymi słowy, jeśli wzorzec zawiera wielkie litery, szukanie nastąpi z uwzględnieniem
wielkości liter.

-I lub --IGNORE-CASE
Jak -i, ale szukania ignorują wielkość liter nawet jeśli wzór zawiera wielkie litery.

-jn lub --jump-target=n
Specifies a line on the screen where the "target" line is to be positioned. The target line is
the line specified by any command to search for a pattern, jump to a line number, jump to a file
percentage or jump to a tag. The screen line may be specified by a number: the top line on the
screen is 1, the next is 2, and so on. The number may be negative to specify a line relative to
the bottom of the screen: the bottom line on the screen is -1, the second to the bottom is -2, and
so on. Alternately, the screen line may be specified as a fraction of the height of the screen,
starting with a decimal point: .5 is in the middle of the screen, .3 is three tenths down from the
first line, and so on. If the line is specified as a fraction, the actual line number is
recalculated if the terminal window is resized. If the --header option is used and the target
line specified by -j would be obscured by the header, the target line is moved to the first line
after the header. While the --header option is active, the -S option is ignored, and lines longer
than the screen width are truncated.

If any form of the -j option is used, repeated forward searches (invoked with "n" or "N") begin
at the line immediately after the target line, and repeated backward searches begin at the target
line, unless changed by -a or -A. For example, if "-j4" is used, the target line is the fourth
line on the screen, so forward searches begin at the fifth line on the screen. However
nonrepeated searches (invoked with "/" or "?") always begin at the start or end of the current
screen respectively.

-J lub --status-column
Wyświetla kolumnę stanu na lewym brzegu ekranu. W kolumnie stanu może być wyświetlony jeden z
następujących znaków:

> Wiersz został obcięty przez opcję -S, a tekst obcięty przez prawą krawędź ekranu zawiera
dopasowanie bieżącego wyszukiwania.

< Wiersz został przesunięty w poziomie, a tekst przesunięty za lewą krawędź ekranu zawiera
dopasowanie bieżącego wyszukiwania.

= Wiersz został obcięty i przesunięty, a dopasowania znajdują się poza obiema stronami
ekranu.

* Występują dopasowania w widocznej części wiersza, a nie występują po prawej lub lewej jego
stronie.

a-z, A-Z
Wiersz został oznaczony wskazaną literą, za pomocą polecenia -m.

-knazwa_pliku lub --lesskey-file=nazwa_pliku
Każe less otworzyć i zinterpretować wskazany plik jako plik binarny lesskey(1). Można podać
wielokrotne opcje -k. Jeśli ustawiona jest zmienna środowiskowa LESSKEY lub LESSKEY_SYSTEM, albo
jeśli plik lesskey znajduje się w standardowym miejscu (zobacz PRZYPISANIA KLAWISZY), jest on
także używany jako plik lesskey. Proszę zapoznać się z ostrzeżeniem przy "--lesskey-content"
poniżej.

--lesskey-src=nazwa_pliku
Causes less to open and interpret the named file as a lesskey(1) source file. If the LESSKEYIN or
LESSKEYIN_SYSTEM environment variable is set, or if a lesskey source file is found in a standard
place (see KEY BINDINGS), it is also used as a lesskey source file. Prior to version 582, the
lesskey program needed to be run to convert a lesskey source file to a lesskey binary file for
less to use. Newer versions of less read the lesskey source file directly and ignore the binary
file if the source file exists. Note the warning under "--lesskey-content" below.

--lesskey-content=tekst
Causes less to interpret the specified text as the contents of a lesskey(1) source file. In the
text, lesskey lines may be separated by either newlines as usual, or by semicolons. A literal
semicolon may be represented by a backslash followed by a semicolon.

Warning: certain environment variables such as LESS, LESSSECURE, LESSCHARSET and others, which are
used early in startup, cannot be set in a file specified by a command line option (--lesskey,
--lesskey-src or --lesskey-content). When using a lesskey file to set environment variables, it
is safer to use the default lesskey file, or to specify the file using the LESSKEYIN or
LESSKEY_CONTENT environment variables rather than using a command line option.

-K lub --quit-on-intr
Powoduje, że less natychmiast zakończy działanie (ze statusem 2), po wpisaniu znaku przerwania
(zwykle ^C). Standardowo znak przerwania powoduje zatrzymanie przez less bieżącego działania i
powrót do znaku zachęty. Proszę zauważyć, że opcja ta czyni niemożliwym powrót do zachęty z
polecenia "F".

-L lub --no-lessopen
Ignoruje zmienną środowiskową LESSOPEN (zob. rozdział PREPROCESOR WEJŚCIA poniżej). Opcję tę można
ustawić także z less, lecz zadziała wówczas tylko do plików otwieranych później, a nie do
bieżącego pliku.

-m lub --long-prompt
Powoduje że less pokazuje rozwinięty znak zachęty (jak more(1)), z procentową pozycją w pliku.
Domyślnie, znakiem zachęty less jest dwukropek.

-M lub --LONG-PROMPT
Powoduje, że less wyświetla jeszcze bardziej szczegółową zachętę niż more(1).

-n lub --line-numbers
Wyłącza numery wierszy. Wartość domyślna (używanie numerów wierszy) może spowodować, że less
będzie działał w niektórych przypadkach wolniej, zwłaszcza z bardzo dużym plikiem wejściowym.
Wyłączenie numerów wierszy opcją -n pozwoli uniknąć tego problemu. Używanie numerów wierszy
oznacza: numer wiersza będzie wyświetlany w rozwiniętym znaku zachęty i poleceniu =, a polecenie v
przekaże bieżący numer wiersza edytorowi (zob. także omówienie LESSEDIT i ZNAKÓW ZACHĘTY poniżej).

-N lub --LINE-NUMBERS
Powoduje, że na początku każdego wiersza ekranowego wyświetlane są numery wierszy.

-onazwa_pliku lub --log-file=nazwa_pliku
Powoduje, że less podczas przeglądania otrzymanego wejścia kopiuje je do wskazanego pliku. Działa
to tylko wtedy gdy plik wejściowy jest potokiem, a nie zwykłym plikiem. Jeśli podany plik już
istnieje, less zapyta o potwierdzenie przed nadpisaniem go.

-Onazwa_pliku lub --LOG-FILE=nazwa_pliku
Opcja -O jest podobna do -o, ale nadpisze istniejący plik bez pytania o potwierdzenie.

Jeśli nie podano pliku logu, opcji -o i -O można użyć z wnętrza less do jego określenia. Bez nazwy
pliku, będą one po prostu podawać nazwę pliku logu. Polecenie "s" jest równoważne podaniu -o z
wnętrza less.

-pwzorzec lub --pattern=wzorzec
Opcja -p w wierszu poleceń jest równoważna podaniu wzorca +/wzorzec; to znaczy, nakazuje less aby
rozpoczął od pierwszego wystąpienia wzorzec w pliku.

-Pzachęta lub --prompt=zachęta
Daje metodę przystosowania trzech stylów znaku zachęty do własnych upodobań. Normalnie umieszcza
się ją w zmiennej środowiskowej LESS, zamiast wpisywać po każdym poleceniu less. Taka opcja musi
być albo ostatnią opcją w zmiennej LESS, albo być zakończona znakiem dolara.
-Ps plus łańcuch zmienia domyślną (krótką) zachętę na ten łańcuch.
-Pm zmienia średnią (-m) zachętę.
-PM zmienia długą (-M) zachętę.
-Ph zmienia zachętę na ekranie pomocy.
-P= zmienia komunikat wypisywany poleceniem =.
-Pw zmienia komunikat wypisywany podczas oczekiwania na dane (w poleceniu "F").

Wszystkie łańcuchy zachęty składają się z sekwencji liter i specjalnych sekwencji ucieczki.
Szczegóły opisano w sekcji ZNAKI ZACHĘTY.

-q lub --quiet lub --silent
Powoduje średnio "ciche" działanie: dzwonek terminala nie dzwoni jeśli próbowano przewinąć poza
koniec pliku lub przed jego początek - jeśli terminal ma "dzwonek wizualny", jest on używany
zamiast zwykłego. Dzwonek zadzwoni przy niektórych innych błędach, jak wpisywanie niewłaściwych
znaków. Domyślnym ustawieniem jest dzwonienie we wszystkich takich przypadkach.

-Q lub --QUIET lub --SILENT
Powoduje całkowite "ciche" działanie: nigdy nie używa dzwonka terminala. Jeśli terminal ma
"dzwonek wizualny", jest on używany we wszystkich przypadkach, gdy doszłoby do zadzwonienia.

-r lub --raw-control-chars
Powoduje wyświetlanie nieprzetworzonych, "surowych" znaków sterujących. Domyślnie znaki sterujące
(złożone z Ctrl) wyświetlane są z użyciem notacji z daszkiem; na przykład, Control-A (ósemkowo
001) wyświetlane jest jako "^A" (z pewnymi wyjątkami opisanymi przy opcji -U). Uwaga: gdy używana
jest opcja -r, less nie potrafi zachować faktycznego wyglądu ekranu (ponieważ to zależy od tego,
jak ekran reaguje na każdy rodzaj znaku sterującego). Mogą więc wystąpić różne problemy z
wyświetlaniem, jak dzielenie długich wierszy w niewłaściwym miejscu.

NIE ZALECA SIĘ KORZYSTANIA Z OPCJI -r.

-R lub --RAW-CONTROL-CHARS
Jak -r, jedynak w postaci "surowej" wyświetlane są jedynie sekwencje ANSI zmieniających kolory
oraz sekwencje odnośników OSC 8. W przeciwieństwie do -r, wygląd ekranu jest poprawnie
zachowywany, o ile w pliku nie występują inne sekwencje ucieczki niż tu opisane. Sekwencje
zmieniające kolory są obsługiwane tylko, gdy kolor zmienia się w pojedynczym wierszu, a nie
pomiędzy wierszami. Innymi słowy, początek każdego wiersza przyjmuje się jako zwykły
(niekolorowany), niezależnie od sekwencji ucieczki w poprzednich wierszach. Do celów zachowania
wyglądu ekranu zakłada się, że żadna z tych sekwencji nie przesuwa kursora.

Odnośniki OSC 8 są sekwencjami w postaci:

ESC ] 8 ; ... \7

Sekwencją kończącą może być albo znak BEL (dzwonka tj. \7) albo dwuznakowa sekwencja "ESC \".

Sekwencje ANSI zmieniające kolory są sekwencjami w postaci:

ESC [ ... m

gdzie "..." to zero lub więcej znaków opisujących kolor. Przypisując zmiennej środowiskowej
LESSANSIENDCHARS listę znaków, które mogą kończyć sekwencje ANSI sterujące kolorem, można zmusić
less do akceptowania w tej roli znaków innych niż "m". Natomiast przypisując zmiennej
środowiskowej LESSANSIMIDCHARS listę znaków, które mogą pojawić się między ESC a m, można zmusić
less do akceptowania w tym miejscu innych znaków niż standardowe.

-s lub --squeeze-blank-lines
Powoduje ściśnięcie kolejnych pustych wierszy w pojedynczy pusty wiersz. Użyteczne przy oglądaniu
wyjścia programu nroff.

-S lub --chop-long-lines
Powoduje, że wiersze dłuższe niż szerokość ekranu są ucinane, a nie zawijane. To jest, reszta
długiego wiersza, którego część nie mieści się w szerokości ekranu nie jest wyświetlana, do
momentu wciśnięcia STRZAŁKI_W_PRAWO. Domyślnie długie wiersze są zawijane; to znaczy, reszta
wyświetlana jest w następnym wierszu. Zob. też opcję --wordwrap.

-ttag lub --tag=tag
Opcja -t, plus zaraz po niej TAG, będzie edytować plik zawierający ów tag. Ażeby to działało, musi
być dostępna informacja o tagach, na przykład, w bieżącym katalogu może znajdować się plik zwany
"ctags", zbudowany uprzednio poleceniem ctags(1) lub jakimś równoważnym. Jeśli ustawiono zmienną
środowiskową LESSGLOBALTAGS, to jej wartość uważana jest za nazwę polecenia zgodnego z global(1),
które zostanie wykonane w celu znalezienia tagu. (Zob.
http://www.gnu.org/software/global/global.html). Opcja -t może być podana również z wnętrza less
(poleceniem -), jako metoda oglądnięcia nowego pliku. Polecenie ":t" jest równoważne podaniu -t z
wnętrza less.

-Tplik_tagów lub --tag-file=plik_tagów
Podaje plik tagów, który należy użyć zamiast "tags".

-u lub --underline-special
Powoduje, że znaki backspace i powroty karetki są traktowane jako znaki drukowalne; to jest,
posyłane są one na terminal jeśli pojawią się w wejściu.

-U lub --UNDERLINE-SPECIAL
Powoduje, że znaki backspace, tabulacje, powroty karetki i "znaki formatujące" (wedle definicji
Unikodu) są traktowane jako znaki sterujące; to jest, obsługiwane są one jak przy podaniu opcji
-r.

Domyślnie, jeśli nie podano ani -u ani -U, znaki backspace występujące obok znaku podkreślenia są
traktowane specjalnie; wyświetlany jest podkreślony tekst, z użyciem sprzętowego podkreślania
terminala. Także znaki backspace występujące między dwoma identycznymi znakami są traktowane
specjalnie: wyświetlany jest tekst nadpisany, z użyciem sprzętowego pogrubienia terminala.
Pozostałe wystąpienia backspace są usuwane, razem z poprzedzającym znakiem. Powroty karetki, po
których następuje nowy wiersz są usuwane. Inne powroty karetki obsługiwane są jak przy podaniu
opcji -r. Znaki formatowania Unikodu, takie jak znacznik kolejności bajtów (Byte Order Mark) są
przesyłane na terminal. Tekst, który jest nadpisany lub podkreślony można przeszukiwać, jeśli nie
działa ani opcja -u ani opcja -U.

Zob. też opcje --proc-backspace, --proc-tab i --proc-return.

-V lub --version
Wyświetla numer wersji less.

-w lub --hilite-unread
Tymczasowo podświetla pierwszy "nowy" wiersz po ruchu w przód o pełną stronę. Pierwszy "nowy"
wiersz to wiersz występujący bezpośrednio po tym, który znajdował się poprzednio na samym dole
ekranu. Podświetlany jest także wiersz docelowy po poleceniach g lub p. Przy następnym poleceniu
powodującym ruch, podświetlenie jest usuwane. Jeśli działa opcja --status-line, podświetlany jest
cały wiersz (na szerokość ekranu). W innych przypadkach, podświetlany jest jedynie tekst w tym
wierszu, chyba że działa opcja -J - wówczas podświetlana będzie tylko kolumna stanu.

-W lub --HILITE-UNREAD
Tak jak -w, ale tymczasowo podświetla pierwszy nowy wiersz po każdym poleceniu ruchu o więcej niż
jeden wiersz.

-xn,... lub --tabs=n,...
Ustawia pozycje tabulacji. Jeśli podano tylko jedno n, to pozycje tabulacji są ustawiane na
wielokrotnościach n. Jeżeli podano więcej wartości, oddzielonych przecinkami, tabulacje ustawiane
są na tych pozycjach, a następnie w tym samym odstępie, co ostatnie dwie. Na przykład, "-x9,17"
ustawi tabulacje na pozycjach 9, 17, 25, 33, itd. Domyślną wartością n jest 8.

-X lub --no-init
Wyłącza wysyłanie sekwencji inicjalizacji i deinicjalizacji terminala z termcap. Jest to czasami
pożądane, jeżeli łańcuch deinicjalizacyjny robi coś niepotrzebnego, jak czyszczenie ekranu.

-yn lub --max-forw-scroll=n
Określa maksymalną liczbę wierszy do przesunięcia w przód. Jeśli koniecznym jest przesunięcie o
więcej niż n wierszy, zamiast tego odświeżany jest ekran. Opcji -c lub -C można użyć do
odświeżenia ekranu od jego góry, jeśli jest to pożądane. Domyślnie każdy ruch w przód powoduje
przewijanie.

-zn lub --window=n lub -n
Zmienia domyślny rozmiar okna przewijania na n wierszy. Domyślnie jeden pełny ekran. Do zmiany
rozmiaru okna można też użyć poleceń z oraz w. "z" można opuścić dla kompatybilności z niektórymi
wersjami more(1). Jeśli podana liczba n jest ujemna, oznacza to n wierszy mniej niż bieżący
rozmiar ekranu. Na przykład, jeśli ekran ma 24 wiersze, -z-4 ustawia okno przewijania na 20
wierszy. Jeśli ekran zostanie rozszerzony do 40 wierszy, okno przewijania automatycznie zmieni się
na 36 wierszy.

-"cc lub --quotes=cc
Zmienia znak cytujący w nazwach plików. Może to być konieczne przy nazywaniu pliku zawierającego
zarówno znaki spacji jak i cudzysłowy. Jeśli następuje po niej pojedynczy znak, zmienia ona znak
cytujący na tenże znak. Nazwa pliku zawierająca spacje powinna odtąd być otoczona tym znakiem, a
nie cudzysłowami. Jeśli następują po niej dwa znaki, zmienia ona znak otwierający cytowanie na
znak pierwszy, a zamykający na drugi. Nazwa pliku zawierająca spacje powinna odtąd być poprzedzona
znakiem otwierającym i zakończona znakiem zamykającym. Proszę zauważyć, że nawet jeśli zmieniono
znaki cytujące, opcja ta pozostaje jako -" (myślnik plus cudzysłów).

-~ lub --tilde
Normalnie wiersze poza końcem pliku wyświetlane są jako zawierające pojedyncze znaki tyldy (~). Ta
opcja powoduje, że będą wyświetlane jako puste wiersze.

-# lub --shift
Określa domyślną liczbę pozycji do przewinięcia w poziomie za pomocą poleceń STRZAŁKA_W_PRAWO i
STRZAŁKA_W_LEWO. Jeśli poda się wartość zero, ustawia domyślną liczbę pozycji na połowę szerokości
ekranu. Alternatywą jest podanie tej liczby jako ułamka szerokości ekranu, zaczynając od kropki
dziesiętnej: .5 to pół szerokości ekranu, .3 to trzy dziesiąte szerokości ekranu itd. Jeśli liczbę
poda się jako ułamek, rzeczywista liczba pozycji do przewinięcia jest przeliczana, jeśli rozmiar
okna terminala ulegnie zmianie.

--exit-follow-on-close
Przy używaniu polecenia "F" na potoku, less automatycznie przestanie oczekiwać na więcej danych,
gdy strona wejściowa potoku zostanie zamknięta.

--file-size
Gdy poda się opcję --file-size, less określi rozmiar pliku bezzwłocznie po jego otwarciu.
Polecenie "=" wyświetli wówczas liczbę wierszy pliku. Zazwyczaj nie jest to dokonywane, ponieważ
może być powolne, gdy plik wejściowy nie jest przeszukiwalny (np. jest potokiem) i jest duży.

--follow-name
Zazwyczaj, gdy nazwa pliku wejściowego zostanie zmieniona podczas wykonywania polecenia F, less
będzie kontynuował wyświetlanie zawartości pierwotnego pliku, niezależnie od faktu zmiany jego
nazwy. Jeśli użyje się --follow-name, podczas wykonywania polecenia F, less będzie co jakiś czas
próbował ponownie otworzyć dany plik używając jego nazwy. Jeśli operacja ta powiedzie się, a plik
jest innym plikiem niż pierwotny (co oznacza, że utworzono nowy plik o tej samej nazwie co
pierwotny plik (teraz ze zmienioną nazwą)), less wyświetli zawartość nowego pliku.

--header=L,C,N
Sets the number of header lines and columns displayed on the screen. The number of header lines
is set to L. If L is 0, header lines are disabled. If L is empty or missing, the number of
header lines is unchanged. The number of header columns is set to C. If C is 0, header columns
are disabled. If C is empty or missing, the number of header columns is unchanged. The first
header line is set to line number N in the file. If N is empty or missing, it is taken to be the
number of the line currently displayed in the first line of the screen (if the --header command
has been issued from within less), or 1 (if the --header option has been given on the command
line). The special form "--header=-" disables header lines and header columns, and is equivalent
to "--header=0,0".

When L is nonzero, the first L lines at the top of the screen are replaced with the L lines of the
file beginning at line N, regardless of what part of the file is being viewed. When header lines
are displayed, any file contents before the header line cannot be viewed. When C is nonzero, the
first C characters displayed at the beginning of each line are replaced with the first C
characters of the line, even if the rest of the line is scrolled horizontally.

--incsearch
Kolejne polecenia wyszukiwania będą "przyrostowe" ("incremental") tj. less będzie przechodził do
następnego wiersza zawierającego wzorzec wyszukiwania po każdym wpisywanym znaku wzorca.

--intr=z
Używa znaku z zamiast ^X do przerwania odczytu, gdy wyświetlany jest komunikat "Waiting for data".
z musi być znakiem ASCII; to jest mieć wartość pomiędzy 1 a 127 włącznie. Do przekazania znaku
sterującego można posłużyć się daszkiem (^)), po którym należy podać pojedynczy znak.

--line-num-width=n
Ustawia minimalną szerokość pola numeru wiersza, stosowanego gdy działa opcja -N, na n znaków.
Wartość domyślna to 7.

--match-shift=n
When -S is in effect, if a search match is not visible because it is shifted to the left or right
of the currently visible screen, the text will horizontally shift to ensure that the search match
is visible. This option selects the column in which the first character of the search match will
be placed after the shift. In other words, there will be n characters visible to the left of the
search match.

Alternately, the number may be specified as a fraction of the width of the screen, starting with a
decimal point: .5 is half of the screen width, .3 is three tenths of the screen width, and so on.
If the number is specified as a fraction, the actual number of scroll positions is recalculated if
the terminal window is resized.

--modelines=n
Przed wyświetleniem pliku, less odczyta pierwszych n wierszy, starając się odnaleźć modeline
(wiersz trybu) kompatybilny z vimem. Gdy n wynosi zero, less nie próbuje odnaleźć wierszy
modeline. Używając modeline, sam plik może określać pozycję tabulatorów, jakie mają być stosowane
przy jego wyświetlaniu.

Wiersz modeline zawiera, w dowolnym miejscu wiersza, nazwę programu ("vi", "vim", "ex" lub
"less"), następnie dwukropek, po którym może wystąpić słowo "set" i na koniec zero lub więcej
ustawień opcji. Jeśli wystąpi słowo "set", ustawienia opcji są rozdzielone spacjami i kończą się
na pierwszym dwukropku. Jeśli słowo "set" nie występuje, ustawienia opcji mogą być rozdzielone
spacjami lub dwukropkami. Słowo "set" jest wymagane, gdy nazwą programu jest "less", lecz jest
opcjonalne, gdy nazwą programu jest jedna z trzech pozostałych. Jeśli jakieś ustawienie opcji ma
postać "tabstop=n" lub "ts=n", to pozycje tabulatorów są ustawiane automatycznie tak, jak gdyby
podano opcję --tabs=n. Prawidłowe wartości n opisano przy opcji --tabs.

--mouse
Enables mouse input: scrolling the mouse wheel down moves forward in the file, scrolling the mouse
wheel up moves backwards in the file, left-click sets the "#" mark to the line where the mouse is
clicked, and right-click (or any other) returns to the "#" mark position. If a left-click is
performed with the mouse cursor on an OSC 8 hyperlink, the hyperlink is selected as if by the ^O^N
command. If a left-click is performed with the mouse cursor on an OSC 8 hyperlink which is
already selected, the hyperlink is opened as if by the ^O^O command. The number of lines to
scroll when the wheel is moved can be set by the --wheel-lines option. Mouse input works only on
terminals which support X11 mouse reporting, and on the Windows version of less.

--MOUSE
Jak --mouse, lecz kierunek przewijania za pomocą kółka myszy jest odwrócony.

--no-keypad
Wyłącza wysyłanie sekwencji inicjalizacji i deinicjalizacji bloku klawiszy numerycznych terminala.
Jest to czasami pożądane, jeżeli łańcuchy inicjujące/deinicjujące powodują zachowanie się
klawiatury numerycznej w niepożądany sposób.

--no-histdups
Jeśli na liście historii istnieje już łańcuch identyczny jak wprowadzany łańcuch wyszukiwania lub
nazwa pliku, istniejąca kopia jest usuwana z listy historii przed dodaniem nowej. W ten sposób
podany łańcuch pojawi się na liście historii jedynie jeden raz. Bez tej opcji łańcuch może
pojawiać się wielokrotnie.

--no-number-headers
Wierszom nagłówka (zdefiniowanym za pomocą opcji --header) nie przypisuje się numerów wierszy.
Wiersz o numerze 1 otrzyma pierwszy wiersz występujący po wierszach nagłówka.

--no-search-header-lines
Wyszukiwania nie obejmują wierszy nagłówka, lecz wciąż obejmują kolumny nagłówka.

--no-search-header-columns
Wyszukiwania nie obejmują kolumn nagłówka, lecz wciąż obejmują wiersze nagłówka.

--no-search-headers
Wyszukiwania nie obejmują wierszy i kolumn nagłówka.

--no-vbell
Wyłącza wizualny dzwonek terminala.

--proc-backspace
Jeśli jest ustawiona, znaki backspace są obsługiwane, jak gdyby nie ustawiono opcji -u, ani -U.
Oznacza to, że znak backspace przyległy do znaku podkreślenia spowoduje wyświetlenie tekstu jako
podkreślonego, a znak backspace pomiędzy dwoma identycznymi znakami spowoduje wyświetlenie tekstu
jako pogrubionego. Opcja ta przesłania opcje -u i -U, co pozwala na kontrolę wyświetlania znaków
backspace niezależnie od tabulatorów i powrotów karetki. Jeśli opcja nie jest ustawiona,
wyświetlanie znaków backspace kontrolują opcje -u i -U.

--PROC-BACKSPACE
Jeśli jest ustawiona, znaki backspace są obsługiwane, jak gdyby ustawiono opcję -U tj. są
traktowane jako znaki sterujące.

--proc-return
Jeśli jest ustawiona, znaki powrotu karetki są obsługiwane, jak gdyby nie ustawiono opcji -u, ani
-U. Oznacza to, że powrót karetki występujący bezpośrednio przed znakiem nowego wiersza jest
usuwany. Opcja ta przesłania opcje -u i -U, co pozwala na kontrolę wyświetlania powrotów karetki
niezależnie od znaków backspace i tabulatorów. Jeśli opcja nie jest ustawiona, wyświetlanie
powrotów karetki kontrolują opcje -u i -U.

--PROC-RETURN
Jeśli jest ustawiona, znaki powrotu karetki są obsługiwane, jak gdyby ustawiono opcję -U tj. są
traktowane jako znaki sterujące.

--proc-tab
Jeśli jest ustawiona, tabulatory są obsługiwane, jak gdyby nie ustawiono opcji -U. Oznacza to, że
tabulatory są przekształcane na spacje. Opcja ta przesłania opcję -U, co pozwala na kontrolę
wyświetlania tabulatorów niezależnie od znaków backspace i powrotów karetki. Jeśli opcja nie jest
ustawiona, wyświetlanie tabulatorów kontroluje opcja -U.

--PROC-TAB
Jeśli jest ustawiona, tabulatory są obsługiwane, jak gdyby ustawiono opcję -U tj. są traktowane
jako znaki sterujące.

--redraw-on-quit
Przy kończeniu pracy, po wysłaniu łańcucha deinicjalizacji terminala, odświeża całkowicie ostatni
ekran. Na terminalach, w których łańcuch deinicjalizacji powoduje przełączenie terminala z
alternatywnego ekranu, powoduje to pozostawienie widocznego ostatniego widoku bieżącego pliku, po
zakończeniu pracy less.

--rscroll=z
Opcja ta zmienia znak używany do oznaczania przyciętych wierszy. Może zaczynać się dwuznakowym
wskaźnikiem atrybutu, takim jak przy LESSBINFMT. Jeśli nie ma wskaźnika atrybutu, używane jest
standardowe wyjście. Jeśli ustawi się go na "-", przycinane wiersze nie są oznaczane.

--save-marks
Zapisuje oznaczenia w pliku historii, dzięki czemu są one zachowywane pomiędzy różnymi wywołaniami
less.

--search-options=...
Ustawia domyślne modyfikatory wyszukiwania. Wartość jest łańcuchem jednego lub więcej ze znaków:
E, F, K, N, R lub W. Ustawienie ich ma taki sam wpływ, jak wprowadzenie danego znaku sterującego
na początku każdego wzorca wyszukiwania. Przykładowo, ustawienie --search-options=W jest
równoważne wprowadzaniu ^W na początku każdego każdego wzorca. Wartość może zawierać również cyfrę
od 1 do 5, co ma taki sam wpływ, jak wprowadzenie ^S z tą cyfrą na początku każdego wzorca
wyszukiwania. Wartość "-" wyłącza wszystkie domyślne modyfikatory.

--show-preproc-errors
Jeśli preprocesor utworzy dane, a następnie wyjdzie z niezerowym kodem zakończenia, less wyświetli
ostrzeżenie.

--status-col-width=n
Ustawia szerokość kolumny stanu, gdy działa opcja -J. Domyślnie są to 2 znaki.

--status-line
Jeśli wiersz jest oznaczony, podświetlany jest cały wiersz (a nie tylko kolumna stanu). Podświetla
również całe wiersze, których podświetlenie wynika z użycia opcji -w. Jeśli używana jest opcja
--use-color, to wiersze nie są podświetlane, tylko kolorowane.

--use-backslash
Opcja zmienia interpretację opcji występujących za nią. Za opcją --use-backslash, wszelkie znaki
odwrotnego ukośnika w łańcuchu opcji są usuwane, a następny znak jest traktowany literalnie.
Pozwala to na umieszczenie znaku dolara w łańcuchach opcji.

--use-color
Włącza kolorowanie tekstu w wielu miejscach. Do zmiany kolorów służy opcja -D. Kolorowanie tekstu
działa wyłącznie, jeśli terminal obsługuje sekwencje ucieczki kolorowania ANSI (zgodnie z
definicją w https://www.ecma-international.org/publications-and-standards/standards/ecma-48).

--wheel-lines=n
Ustawia liczbę wierszy przewijanych za pomocą kółka myszy, gdy działa opcja --mouse lub --MOUSE.
Domyślnie jest to 1 wiersz.

--wordwrap
Gdy nie korzysta się z opcji -S, każdy wiersz będzie zawijany na spacji albo tabulacji, gdy to
tylko możliwe, dzięki czemu słowa nie będą dzielone pomiędzy dwa wiersze. Domyślnym zachowaniem
jest zupełny brak zawijania.

-- Argument wiersza poleceń "--" oznacza koniec argumentów opcji. Wszelkie argumenty następujące po
nim są interpretowane jako nazwa pliku. Może być to przydatne przy oglądaniu pliku którego nazwa
zaczyna się od "-" lub "+".

+ Jeśli opcja wierszu poleceń zaczyna się od +, reszta opcji uważana jest za początkowe polecenie
less. Na przykład, +G mówi less, aby zaczął od końca pliku zamiast od początku, a +/xyz mówi mu,
aby zaczął od pierwszego wystąpienia "xyz" w pliku. W przypadku szczególnym, +<liczba> działa jak
+<liczba>g, to jest, rozpoczyna wyświetlanie od określonego numeru wiersza (zob. jednak
zastrzeżenie przy poleceniu g powyżej). Jeśli opcja zaczyna się od ++, początkowe polecenie odnosi
się do każdego oglądanego pliku, nie tylko pierwszego. Polecenia + opisywanej powyżej można też
użyć do ustawienia (lub zmiany) polecenia początkowego dla każdego pliku.

WIERSZ EDYCJI

       Gdy wprowadzany jest wiersz poleceń u dołu ekranu (na przykład nazwa pliku dla polecenia  :e,  albo  wzór
       dla  polecenia szukającego), do manipulowania nią można użyć pewnych klawiszy. Większość poleceń ma formę
       alternatywną w [nawiasach kwadratowych], której można użyć jeśli jakiś  klawisz  nie  istnieje  na  danej
       klawiaturze  (proszę  zauważyć, że postaci zaczynające się od ESC mogą nie działać w niektórych systemach
       MS-DOS i Windows, ponieważ ESC jest znakiem kasowania wiersza). Każdy z tych specjalnych  klawiszy  można
       wprowadzić  dosłownie  poprzedzając  go  znakiem  dosłowności,  ^V lub ^A. Sam odwrotny ukośnik można też
       wprowadzić dosłownie, wprowadzając dwa odwrotne ukośniki.

       STRZAŁKA_W_LEWO [ ESC-h ]
              Przesuwa kursor jedno miejsce w lewo.

       STRZAŁKA_W_PRAWO [ ESC-l ]
              Przesuwa kursor jedno miejsce w prawo.

       ^STRZAŁKA_W_LEWO [ ESC-b lub ESC-STRZAŁKA_W_LEWO ]
              (To znaczy, CONTROL i STRZAŁKA_W_LEWO równocześnie). Przesuwa kursor o jedno słowo w lewo.

       ^STRZAŁKA_W_PRAWO [ ESC-w lub ESC-STRZAŁKA_W_LEWO ]
              (To znaczy, CONTROL i STRZAŁKA_W_LEWO równocześnie). Przesuwa kursor o jedno słowo w prawo.

       HOME [ ESC-0 ]
              Przesuwa kursor na początek wiersza.

       END [ ESC-$ ]
              Przesuwa kursor na koniec wiersza.

       BACKSPACE
              Usuwa znak na lewo od kursora lub anuluje polecenie jeśli wiersz poleceń jest pusty.

       DELETE lub [ ESC-x ]
              Usuwa znak pod kursorem.

       ^BACKSPACE [ ESC-BACKSPACE ]
              (To znaczy, CONTROL i BACKSPACE równocześnie). Usuwa jedno słowo na lewo od kursora.

       ^DELETE [ ESC-X lub ESC-DELETE ]
              (To znaczy, CONTROL i DELETE równocześnie). Usuwa słowo pod kursorem.

       STRZAŁKA_W_GÓRĘ [ ESC-k ]
              Pobiera poprzedni wiersz  z  poleceniem.  Jeśli  wpisze  się  jakiś  tekst,  a  następnie  wciśnie
              STRZAŁKĘ_W_GÓRĘ, pobrane będzie poprzednie polecenie zaczynające się od tego tekstu.

       STRZAŁKA_W_DÓŁ [ ESC-j ]
              Pobiera  następny  wiersz  z  poleceniem.  Jeśli  wpisze  się  jakiś  tekst,  a  następnie wciśnie
              STRZAŁKĘ_W_DÓŁ, pobrane będzie następne polecenie zaczynające się od tego tekstu.

       TABULATOR
              Dokończa częściową nazwę pliku na lewo od kursora.  Jeśli pasuje ona do więcej  niż  jednej  nazwy
              pliku,  do wierszu poleceń wprowadzane jest pierwsze dopasowanie.  Powtórne TABulatory przełączają
              wkoło pozostałe nazwy plików.  Jeśli dokończona nazwa pliku jest  katalogiem,  dołączany  jest  do
              niej  "/"  (W  systemach  MS-DOS i Windows dołączany jest "\").  Do określenia innego znaku, który
              należy dołączyć do nazwy katalogu, może być użyta zmienna środowiskowa LESSSEPARATOR.

       BACKTAB [ ESC-TAB ]
              Tak jak TAB, ale przełącza pasujące nazwy plików w odwrotnym porządku.

       ^L     Uzupełnia częściową nazwę pliku na lewo od kursora. Jeśli pasuje ona do więcej  niż  jednej  nazwy
              pliku, do wiersza poleceń wprowadzane są wszystkie dopasowania (jeśli się mieszczą).

       ^U (Unix i OS/2) lub ESC (MS-DOS i Windows)
              Usuwa cały wiersz polecenia lub anuluje polecenie jeśli wiersz poleceń jest pusty. Jeśli zmieniono
              znak line-kill w Uniksie na coś innego niż ^U, zamiast ^U będzie używany tenże znak.

       ^G     Usuwa cały wiersz z poleceniem i wraca do głównej zachęty.

PRZYPISANIA KLAWISZY

Można zdefiniować swoje polecenia programu less, tworząc plik źródłowy lesskey. Plik ten określa zestaw
klawiszy poleceń oraz akcję powiązaną z każdym klawiszem. Można również zmienić klawisze wiersza edycji
(zob. WIERSZ EDYCJI) i ustawić zmienne środowiskowe używane przez less. Więcej szczegółów na temat
formatu pliku lesskey(1) znajduje się w jego podręczniku systemowym.

Jeśli ustawiona jest zmienna środowiskowa LESSKEYIN, less używa jej [wartości] jako nazwy pliku
źródłowego lesskey. W przeciwnym razie, less szuka pliku źródłowego lesskey w standardowym miejscu. W
systemach uniksowych less szuka pliku lesskey zwanego "$XDG_CONFIG_HOME/lesskey" lub
"$HOME/.config/lesskey". W systemach MS-DOS i Windows less szuka pliku lesskey zwanego "$HOME/_lesskey",
a jeśli go tam nie znalazł, pliku lesskey zwanego "_lesskey" w każdym katalogu określonym przez zmienną
środowiskową PATH. W systemach OS/2 less szuka pliku lesskey zwanego "$HOME/lesskey.ini", a jeśli go tam
nie znalazł, pliku lesskey zwanego "lesskey.ini" w każdym katalogu określonym przez zmienną środowiskową
INIT, a jeśli i tam go nie znalazł, szuka pliku lesskey zwanego "lesskey.ini" w każdym katalogu
określonym przez zmienną środowiskową PATH.

Przypisania klawiszy można także umieścić w ogólnosystemowym pliku źródłowym lesskey. Jeśli dany klawisz
zdefiniowano zarówno w pliku systemowym, jak i w lokalnym, to priorytet mają przypisania lokalne. Jeśli
ustawiono zmienną środowiskową LESSKEYIN_SYSTEM, less używa jej jako nazwy systemowego pliku z
przypisaniami klawiszy. W przeciwnym razie szuka go w standardowym miejscu: w systemach uniksowych jest
to plik /usr/local/etc/syslesskey (jednak jeśli less skompilowano z katalogiem przeznaczonym na
konfigurację systemu innym niż niż /usr/local/etc, to w nim właśnie znajdzie się plik sysless). W
systemach MS-DOS i Windows, ogólnosystemowym plikiem lesskey jest c:\_syslesskey. W systemach OS/2,
ogólnosystemowym plikiem lesskey jest c:\syslesskey.ini.

Poprzednie wersje less (przed v582) korzystały z plików lesskey w formacie binarnym, utworzonych przez
program lesskey. Obecnie nie ma konieczności używania programu lesskey.

PREPROCESOR WEJŚCIA

Dla less można zdefiniować "preprocesor wejścia". Zanim less otwiera jakiś plik, daje najpierw
zdefiniowanemu preprocesorowi wejścia szansę zmodyfikowania sposobu w jaki wyświetlana jest zawartość
pliku. Preprocesor wejścia to po prostu wykonywalny program (lub skrypt powłoki), który zapisuje
zawartość pliku do innego pliku, zwanego plikiem zastępującym. Następnie wyświetlana jest zawartość pliku
zastępującego, zamiast pliku oryginalnego. Użytkownikowi będzie się jednak wydawać, że otwarty został
oryginalny plik; to znaczy, less wyświetli oryginalną nazwę pliku jako nazwę bieżącego pliku.

Preprocesor wejścia otrzymuje jeden argument wiersza poleceń, oryginalną nazwę pliku wprowadzoną przez
użytkownika. Powinien on stworzyć plik zastępujący, a kiedy zakończy pracę, wypisać nazwę pliku
zastępującego na swoje standardowe wejście. Jeśli preprocesor wejścia nie wypisze nazwy pliku
zastępującego, less używa pliku oryginalnego, jak zwykle. Preprocesor wejścia nie jest wywoływany przy
oglądaniu standardowego wejścia. Aby przygotować jakiś preprocesor, proszę ustawić zmienną środowiskową
LESSOPEN na wiersz poleceń, który wywoła ten preprocesor. Ten wiersz poleceń powinien zawierać jedno
wystąpienie łańcucha "%s", który zostanie zastąpiony nazwą pliku podczas wywołania polecenia
preprocesora.

Gdy less zamyka plik otworzony tym sposobem, wywoła inny program, zwany postprocesorem wejścia, który
może dokonać wszelkich pożądanych działań czyszczących (jak usuwanie pliku zastępującego stworzonego
przez LESSOPEN). Aby przygotować jakiś preprocesor, należy ustawić zmienną środowiskową LESSCLOSE na
wiersz poleceń, która wywoła dany postprocesor. Ten wiersz poleceń może zawierać dwa wystąpienia łańcucha
"%s"; pierwsze zostanie zastąpione oryginalną nazwą pliku, a drugie nazwą pliku zastępującego wypisanego
przez LESSOPEN.

Na przykład, w wielu systemach uniksowych, poniższe dwa skrypty pozwolą przechowywać pliki w formie
skompresowanej, ale nadal umożliwią oglądanie ich bezpośrednio przy pomocy less:

lessopen.sh:
#! /bin/sh
case "$1" in
*.Z) TEMPFILE=$(mktemp)
uncompress -c $1 >$TEMPFILE 2>/dev/null
if [ -s $TEMPFILE ]; then
echo $TEMPFILE
else
rm -f $TEMPFILE
fi
;;
esac

lessclose.sh:
#! /bin/sh
rm $2

Aby użyć tych skryptów, należy umieścić oba tam, skąd mogą być wykonywane i ustawić
LESSOPEN="lessopen.sh %s", oraz LESSCLOSE="lessclose.sh %s %s". Można napisać bardziej złożone skrypty
LESSOPEN i LESSCLOSE, akceptujące inne typy plików skompresowanych itd.

Możliwe jest także przygotowanie preprocesora wejścia posyłającego dane bezpośrednio potokiem do less,
zamiast wstawiania danych do pliku zastępującego. Unika się w ten sposób potrzeby zdekompresowania całego
pliku zanim zacznie się go oglądać. Preprocesor wejścia działający w ten sposób zwany jest potokiem
wejściowym. Potok wejściowy, zamiast wypisywać nazwę pliku wyjściowego na standardowe wyjście, wypisuje
całą zawartość pliku zastępującego na standardowe wyjście. Jeśli potok nie wypisze żadnych znaków na
standardowe wyjście, plik zastępujący nie istnieje i less użyje pliku oryginalnego, jak zwykle. Aby użyć
potoku wejściowego, należy zmienić pierwszy znak w zmiennej środowiskowej LESSOPEN na kreskę pionową (|),
aby zaznaczyć, że preprocesor wejściowy jest potokiem. Podobnie jak w przypadku niepotokowych
preprocesorów wejścia. Łańcuch polecenia musi zawierać jedno wystąpienie %s, które jest zastępowane nazwą
wejściowego pliku.

Na przykład, w wielu systemach uniksowych, poniższy skrypt zadziała tak jak poprzednie skrypty
przykładowe:

lesspipe.sh:
#! /bin/sh
case "$1" in
*.Z) uncompress -c $1 2>/dev/null
;;
*) exit 1
;;
esac
exit $?

Aby użyć tego skryptu, należy go umieścić go tam, skąd może być wykonywany i ustawić
LESSOPEN="|lesspipe.sh %s".

Proszę zauważyć, że preprocesor nie może utworzyć pustego pliku, ponieważ jest to interpretowane jako
brak zastępnika i używany jest plik oryginalny. Aby tego uniknąć, jeśli LESSOPEN zaczyna się od dwóch
pionowych kresek, zachowanie gdy wyjście jest puste, zależy od statusu zakończenia. Jeśli wyjście jest
puste i status zakończenia jest równy zero, to puste wyjście jest uważane za tekst zastępczy. Jeśli
wyjście jest puste, a status zakończenia jest niezerowy, to używany jest oryginalny plik. Ze względu na
kompatybilność z poprzednimi wersjami less, jeśli LESSOPEN zaczyna się jedynie od jednej pionowej kreski,
status zakończenia preprocesora jest ignorowany.

Gdy używa się potoku wejściowego, można użyć również postprocesora LESSCLOSE, ale zwykle nie jest on
potrzebny, ponieważ nie ma pliku zastępującego który należałoby posprzątać. W tym przypadku nazwą pliku
zastępującego przekazywaną do postprocesora LESSCLOSE jest "-".

Ze względu na kompatybilność z poprzednimi wersjami less, potok lub preprocesor wejścia nie jest używany,
jeśli less przegląda standardowe wejście. Jednak jeśli pierwszym znakiem LESSOPEN jest kreska (-),
preprocesor wejścia jest używany do standardowego wejścia i innych plików. W takim przypadku kreska nie
jest uważana za część polecenia preprocesora. Jeśli przeglądane jest standardowe wejście, preprocesor
wejścia otrzyma nazwę pliku składającą się z pojedynczej kreski. Analogicznie, jeśli pierwsze dwa znaki
LESSOPEN to kreska pionowa i kreska (|-) lub dwie kreski pionowe i kreska (||-), potok wejściowy jest
używany do standardowego wejścia i innych plików. Ponownie, kreska nie jest w takim przypadku uważana za
część polecenia potoku wejściowego.

NARODOWE ZESTAWY ZNAKÓW

W pliku wejściowym istnieją trzy rodzaje znaków:

znaki normalne
mogą być wyświetlane bezpośrednio na ekranie.

znaki sterujące
nie powinny być wyświetlane bezpośrednio, ale można się ich spodziewać w zwykłych plikach
tekstowych (jak backspace i tabulacje).

znaki binarne
nie powinny być wyświetlane bezpośrednio i nie spodziewamy się ich w plikach tekstowych.

"Zestaw znaków" to po prostu opis tego, jakie znaki mają być uważane za normalne, sterujące i binarne. Do
wybrania zestawu znaków można użyć zmiennej środowiskowej LESSCHARSET. Możliwymi wartościami LESSCHARSET
są:

ascii BS, TAB, NL, CR i znak wysuwu do nowej strony są znakami sterującymi, wszystkie znaki o
wartościach pomiędzy 32 a 126 są normalnymi znakami, a wszystkie pozostałe - binarnymi.

iso8859
Wybiera zestaw znaków ISO 8859. Jest to to samo, co ASCII, z wyjątkiem tego, że znaki między 160 i
255 są traktowane jako normalne.

latin1 To samo, co iso8859.

latin9 To samo, co iso8859.

dos Wybiera zestaw znaków odpowiedni dla MS-DOS-u.

ebcdic Wybiera zestaw znaków EBCDIC.

IBM-1047
Wybiera zestaw znaków EBCDIC stosowany przez OS/390 Unix Services. W EBCDIC jest to zestaw
analogiczny do latin1. Podobny efekt można uzyskać ustawiając w środowisku albo
LESSCHARSET=IBM-1047 albo LC_CTYPE=en_US.

koi8-r Wybiera rosyjski zestaw znaków.

next Wybiera zestaw znaków odpowiedni dla komputerów NeXT.

utf-8 Wybiera kodowanie UTF-8 zestawu znaków ISO 10646. UTF-8 jest wyjątkowe, ponieważ obsługuje znaki
wielobajtowe w pliku wejściowym. Jest to jedyny zestaw znaków obsługujący znaki wielobajtowe.

windows
Wybiera zestaw znaków odpowiedni dla Microsoft Windows (cp 1252).

W wypadkach szczególnych może zajść potrzeba przystosowania less do używania zestawu znaków innego niż
te, które można wskazać przy pomocy LESSCHARSET. Wówczas do zdefiniowania zestawu znaków należy użyć
zmiennej środowiskowej LESSCHARDEF. Powinna być ona ustawiona na łańcuch, którego każdy znak określa
jeden znak w zestawie znaków. Znak "." używany jest dla znaków normalnych, "c" dla sterujących i "b" dla
binarnych. Można użyć liczby dziesiętnej oznaczającej powtórzenie. Na przykład, "bccc4b." oznaczałoby, że
znak [o kodzie] 0 jest binarny, 1, 2 i 3 są sterujące, 4, 5, 6 i 7 są binarne, a 8 jest normalny.
Wszystkie znaki po ostatnim są przyjmowane za takie same jak ostatni, znaki więc pomiędzy 9 a 255 byłby
tu normalne (jest to przykład, niekonieczne odpowiadający jakiemuś rzeczywistemu zestawowi znaków).

Tabela poniższa pokazuje wartość LESSCHARDEF równoważną każdej z możliwych wartości LESSCHARSET:
ascii 8bcccbcc18b95.b
dos 8bcccbcc12bc5b95.b.
ebcdic 5bc6bcc7bcc41b.9b7.9b5.b..8b6.10b6.b9.7b
9.8b8.17b3.3b9.7b9.8b8.6b10.b.b.b.
IBM-1047 4cbcbc3b9cbccbccbb4c6bcc5b3cbbc4bc4bccbc
191.b
iso8859 8bcccbcc18b95.33b.
koi8-r 8bcccbcc18b95.b128.
latin1 8bcccbcc18b95.33b.
next 8bcccbcc18b95.bb125.bb

Jeśli ani LESSCHARSET ani LESSCHARDEF nie są ustawione, ale w zmiennych środowiskowych LC_ALL, LC_TYPE
lub LANG znaleziono jeden z łańcuchów "UTF-8", "UTF8", "utf-8" lub "utf8", to domyślnym zestawem znaków
jest utf-8.

Jeśli tego łańcucha nie znaleziono, ale wykorzystywany system obsługuje interfejs setlocale, less użyje
setlocale do określenia zestawu znaków. setlocale kontrolowane jest ustawieniem zmiennych środowiskowych
LANG lub LC_CTYPE.

Na koniec, jeśli interfejs setlocale również nie jest dostępny, to domyślnym zestawem znaków jest utf-8.

Znaki binarne i sterujące wyświetlane są w odwróconych kolorach. Każdy taki znak wyświetlany jest w
notacji z daszkiem, jeśli to możliwe (np. ^A dla Control-A). Notacja z daszkiem używana jest tylko jeśli
odwrócenie trzeciego bitu od końca daje normalny znak drukowalny. W przeciwnym razie znak jest
wyświetlany jako cyfra szesnastkowa w nawiasach ostrych. Format ten można zmienić ustawiając zmienną
środowiskową LESSBINFMT. LESSBINFMT może zaczynać się od "*" i jednego znaku wybierającego atrybut
wyświetlania: "*k" to miganie, "*d" - pogrubienie, "*u" - podkreślenie, "*s" - odwrócone kolory, "*n" -
normalny. Jeśli LESSBINFMT nie zaczyna się od "*", przyjmowany jest atrybut normalny. Reszta LESSBINFMT
to łańcuch, który może zawierać jedną sekwencję ucieczki w stylu printf (% plus x, X, o, d itd.). Na
przykład, jeśli LESSBINFMT ma wartość "*u[%x]", znaki binarne wyświetlane są jako podkreślone liczby
szesnastkowe otoczone nawiasami kwadratowymi. Wartością domyślną, jeśli nie określono LESSBINFMT, jest
"*s<%02X>". Ostrzeżenie: wynik rozwinięcia znaków za pomocą LESSBINFMT musi mieć mniej niż 31 znaków.

Jeśli zestawem znaków jest utf-8, zmienna środowiskowa LESSUTFBINFMT działa podobnie do LESSBINFMT, lecz
stosuje się do punktów kodowych Unikodu, które zostały prawidłowo odczytane, lecz są nieodpowiednie do
wyświetlania (np. są nieprzypisanymi punktami kodowymi). Jej domyślna wartość to "<U+%04lX>". Proszę
zauważyć, że LESSUTFBINFMT i LESSBINFMT współdzielą ustawienie atrybutu wyświetlania ("*x"), zatem
podanie takowego wpłynie na obie; LESSUTFBINFMT jest odczytywane po LESSBINFMT, dlatego jej ustawienie,
jeśli wystąpi, będzie miało priorytet. Problematyczne liczby ósemkowe w pliku UTF-8 (pochodzące z
obciętych sekwencji ósemkowych; tworzące pełne, lecz nie będące najkrótszymi postaciami, sekwencje;
nieprawidłowe sekwencje ósemkowe; samotne końcowe ósemki) są wyświetlane indywidualnie za pomocą
LESSBINFMT, aby umożliwić diagnostykę nieprawidłowej postaci pliku UTF-8.

Jeśli zestawem znaków jest utf-8, w rzadkich przypadkach przydatne może być przesłonięcie definicji
Unikodowej typu określonych znaków. Na przykład znaki z obszaru prywatnego (Private Use Area) są zwykle
traktowane jako znaki sterujące, jednak jeśli korzysta się ze specjalnego fontu ze znakami drukowalnymi w
tym zakresie, można chcieć przekazać less, aby traktował takie znaki jako drukowalne. Można to uczynić
ustawiając zmienną środowiskową LESSUTFCHARDEF na listę rozdzielonych przecinkami definicji typów znaków.
Każda definicja typu znaku składa się z jednego, szesnastkowego punktu kodowego albo dwóch punktów
kodowych rozdzielonych kreską, po której występuje dwukropek i typ znaku. Każdy szesnastkowy punkt kodowy
może być opcjonalnie poprzedzony przez "U" lub "U+". Jeśli poda się dwa punkty kodowe, typ jest ustawiany
dla wszystkich znaków znajdujących się pomiędzy tymi wartościami, włącznie z nimi samymi. Jeśli występuje
wiele wartości punktów kodowych rozdzielonych przecinkiem, muszą występować one w rosnącej kolejności
numerycznej. Znak typu może być jednym z:

p Zwykły znak drukowalny.

w Szeroki (na dwie spacje) znak drukowalny.

b Znak binarny (niedrukowalny).

c Znak składający (o zerowej szerokości).

Przykładowo, ustawienie LESSUTFCHARDEF na

E000-F8FF:p,F0000-FFFFD:p,100000-10FFFD:p

spowoduje ustawienie wszystkich znaków z obszaru prywatnego (Private Use Area) na drukowalne.

ZNAKI ZACHĘTY

Opcja -P pozwala dostosować znaki zachęty do własnych upodobań. Łańcuch podany opcji -P zastępuje
określony łańcuch zachęty. Pewne znaki w tym łańcuchu są interpretowane w sposób szczególny. Mechanizm
znaków zachęty jest raczej skomplikowany, ażeby zapewniać elastyczność, ale zwykły użytkownik nie musi
rozumieć szczegółów konstruowania własnych łańcuchów zachęty.

Znak procentu plus dowolny pojedynczy znak rozwijany jest zależnie od tego, czym jest ten następny znak
(poniższe odniesienia do rozmiaru pliku wejściowego odnoszą się do rozmiaru po obróbce przez preprocesor,
jeśli korzysta się z preprocesora wejścia).

%bX Zastępowany przez przesunięcie bajtowe w bieżącym pliku wejściowym. Po b następuje pojedynczy znak
(pokazany jako X powyżej), który określa wiersz, którego przesunięcia bajtowego należy użyć. Jeśli
znakiem tym jest "t", używane jest przesunięcie bajtowe wiersza wyświetlanego na górze ekranu, "m"
oznacza wiersz środkowy, "b" oznacza wiersz dolny, "B" oznacza wiersz tuż przed dolnym, a "j"
oznacza wiersz "docelowy", jak to określa opcja -j.

%B Zastępowany przez rozmiar bieżącego pliku wejściowego.

%c Zastępowany przez numer kolumny tekstu widniejącego w pierwszej kolumnie ekranu.

%dX Zastępowany przez numer strony dla wskazanego wiersza pliku wejściowego. Wiersz, który ma zostać
użyty, określa X, tak jak w opcji %b.

%D Zastępowany przez liczbę stron w pliku wejściowym, lub, co jest równoważne, przez numer strony
ostatniego wiersza pliku.

%E Zastępowany przez nazwę edytora (ze zmiennej środowiskowej VISUAL, lub EDITOR jeśli VISUAL nie
jest zdefiniowana). Zob. omówienie elementu LESSEDIT poniżej.

%f Zastępowany przez nazwę bieżącego pliku wejściowego.

%F Zastępowany przez ostatnią składową nazwy bieżącego pliku wejściowego.

%g Zastępowany przez nazwę bieżącego pliku wejściowego, w postaci chronionej przed powłoką. Jest to
przydatne, gdy rozwinięty łańcuch będzie użyty w poleceniu powłoki np. w LESSEDIT.

%i Zastępowany przez indeks bieżącego pliku w liście plików wejściowych.

%lX Zastępowany przez numer wiersza w pliku wejściowym. Wiersz, którego należy użyć określany jest
przez X, jak w opcji %b.

%L Zastępowany przez numer wiersza ostatniego wiersza w pliku wejściowym.

%m Zastępowany przez całkowitą liczbę plików wejściowych.

%o Replaced by the URI of the currently selected OSC 8 hyperlink, or a question mark if no hyperlink
is selected. This is used by OSC 8 handlers as explained in the ^O^O command description.

%pX Zastępowany przez pozycję procentową w bieżącym pliku wejściowym, według przesunięć w bajtach.
Wiersz, którego należy użyć określany jest przez X, jak w opcji %b.

%PX Zastępowany przez pozycję procentową w bieżącym pliku wejściowym, według liczby wierszy.

%s To samo co %B.

%t Powoduje, że wszystkie spacje występujące na końcu są usuwane. Zwykle używane na końcu łańcucha,
ale może się pojawić gdziekolwiek.

%T Zwykle rozwijany do słowa "file" (plik). Jednak przy przeglądaniu plików poprzez listę tagów za
pomocą opcji -t, jest rozwijany do słowa "tag".

%x Zastępowany nazwą następnego pliku wejściowego w liście.

Jeśli jakikolwiek z elementów jest nieznany (na przykład rozmiar pliku, jeśli wejściem jest potok),
zamiast niego wypisywany jest znak zapytania.

Format łańcucha zachęty można zmieniać zależnie od pewnych warunków. Pytajnik plus pojedynczy znak
zachowuje się jak "IF"; zależnie od tego znaku rozpatrywany jest warunek. Jeśli warunek jest prawdziwy,
wszystkie znaki następujące po znaku zapytania i znaku warunku, aż do kropki, są umieszczane w zachęcie.
Jeśli warunek jest fałszywy, znaki te nie są tam umieszczane. Dwukropka występującego między znakiem
zapytania i kropką można użyć do zaznaczenia "ELSE"; wszystkie znaki pomiędzy dwukropkiem i kropką są
włączane do łańcucha wtedy i tylko wtedy, gdy warunek IF jest fałszywy. Znakami warunku (następującymi po
znaku zapytania) mogą być:

?a Prawda jeśli już włączono do zachęty jakieś znaki.

?bX Prawda jeśli znane jest przesunięcie bajtowe określonego wiersza.

?B Prawda jeśli znany jest rozmiar bieżącego pliku wejściowego.

?c Prawda jeśli tekst jest przesunięty w poziomie (%c jest niezerowe).

?dX Prawda jeśli znany jest numer strony dla podanego wiersza.

?e Prawda jeśli osiągnięto koniec pliku.

?f Prawda jeśli istnieje nazwa pliku wejściowego (tzn. wejście nie jest potokiem).

?lX Prawda jeśli znany numer określonego wiersza.

?L Prawda jeśli znany jest numer ostatniego wiersza pliku.

?m Prawda jeśli jest więcej niż jeden plik wejściowy.

?n Prawda jeśli jest to pierwsza zachęta w nowym pliku wejściowym.

?pX Prawda jeśli znana jest, liczona według przesunięć bajtowych, pozycja procentowa w pliku
określonego wiersza.

?PX Prawda jeśli znana jest, liczona według liczby wierszy, pozycja procentowa w pliku określonego
wiersza.

?s To samo co "?B".

?x Prawda jeśli istnieje następny plik wejściowy (to jest, bieżący plik nie jest ostatnim).

Wszystkie znaki inne niż znaki specjalne (znak zapytania, dwukropek, kropka i odwrotny ukośnik) stają się
bez zmian częścią zachęty. Wszystkie znaki specjalne można umieścić w zachęcie dosłownie, poprzedzając je
odwrotnym ukośnikiem.

Kilka przykładów:

?f%f:Standardowe wejście.

Ta zachęta wypisuje nazwę pliku, jeśli jest znana, w przeciwnym razie łańcuch "Standardowe wejście".

?f%f .?ltWiersz %lt:?pt%pt\%:?btBajt %bt:-...

Ta zachęta wypisze nazwę pliku, jeśli jest znana. Po nazwie pliku następuje numer wiersza, jeśli znany, w
przeciwnym razie pozycja procentowa, jeśli znana, w przeciwnym razie przesunięcie bajtowe, jeśli znane. W
przeciwnym razie wypisywany jest myślnik. Proszę zauważyć, że każdy znak zapytania ma odpowiadającą mu
kropkę, i że % po %pt jest wstawiony dosłownie poprzez poprzedzenie go odwrotnym ukośnikiem.

?n?f%f .?m(%T %i of %m) ..?e(END) ?x- Next\: %x..%t

To wypisuje nazwę pliku, jeśli jest to pierwsza zachęta w pliku, plus komunikat "file N of N", jeśli
istnieje więcej niż jeden plik wejściowy. Następnie, jeśli jesteśmy na końcu pliku, wypisywany jest
łańcuch "(END)" plus nazwa następnego pliku, jeśli istnieje. Na końcu obcinane są wszelkie końcowe
spacje. Jest to zachęta domyślna. Dla odniesienia, poniżej podano wartości domyślne pozostałych dwóch
zachęt (odpowiednio -m i -M). Każda podzielona jest tu na dwa wiersze, ale tylko dla czytelności.

?n?f%f .?m(%T %i of %m) ..?e(END) ?x- Next\: %x.:
?pB%pB\%:byte %bB?s/%s...%t

?f%f .?n?m(%T %i of %m) ..?ltlines %lt-%lb?L/%L. :
byte %bB?s/%s. .?e(END) ?x- Next\: %x.:?pB%pB\%..%t

A tu jest domyślny komunikat wypisywany przez polecenie =:

?f%f .?m(%T %i of %m) .?ltlines %lt-%lb?L/%L. .
byte %bB?s/%s. ?e(END) :?pB%pB\%..%t

Rozwijanie zachęt jest używane również do innego celu: jeśli zdefiniowano zmienną środowiskową LESSEDIT,
używana jest ona jako polecenie do wykonania w momencie wywołania polecenia v. Łańcuch w LESSEDIT
rozwijany jest tak samo jak łańcuch zachęty. Domyślna wartość LESSEDIT to:

%E ?lm+%lm. %g

Proszę zauważyć, że rozwijane jest to do nazwy edytora, plus znak + i numer wiersza, plus nazwa pliku w
postaci chronionej przed powłoką. Jeśli edytor użytkownika nie akceptuje składni "+numer_wiersza", albo
ma inne różnice w składni wywołania, można zmienić zmienną LESSEDIT żeby zmodyfikować zachowanie
domyślne.

BEZPIECZEŃSTWO

       Gdy zmienna środowiskowa LESSSECURE jest ustawiona na 1, less  pracuje  w  trybie  "bezpiecznym".  W  tym
       trybie następujące możliwości są wyłączone:

       edit      polecenie edycji (v)

       examine   polecenie oglądania nowego pliku (:e)

       glob      metaznaki, takie jak *, w nazwach plików,
                 i uzupełnianie nazwy pliku (TAB, ^L)

       history   plik historii

       lesskey   używanie plików lesskey (-k i --lesskey-src)

       lessopen  preprocesor wejścia (zmienna środowiskowa LESSOPEN)

       logfile   plik logów (s i -o)

       osc8      otwieranie odnośników OSC 8 (^O^O)

       pipe      polecenie potokowe (|)

       shell     polecenie powłoki shell i pshell (! i #)

       stop      zatrzymywanie less sygnałem SIGSTOP

       tags      używanie plików z tagami (-t)

       The LESSSECURE_ALLOW environment variable can be set to a comma-separated list of names of features which
       are  selectively enabled when LESSSECURE is set.  Each feature name is the first word in each line in the
       above list.  A feature name may be abbreviated as long as the abbreviation is unambiguous.  For  example,
       if LESSSECURE=1 i LESSSECURE_ALLOW=hist,edit were set, all of the above features would be disabled except
       for history files and the edit command.

       Less  can  also  be  compiled  to  be  permanently  in  "secure"  mode.  In that case, the LESSSECURE and
       LESSSECURE_ALLOW variables are ignored.

KOMPATYBILNOŚĆ Z MORE

       Jeśli zmienna środowiskowa LESS_IS_MORE jest ustawiona na 1 lub gdy program jest  wywołany  z  dowiązania
       nazwanego "more", less zachowuje się (niemal) w zgodności z opisem polecenia more(1) z normy POSIX. W tym
       trybie, odmienne zachowanie programu less przejawia się w następujących okolicznościach:

       Opcja  -e  działa  inaczej.  Gdy opcja -e nie jest ustawiona, less zachowuje się tak, jak gdyby ustawiona
       była opcja -e. Gdy opcja -e jest ustawiona, less zachowuje się tak, jak gdyby ustawiona była opcja -E.

       Opcja -m działa inaczej. Gdy opcja -m nie jest  ustawiona,  używana  jest  średnia  zachęta  i  jest  ona
       poprzedzona łańcuchem "--More--". Gdy opcja -m jest ustawiona, używana jest krótka zachęta.

       Opcja -n działa jak opcja -z. Zwykłe zachowanie opcji -n jest w tym trybie niedostępne.

       Parametr opcji -p jest traktowany jak polecenie less, a nie wzorzec wyszukiwania.

       Zmienna środowiskowa LESS jest ignorowana, a w jej miejscu stosowana jest zmienna środowiskowa MORE.

ZMIENNE ŚRODOWISKOWE

Zmienne środowiskowe mogą być określone albo w środowisku systemu, jak zwykle, albo w pliku lesskey(1).
Jeśli zmienne środowiskowe zdefiniowano w więcej niż jednym miejscu, to zmienne zdefiniowane w lokalnym
pliku lesskey mają priorytet nad zmiennymi ze środowiska systemu, które z kolei ma priorytet nad
zmiennymi zdefiniowanymi w zdefiniowanymi w systemowym pliku lesskey.

COLUMNS
Ustawia liczbę kolumn na ekranie. Ma priorytet na liczbą kolumn określoną przez zmienną TERM
(jednak jeśli korzysta się z systemu okien obsługującego TIOCGWINSZ lub WIOCGETD, to pojęcie
rozmiaru ekranu określone przez ten system jest nadrzędne w stosunku do zmiennych środowiskowych
LINES i COLUMNS).

EDITOR Nazwa edytora (używanego dla polecenia v).

HOME Nazwa katalogu domowego użytkownika (używana do znalezienia pliku lesskey w systemach uniksowych i
OS/2).

HOMEDRIVE, HOMEPATH
Złożenie zmiennych środowiskowych HOMEDRIVE i HOMEPATH tworzy nazwę katalogu domowego użytkownika,
jeśli nie zdefiniowano zmiennej HOME (tylko w wersji dla Windows).

INIT Nazwa katalogu inicjalizacji użytkownika (używana do znalezienia pliku lesskey w systemach OS/2).

LANG Język określający zestaw znaków.

LC_CTYPE
Język określający zestaw znaków.

LESS Opcje które są przekazywane less automatycznie.

LESSANSIENDCHARS
Znaki, które mogą kończyć sekwencje ANSI sterujące kolorem (domyślnie "m").

LESSANSIMIDCHARS
Znaki, które mogą pojawić się miedzy znakiem ESC, a znakiem końcowym w sekwencji ANSI sterującej
kolorem (domyślnie "0123456789:;[?!"'#%()*+

LESSBINFMT
Format wyświetlania znaków niedrukowalnych i niesterujących.

LESSCHARDEF
Określa zestaw znaków.

LESSCHARSET
Wybiera predefiniowany zestaw znaków.

LESSCLOSE
Wiersz poleceń wywołujący (opcjonalny) postprocesor wejścia.

LESSECHO
Nazwa programu lessecho (domyślnie "lessecho"). Program lessecho używany jest do rozwijania
metaznaków, takich jak * czy ?, w nazwach plików w systemach uniksowych.

LESSEDIT
Prototypowy łańcuch dla edytora (używany dla polecenia v). Zob. omówienie w sekcji ZNAKI ZACHĘTY.

LESSGLOBALTAGS
Nazwa polecenia wykorzystywanego przez opcję -t do znalezienia tagów globalnych. Normalnie powinno
to być ustawione na "global", jeśli system ma polecenie global(1). Jeśli nie jest ustawione, tagi
globalne nie są używane.

LESSHISTFILE
Nazwa pliku historii, używanego do pamiętania poleceń wyszukiwania i poleceń powłoki, pomiędzy
wywołaniami less. Jeśli jest ustawiony na "-" lub "/dev/null", plik historii nie jest używany.
Wartość domyślna zależy od systemu operacyjnego, lecz wynosi zwykle:

Linux i Unix
"$XDG_STATE_HOME/lesshst" lub "$HOME/.local/state/lesshst" lub "$XDG_DATA_HOME/lesshst" lub
"$HOME/.lesshst".

Windows i MS-DOS
"$HOME/_lesshst".

OS/2 "$HOME/lesshst.ini" lub "$INIT/lesshst.ini".

LESSHISTSIZE
Maksymalna liczba poleceń zachowywanych w pliku historii. Domyślnie: 100.

LESSKEYIN
Nazwa domyślnego pliku źródłowego lesskey.

LESSKEY
Nazwa domyślnego pliku binarnego lesskey (nieużywane, jeśli istnieje "$LESSKEYIN").

LESSKEY_CONTENT
Wartość jest przetwarzana, jak gdyby była wartością opcji --lesskey-content.

LESSKEYIN_SYSTEM
Nazwa domyślnego systemowego pliku źródłowego lesskey.

LESSKEY_SYSTEM
Nazwa domyślnego systemowego pliku binarnego lesskey (nieużywane, jeśli istnieje
"$LESSKEYIN_SYSTEM").

LESSMETACHARS
Lista znaków uważanych za metaznaki przez powłokę.

LESSMETAESCAPE
Przedrostek, który less doda przed każdym metaznakiem w poleceniach wysyłanych do powłoki. Jeśli
LESSMETAESCAPE jest łańcuchem pustym, polecenia zawierające metaznaki nie będą przekazywane
powłoce.

LESSOPEN
Wiersz poleceń wywołujący (opcjonalny) preprocesor wejścia.

LESSSECURE
Uruchamia less w trybie "bezpiecznym". Zob. omówienie w sekcji BEZPIECZEŃSTWO.

LESSSECURE_ALLOW
Włącza poszczególne funkcje, które zwykle byłyby wyłączone przez LESSSECURE. Zobacz omówienie w
sekcji BEZPIECZEŃSTWO.

LESSSEPARATOR
Łańcuch do dołączenia do nazwy katalogu przy uzupełnianiu nazwy pliku.

LESSUTFBINFMT
Format wyświetlania niedrukowalnych punktów kodowych Unikodu.

LESSUTFCHARDEF
Przesłania typ podanych znaków Unikodu.

LESS_COLUMNS
Ustawia liczbę kolumn na ekranie. W przeciwieństwie do zmiennej COLUMNS, ma pierwszeństwo nad
systemowym wyobrażeniem o rozmiarze ekranu, tak więc może posłużyć do zajęcia przez less
szerokości mniejszej niż pełna szerokość ekranu. Jeśli jest ustawiona na liczbę ujemną, ustawia
liczbę kolumn na o tyle mniejszą od faktycznej szerokości ekranu.

LESS_LINES
Ustawia liczbę wierszy na ekranie. W przeciwieństwie do zmiennej LINES, ma pierwszeństwo nad
systemowym wyobrażeniem o rozmiarze ekranu, tak więc może posłużyć do zajęcia przez less wysokości
mniejszej niż pełna wysokość ekranu. Jeśli jest ustawiona na liczbę ujemną, ustawia liczbę wierszy
na o tyle mniejszą od faktycznej wysokości ekranu. Gdy jest ustawiona, less odświeża cały ekran
przy każdym poleceniu ruchu, tak więc przewijanie może być wolniejsze.

LESS_DATA_DELAY
Czas (w milisekundach), po jakim, po odczycie danych z wejścia, wyświetlony zostanie komunikat
"Waiting for data" (oczekiwanie na dane). Domyślnie: 4000 (4 sekundy).

LESS_IS_MORE
Emuluje polecenie more(1).

LESS_OSC8_xxx
Gdzie "xxx" jest schematem URI takim jak "http" lub "file"; ustawia program obsługujący OSC 8 z
odnośnikami zawierających URI z danym schematem.

LESS_OSC8_ANY
Ustawia program obsługujący OSC 8 z odnośnikami zawierających URI, gdy brak konkretnego programu
obsługującego LESS_OSC8_xxx danego schematu "xxx".

LESS_TERMCAP_xx
Gdzie "xx" są dwoma dowolnymi znakami; przesłania definicję możliwości terminala termcap dla
zadanego "xx"

LESS_UNSUPPORT
A space-separated list of command line options. These options will be ignored (with no error
message) if they appear on the command line or in the LESS environment variable. Options listed
in LESS_UNSUPPORT can still be changed by the - and -- commands. Each option in LESS_UNSUPPORT is
a dash followed by a single character option letter, or two dashes followed by a long option name.

LINES Ustawia liczbę wierszy na ekranie. Ma priorytet nad liczbą wierszy określoną przez zmienną TERM
(jednak jeśli korzysta się z systemu okien obsługującego TIOCGWINSZ lub WIOCGETD, to pojęcie
rozmiaru ekranu określone przez ten system jest nadrzędne w stosunku do zmiennych środowiskowych
LINES i COLUMNS).

MORE Opcje które są przekazywane less automatycznie, gdy program działa w trybie kompatybilności z
more.

PATH Ścieżka szukania użytkownika (używana do znalezienia pliku lesskey w systemach MS-DOS, Windows i
OS/2).

SHELL Powłoka używana przy wykonywaniu polecenia ! oraz do rozwijania nazw plików.

TERM Typ terminala na którym uruchamiany jest less.

VISUAL Nazwa edytora (używanego dla polecenia v).

XDG_CONFIG_HOME
Możliwe położenie pliku lesskey; zob. rozdział PRZYPISANIA KLAWISZY.

XDG_DATA_HOME
Możliwe położenie pliku historii; zob. opis zmiennej środowiskowej LESSHISTFILE.

XDG_STATE_HOME
Możliwe położenie pliku historii; zob. opis zmiennej środowiskowej LESSHISTFILE.

ZOBACZ TAKŻE

       lesskey(1), lessecho(1)

PRAWA AUTORSKIE

       Copyright (C) 1984-2024 Mark Nudelman

       less jest częścią projektu GNU  i  stanowi  wolne  oprogramowanie.  Można  go  rozprowadzać  dalej  i/lub
       modyfikować  na  warunkach  albo  (1) Powszechnej Licencji Publicznej GNU, wydanej przez Fundację Wolnego
       Oprogramowania, albo (2) Licencji Less. Szczegóły dotyczące rozprowadzania znajdują się  w  pliku  README
       pakietu  dystrybucyjnego less. Wraz z less powinieneś otrzymać egzemplarz Powszechnej Licencji Publicznej
       GNU (GNU General Public License) - zobacz plik COPYING. Jeśli nie - napisz do Free  Software  Foundation,
       59  Temple  Place, Suite 330, Boston, MA 02111-1307, USA. Powinieneś także otrzymać kopię Licencji Less -
       zobacz plik LICENSE.

       less rozpowszechniany jest z nadzieją, iż będzie użyteczny - jednak BEZ  JAKIEJKOLWIEK  GWARANCJI,  nawet
       domyślnej  gwarancji PRZYDATNOŚCI HANDLOWEJ albo PRZYDATNOŚCI DO OKREŚLONYCH ZASTOSOWAŃ. W celu uzyskania
       bliższych informacji sięgnij do Powszechnej Licencji Publicznej GNU.

AUTOR

       Mark Nudelman
       Błędy należy zgłaszać pod adresem https://github.com/gwsw/less/issues.
       Więcej informacji można znaleźć na witrynie macierzystej programu less:
       https://greenwoodsoftware.com/less.

TŁUMACZENIE

       Tłumaczenie niniejszej strony podręcznika: Gwidon S. Naskrent <naskrent@hoth.amu.edu.pl>, Wojtek  Kotwica
       <wkotwica@post.pl> i Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>

       Niniejsze  tłumaczenie  jest  wolną  dokumentacją.  Bliższe informacje o warunkach licencji można uzyskać
       zapoznając  się  z  GNU General Public License w wersji 3  lub  nowszej.   Nie   przyjmuje   się   ŻADNEJ
       ODPOWIEDZIALNOŚCI.

       Błędy  w  tłumaczeniu  strony  podręcznika  prosimy  zgłaszać  na  adres  listy  dyskusyjnej manpages-pl-
       list@lists.sourceforge.net.

                                       wersja 668: 6 października 2024 r.                                LESS(1)