Ubuntu Manpage: dc - kalkulator dowolnej precyzji

NAZWA

       dc - kalkulator dowolnej precyzji

SKŁADNIA

       dc [-V] [--version] [-h] [--help] [-e wyraż-skryptowe] [--expression= wyraż-skryptowe] [-f
       plik-skryptu] [--file= plik-skryptu] [plik...]

OPIS

        Uwaga! To tłumaczenie może być nieaktualne!

       Dokument ten opisuje dc w wersji 1.06, z listopada 2000.

       dc jest kalkulatorem pracującym w  odwrotnej  notacji  polskiej,  obsługującym  arytmetykę
       nieograniczonej  precyzji.  Pozwala również na definiowanie i wywoływanie makr.  Zwykle dc
       czyta ze standardowego wejścia. Jeśli użyto argumentów polecenia dc, to są one  traktowane
       jak  nazwy  plików.  Zawartość  tych  plików  jest odczytywana i wykonywana przez dc przed
       odczytem standardowego wejścia.  Wszystkie  zwykłe  wyniki  kierowane  są  na  standardowe
       wyjście; wszystkie komunikaty o błędach kierowane są na standardowe wyjście błędów.

       Kalkulator  odwrotnej  notacji polskiej przechowuje liczby na stosie.  Wprowadzenie liczby
       odkłada ją na stos.  Operacje arytmetyczne pobierają argumenty ze stosu i odkładają na nim
       wyniki.

       W  celu wprowadzenia liczby do dc wpisujemy cyfry z opcjonalną kropką dziesiętną. Nie jest
       rozpoznawana notacja wykładnicza.  Liczbę ujemną poprzedzamy znakiem  podkreślenia  ``_''.
       Nie  można  posłużyć  się  w  tym  celu znakiem ``-'' (minus), gdyż jest to dwuargumentowy
       operator odejmowania.  Dwie kolejne liczby wprowadzamy oddzielając je spacjami lub znakami
       nowej linii.  Nie mają one znaczenia jako polecenia.

OPCJE

       Dc można wywoływać z następującymi opcjami wiersza poleceń:

       -V

       --version
              Wypisuje  numer  wersji  uruchomionego  dc  i  informację  o  prawach autorskich, a
              następnie kończy działanie.

       -h

       --help Wypisuje komunikat o sposobie wywołania, podając w skrócie opcje wiersza poleceń  i
              adres, na który należy zgłaszać błędy, a następnie kończy działanie.

       -e skrypt

       --expression=skrypt
              Dodaje  polecenia  ze  skryptu  do zestawu poleceń, jakie mają być wykonane podczas
              przetwarzania wejścia.

       -f plik-skryptu

       --file=plik-skryptu
              Dodaje polecenia zawarte  w  pliku-skryptu  do  zestawu  poleceń,  jakie  mają  być
              wykonane podczas przetwarzania wejścia.

       Jeżeli  po  przetworzeniu  powyższych  opcji  pozostaną  jeszcze  jakieś parametry wiersza
       poleceń, to są one interpretowane jako nazwy plików  wejściowych,  które  należy  wykonać.
       Nazwa - odnosi się do standardowego strumienia wejściowego.  Jeśli nie podano ani opcji -e
       ani żadnych plików, to polecenia do wykonania będą czytane ze standardowego wejścia.

Polecenia wypisywania

       p      Wypisuje wartość z wierzchołka stosu, bez jego zmiany. Po wartości wypisywany  jest
              znak nowej linii.

       n      Wypisuje  wartość  z  wierzchołka  stosu,  zdejmując ją równocześnie ze stosu.  Nie
              wypisuje po niej znaku nowej linii.  P Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu.  Jeśli
              jest to łańcuch, to jest on po prostu wypisywany bez końcowego znaku nowej linii. W
              przeciwnym razie jest to  liczba,  a  część  całkowita  jej  wartości  bezwzględnej
              wypisywana  jest  jako  strumień bajtów "o podstawie (UCHAR_MAX+1)". Zakładając, że
              (UCHAR_MAX+1) wynosi 256 (jak to jest w większości maszyn  o  8-bitowych  bajtach),
              funkcję  tę realizuje także sekwencja KSK 0k1/ [_1*]sx d0>x [256~aPd0<x]dsxx sxLKk,
              z wyjątkiem skutku ubocznego, jakim jest nadpisanie wartości z rejestru x.

       f      Wypisuje całą zawartość stosu nie zmieniając niczego.  Jest polecenie  przydatne  w
              sytuacji,  gdy  się  pogubiliśmy lub chcemy się zorientować, jaki był efekt pewnych
              poleceń.

Arytmetyka

+ Zdejmuje ze stosu dwie wartości, dodaje je i odkłada wynik na stos. Dokładność
wyniku zależy wyłącznie od wartości argumentów i jest wystarczająco ścisła.

- Zdejmuje ze stosu dwie wartości, odejmuje pierwszą zdjętą od drugiej i składa wynik
ponownie na stos.

* Zdejmuje ze stosu dwie wartości, mnoży je i odkłada wynik na stos. Liczba cyfr
ułamkowych wyniku jest kontrolowana przez aktualną wartość dokładności (patrz
niżej) i liczby cyfr ułamkowych mnożonych wartości.

/ Zdejmuje ze stosu dwie wartości, dzieli drugą zdjętą przez pierwszą i odkłada wynik
ponownie na stos. Liczba cyfr ułamkowych wyniku określana jest przez wartość
dokładności.

% Zdejmuje ze stosu dwie wartości, oblicza resztę z dzielenia, jakie byłoby wykonane
przez / i odkłada wynik na stos. Obliczona wartość jest tą samą, co otrzymana z
sekwencji Sd dld/ Ld*-.

~ Zdejmuje ze stosu dwie wartości, dzieli drugą zdjętą przez pierwszą. Odkłada na
stos iloraz, a następnie resztę z dzielenia. Dzielenie wykonywane jest z liczbą
cyfr ułamkowych określoną wartością dokładności. (Funkcję tę może też spełniać
sekwencja SdSn lnld/ LnLd%, z nieco odmiennym sprawdzaniem błędów.)

^ Zdejmuje ze stosu dwie wartości i wykonuje potęgowanie, posługując się pierwszą
zdjętą jako wykładnikiem, zaś drugą jako podstawą potęgowania. Ułamkowa część
wykładnika jest ignorowana. Wartość dokładności określa liczbę cyfr ułamkowych
wyniku.

| Zdejmuje ze stosu trzy wartości i oblicza potęgowanie modulo [od tłum: modular
exponentiation == (a^b) mod c].
Pierwsza ze zdjętych wartości używana jest jako dzielnik operacji (reduction
modulus). Wartość ta musi być niezerowa i powinna być liczbą całkowitą. Druga
używana jest jako wykładnik i musi być liczbą nieujemną, a jej część ułamkowa
zostanie zignorowana. Trzecia z pobranych ze stosu wartości określa podstawę
potęgowania, powinna ona być całkowita. Dla małych liczb jest to zbliżone do
sekwencji Sm^Lm%, ale, w odróżnieniu od ^, polecenie to działa z dowolnie dużymi
wykładnikami.

v Zdejmuje ze stosu pojedynczą wartość, oblicza jej pierwiastek kwadratowy i odkłada
go na stos. Wartość dokładności określa liczbę cyfr ułamkowych wyniku.

Na większość operacji arytmetycznych wpływa ``wartość dokładności'', którą ustala się za
pomocą polecenia k. Domyślną wartością dokładności jest zero, co oznacza, że wszystkie
działania arytmetyczne z wyjątkiem dodawania i odejmowania dają wyniki całkowite.

Operacja reszty % wymaga pewnego wyjaśnienia: zastosowana do argumentów ``a'' i ``b''
daje w wyniku ``a - (b * (a / b))'', gdzie ``a/b'' obliczane jest z bieżącą dokładnością.

Kontrola stosu

       c      Czyści stos, powoduje, że będzie on pusty.

       d      Powiela wartość na wierzchołku stosu, odkładając na stos jej kopię.  Zatem ``4d*p''
              oblicza 4 podniesione do kwadratu i wypisuje wynik.

       r      Zamienia miejscami dwie górne wartości na stosie.

Rejestry

       dc udostępnia 256 rejestrów pamięciowych, każdy nazwany pojedynczym znakiem.  W  rejestrze
       można przechować liczbę lub łańcuch znakowy i później je odtworzyć.

       sr     Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu i zapisuje w rejestrze r.

       lr     Kopiuje  wartość  zawartą  w  rejestrze  r  i  odkłada  ją na stos.  Nie zmienia to
              zawartości r.

       Każdy z rejestrów posiada również  swój  własny  stos.  Bieżącą  wartością  rejestru  jest
       wierzchołek stosu rejestru.

       Sr     Zdejmuje  wartość z wierzchołka stosu (głównego) i odkłada ją na stosie rejestru r.
              Poprzednia wartość rejestru staje się niedostępna.

       Lr     Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu rejestru r i odkłada  ją  na  głównym  stosie.
              Poprzednia wartość stosu rejestru r, jeśli była takowa, jest teraz dostępna poprzez
              polecenie lr.

Parametry

dc posiada trzy parametry kontrolujące jego pracę: dokładność, podstawę systemu
pozycyjnego wejścia i podstawę wyjścia. Dokładność określa liczbę cyfr dziesiętnych, jaka
będzie zachowana w wyniku większości operacji arytmetycznych. Podstawa wejścia odpowiada
za interpretację wprowadzanych liczb; wszystkie wprowadzane liczby używają tej podstawy.
Podstawa wyjścia używana jest do wypisywania liczb.

Podstawa wejścia i wyjścia są odrębnymi parametrami; można spowodować, że będą różne, co
może być użyteczne lub mylące. Podstawa wejścia musi być liczbą z zakresu od 2 do 16.
Podstawa wyjścia musi wynosić co najmniej 2. Dokładność musi być równa zeru lub większa.
Dokładność zawsze określana jest jako liczba cyfr dziesiętnych, niezależnie od bieżącej
podstawy wejścia czy wyjścia.

i Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu i posługuje się nią do ustawienia podstawy
wejścia.

o Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu i posługuje się nią do ustawienia podstawy
wyjścia.

k Zdejmuje wartość z wierzchołka stosu i posługuje się nią do ustawienia dokładności.

I Odkłada bieżącą wartość podstawy wejścia na stosie.

O Odkłada bieżącą wartość podstawy wyjścia na stosie.

K Odkłada bieżącą dokładność na stosie.

Łańcuchy znakowe

dc oprócz pracy z liczbami może też działać na łańcuchach znakowych. Łańcuchy można
jedynie wypisywać i wykonywać jako makra (co oznacza, że zawartość łańcucha przetwarzana
jest jako polecenia dc). Stos i wszystkie rejestry mogą przechowywać łańcuchy, a dc
zawsze wie, czy dany obiekt jest łańcuchem czy liczbą. Niektóre z poleceń, jak np.
operacje arytmetyczne, wymagają liczb jako swych argumentów i wyświetlają błędy, jeśli
dostarczono im łańcuch. Inne akceptują zarówno liczby, jak i łańcuchy znakowe. Na
przykład, polecenie p akceptuje oba rodzaje argumentów i wypisuje obiekt stosownie do jego
typu.

[znaki]
Tworzy łańcuch zawierający znaki (zawarte pomiędzy nawiasami kwadratowymi [ i ]) i
odkłada go na stos. Na przykład, [foo]P wypisuje znaki foo (bez zakończenia
znakiem nowej linii).

a Zdejmowany jest wierzchołek stosu. Jeżeli jest to liczba, to młodszy bajt (low-
order byte) tej liczby zamieniany jest na łańcuch i odkładany na stos. W przeciwnym
przypadku, wierzchołek stosu był łańcuchem, a z powrotem na stos odkładany jest
pierwszy znak tego łańcucha.

x Zdejmuje wartość ze stosu i wykonuje ją jako makro. Zwykle powinien to być łańcuch
znakowy. Jeżeli jest to liczba, to zostanie po prostu zwrócona na stos. Na
przykład, [1p]x wykonuje makro 1p, które odkłada 1 na stosie i wypisuje 1 w osobnym
wierszu.

Makra są najczęściej przechowywane w rejestrach: [1p]sa składuje makro do wypisania 1 w
rejestrze a, zaś lax wywołuje to makro.

>r Zdejmuje dwie wartości ze stosu i porównuje je, zakładając, że są one liczbami,
wykonując zawartość rejestru r jako makro, jeśli pierwotny wierzchołek stosu jest
większy. Tak więc, 1 2>a wywoła zawartość rejestru a zaś 2 1>a nie wywoła.

!>r Podobnie, ale wywołuje makro jeśli pierwotny wierzchołek stosu nie jest większy
(jest mniejszy bądź równy) od liczby występującej pod nim.

<r Podobnie, ale wywołuje makro jeśli pierwotny wierzchołek stosu jest mniejszy od
liczby występującej pod nim. !<r Podobnie, ale wywołuje makro jeśli pierwotny
wierzchołek stosu nie jest mniejszy (jest większy bądź równy) od liczby
występującej pod nim.

=r Podobnie, ale wywołuje makro, gdy obie zdjęte ze stosu liczby są równe.

!=r Podobnie, ale wywołuje makro, gdy obie zdjęte ze stosu liczby nie są równe.

? Czyta wiersz z terminala i wykonuje go. Polecenie to umożliwia makru pobieranie
danych od użytkownika.

q powoduje zakończenie pracy makra i makra, z którego było ono wywołane. Polecenie
to wywołane na najwyższym poziomie lub z makra wywołanego bezpośrednio z
najwyższego poziomu spowoduje zakończenie pracy dc.

Q Zdejmuje ze stosu wartość i używa jej jako liczby poziomów wykonania makr, jakie
mają zostać zakończone. Tak więc, 3Q kończy pracę trzech poziomów makr. Polecenie
Q nigdy nie powoduje zakończenia pracy dc.

Informacja o stanie

       Z      Zdejmuje  wartość  ze stosu, oblicza liczbę jej cyfr (lub liczbę znaków, jeśli jest
              to łańcuch) i odkłada tę liczbę na stos.

       X      Zdejmuje wartość ze stosu, oblicza liczbę jej cyfr ułamkowych i odkłada  tę  liczbę
              na stos. Dla łańcuchów wartością odkładaną na stos jest 0.

       z      Odkłada  na stos bieżącą wysokość stosu: liczbę obiektów na stosie przed wykonaniem
              polecenia z.

Różne

       !      Uruchamia resztę wiersza  jako  polecenie  systemu.   Zauważ,  że  pierwszeństwo  w
              analizie  składni mają polecenia !<, != i !>, więc jeśli chcemy uruchomić polecenie
              systemu zaczynające się od <, > lub =, to po ! musimy dodać odstęp.

       #      Interpretuje resztę wiersza jako komentarz.

       :r     Zdejmuje ze stosu dwie górne wartości. Wartość, która  była  drugą  od  góry  stosu
              zostanie zachowana w tablicy r, indeksowanej wartością byłego wierzchołka stosu.

       ;r     Zdejmuje  wierzchołek stosu i posługuje się nim jako indeksem tablicy r.  Wybrana w
              ten sposób  wartość  jest  następnie  odkładana  na  stos.   Zauważ,  że  każda  ze
              składowanych  na  stosie  instancji  rejestru  ma  swoją  własną,  skojarzoną z nią
              tablicę.  Zatem, 1 0:a 0Sa 2 0:a La 0;ap wypisze 1, gdyż 2  zostało  zapamiętane  w
              instancji 0:a, która została później odłożona na stos.

UWAGI

       Operacje tablicowe : oraz ; są zwykle używane wyłącznie przez tradycyjne implementacje bc.
       (Program bc w wersji GNU jest samowystarczalny i nie potrzebuje dc by działać.)

BŁĘDY

       Błędy proszę zgłaszać (w jęz.angielskim) na adres bug-dc@gnu.org.

INFORMACJE O TŁUMACZENIU

       Powyższe tłumaczenie pochodzi z nieistniejącego już Projektu Tłumaczenia  Manuali  i  może
       nie  być  aktualne.  W  razie  zauważenia  różnic  między  powyższym opisem a rzeczywistym
       zachowaniem opisywanego programu lub  funkcji,  prosimy  o  zapoznanie  się  z  oryginalną
       (angielską) wersją strony podręcznika za pomocą polecenia:

              man --locale=C 1 dc

       Prosimy  o  pomoc  w  aktualizacji stron man - więcej informacji można znaleźć pod adresem
       http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/.