Ubuntu Manpage: gzip, gunzip, zcat - skompresuj i zdekompresuj pliki

NAZWA

       gzip, gunzip, zcat - skompresuj i zdekompresuj pliki

SKŁADNIA

       gzip [ -acdfhlLnNrtvV19 ] [-S rozszerzenie] [ nazwa ...  ]
       gunzip [ -acfhlLnNrtvV ] [-S rozszerzenie] [ nazwa ...  ]
       zcat [ -fhLV ] [ nazwa ...  ]

OPIS

Uwaga! To tłumaczenie może być nieaktualne!

gzip redukuje rozmiar podanych plików używając algorytmu Lempel-Ziv (LZ77). Zawsze,
jeżeli jest to możliwe, do nazwy pliku dodawane jest rozszerzenie .gz, przy zachowaniu
informacji o właścicielu pliku, trybie dostępu, oraz czasie dostępu i modyfikacji.
(Domyślnym rozszerzeniem nazwy pliku jest -gz dla systemu VMS, .z dla MSDOS, OS/2 FAT,
Windows NT FAT i Atari.) Jeżeli nie podano nazwy żadnego pliku, lub podano nazwę "-",
dane do kompresji pobierane są ze standardowego wejścia, a po skompresowaniu zapisywane na
standardowe wyjście. gzip kopresuje jedynie zwykłe pliki. W szczególności, ignoruje
dowiązania symboliczne.

Jeżeli nazwa skompresowanego pliku jest za długa dla systemu plików, gzip obcina ją. gzip
usiłuje obcinać jedynie części nazw plików dłuższe niż 3 znaki. (Część nazwy pliku
znajduje się pomiędzy kropkami). Jeżeli nazwa składa się tyko z krótkich części, obcinane
są najdłuższe z nich. Na przykład, jeżeli długość nazwy plików jest ograniczona do 14
znaków, gzip.msdos.exe jest kompresowane do gzi.msd.exe.gz. Jeżeli w systemie plików nie
ma ograniczenia długości nazwy pliku, nazwa nie jest obcinana.

Domyślnie gzip zachowuje oryginalną nazwę pliku oraz czas modyfikacji i dostępu wewnątrz
skompresowanego pliku. Jest ona uzywana podczas dekompresji z opcją -N. Jest to
użytecznie, gdy nazwa skompresowanego pliku została obcięta lub czas modyfikacji nie
został zachowany po transferze pliku.

Skompresowane pliki moga być odtworzone do pierwotnej postaci przy użyciu poleceń gzip -d,
gunzip lub zcat. Jeżeli oryginalna nazwa pliku zachowana wewnątrz pliku skompresowanego
nie może być odtworzona w danym systemie plików, na podstawie oryginalnej nazwy tworzona
jest nowa.

gunzip uruchamiany jest z listą plików w linii poleceń. Następnie każdy plik, którego
nazwa kończy się rozszerzeniem .gz, -gz, .z, -z, _z lub .Z i w nagłówku pliku znajduje się
prawidłowa liczba (magic number) jest dekompresowany i zastępowany oryginalnym plikiem bez
jednego z powyższych rozszerzeń. gunzip rozpoznaje też specjalne rozszerzenia nazw plików
.tgz i .taz jako skróty dla, odpowiednio, .tar.gz i .tar.Z. Podczas kompresji pliku z
rozszerzeniem .tar, jeżeli jest to konieczne, gzip używa rozszerzenia .tgz zamiast
obcinania nazwy pliku.

gunzip może dokonać dekompresji plików stworzonych przez programy gzip, zip, compress,
compress -H lub pack. Rodzaj pliku wejściowego jest rozpoznawany automatycznie. Podczas
dekompresji plików w pierwszych dwóch formatach, gunzip kontroluje 32-bitową sumę
kontrolną CRC. W wypadku plików stworzonych przez programy pack i gunzip sprawdzana jest
długość zdekompresowanego pliku. Standardowy format programu compress nie umożliwiał
kontroli poprawności. Jednak niekiedy gunzip jest w stanie wykryć uszkodzony plik .Z.
Jeżeli w trakcie dekompresji takiego pliku pojawią się błędy, nie sądź, że plik jest w
porządku jeżeli program uncompress nie zgłaszał problemów. Oznacza to tylko, że uncompress
nie kontroluje poprawności plików wejściowych. Format plików compress -H systemu SCO
(kompresja metodą lzh) również nie obsługuje kontroli poprawności, lecz także możliwe jest
podstawowe sprawdzenie spójności pliku.

Pliki stworzone przez program zip mogą być zdekompresowane tylko, jeżeli w archiwum .zip
znajduje się jeden plik i jest on skompresowny metodą 'deflation'. Jest to opcja
przeznaczona do konwersji plików .tar.zip do formatu .tar.gz. Do dekompresji archiwów .zip
zawierających więcej niż jeden plik użyj programu unzip unzip zamiast gunzip.

zcat działa tak samo, jak gunzip -c. (W niektórych systemach zcat może być zainstalowany
jako gzcat, aby zachować oryginalne dowiązanie do programu compress). zcat dekompresuje
pliki z listy podanej w linii poleceń lub pobiera dane ze standardowego wejścia, a
nastepnie zapisuje zdekompresowane dane na standardowym wyjściu. zcat dokonuje
dekompresji plików po sprawdzeniu, że w nagłówku pliku znajduje się właściwa liczba (magic
number); nie jest wymagane, aby nazwa pliku miała rozszerzenie .gz.

Gzip korzysta z algorytmu Lempel-Ziv użytego w programach zip i PKZIP. Wydajność
kompresji zależy od wielkości danych wejściowych, ilości bitów używanych w kodach oraz
rozmieszczenia w danych jednakowych podciągów. Dane takie, jak kod źródłowy lub tekst w
języku angielskim są redukowane o 60-70 procent. Osiągany stopień kompresji jest
przeważnie dużo większy niż przy użyciu kodowania LZW (używanym przez program compress),
Huffmana (pack), lub adaptywnym kodowaniu Huffmana (compact).

Kompresja jest przeprowadzana zawsze, nawet jeżeli plik wyjściowy jest większy niż
oryginalny. W najgorszym przypadku narzut może wynosić kilka bajtów dla nagłówka i 5
bajtów dla każdego bloku o długości 32K. Ewentualnie współczynnik powiększenia pliku może
wynosić 0.015% dla bardzo dużych plików. Zauważ, że prawie nigdy nie zwiększa się ilość
bloków używanych przez plik na dysku. gzip zachowuje tryb dostępu, właściciela pliku oraz
czas dostępu i modyfikacji pliku podczas kompresji i dekompresji.

OPCJE

-a --ascii
Tryb tekstowy. Przekształć znaki końca linii używając lokalnych konwencji. Ta
opcja jest dostępna jedynie na kilku systemach nie-Unixowych. W systemie MS-DOS
podczas kompresji znaki CR LF są przekształcane na LF; a podczas dekompresji z
powrotem.

-c --stdout --to-stdout
Wypisz skompresowane dane na standardowe wyjście; oryginalne pliki pozostają
nienaruszone. Jeżeli podanych zostało kilka plików wejściowych, każdy z nich
kompresowany jest oddzielnie. Dla osiągnięcia lepszej kompresji połącz pliki ze
sobą przed poddaniem ich kompresji.

-d --decompress --uncompress
Zdekompresuj plik.

-f --force
Kompresuj plik nawet, jeżeli istnieją do niego twarde dowiązania lub plik wyjściowy
już istnieje, lub też, jeżeli dane są uprzednio skompresowane. Jeżeli format
danych wejściowych nie jest rozpoznany, a podana została opcja --stdout, dane
zostają bez zmian przekopiowane na standardowe wyjście. zcat zachowuje się w takim
wypadku jak cat. Jeżeli opcja -f nie została podana i program został uruchomiony w
pierwszym planie, gzip pyta użytkownika przed nadpisaniem istniejącego pliku.

-h --help
Wyświetl ekran pomocy i zakończ działanie.

-l --list
Dla każdego skompresowanego pliku wypisz następujące informacje:

compressed size: rozmiar skompresowanego pliku
uncompressed size: rozmiar zdekompresowanego pliku
ratio: współczynnik kompresji (0.0% jeżeli nieznany)
uncompressed_name: nazwa zdekompresowanego pliku

Rozmiar zdekompresowanego pliku jest wypisywany jako -1 dla plików nie będących w
formacie gzip, jak na przykład pliki .Z. Aby poznać rozmiar takiego pliku po
dekompresji, możesz użyć polecenia:

zcat file.Z | wc -c

Po podaniu również opcji --verbose, dodatkowo są wyświetlane następujące
informacje:

method: metoda kompresji
crc: 32-bitowa suma kontrolna CRC zdekompresowanych danych
date & time: pole daty/czasu oryginalnego pliku

Aktualnie dostepne metody kompresji, to deflate, compress, lzh (SCO compress -H)
oraz pack. Suma CRC dla plików w formacie innym niż gzip jest podawana jako
ffffffff.

Po podaniu opcji --name, podawane są dane oryginalnego pliku zawarte w pliku
skompresowanym (nazwa, data/czas), jeżeli zostaną tam znalezione.

Po podaniu opcji --verbose wyświetlany jest wspólny rozmiar i współczynnik
kompresji wszystkich plików, chyba że nie dla wszystkich plików te dane są
dostępne. Po podaniu opcji --quiet, linie nagłówka i podsumowania nie są
wyświetlane.

-L --license
Wyświetl informację o licencji i zakończ działanie programu.

-n --no-name
Podczas kompresji nie zachowuj w skompresowanym pliku oryginalnej nazwy, trybu
dostępu oraz czasu modyfikacji i dostępu. (Oryginalna nazwa jest zapisywana, jeżeli
nazwa pliku będzie musiała być obcięta). Podczas dekompresji nie odtwarzaj
oryginalnej nazwy pliku (usuń tylko rozszerzenie .gz z nazwy pliku), nie odtwarzaj
również oryginalnego pola daty/czasu - zamiast tego zachowane zostanie to pole z
pliku .gz. Jest to domyślna opcja podczas dekompresji.

-N --name
Podczas kompresji zawsze zachowuj oryginalne pole daty/czasu; jest to zachowanie
domyślne. Podczas dekompresji odtwórz oryginalne pole daty/czasu oraz nazwę pliku.
Ta opcja jest użyteczna na sytemach z limitem długości nazwy pliku lub po utracie
oryginalnego pola daty/czasu po transferze pliku.

-q --quiet
Nie wyświetlaj żadnych ostrzeżeń.

-r --recursive
Kompresuj rekurencyjnie zawartość katalogów podanych w linii poleceń. W wypadku
programu gunzip dokonaj rekurencyjnej dekompresji.

-S .suf --suffix .suf
Użyj rozszerzenia .suf zamiast .gz. Można użyć dowolnego rozszerzenia, chociaż
należy unikać innych niż .z lub .gz, aby uniknąć zamieszania po transferze plików
do innego systemu. Rozszerzenie o zerowej długości powoduje, że gunzip usiłuje
zdekompresować wswzystkie napotkane pliki niezależnie od rozszerzenia, np:

gunzip -S "" * (*.* for MSDOS)

Poprzednie wersje programu gzip używały rozszerzenia .z, aby uniknąć konfliktu z
programem pack(1).

-t --test
Sprawdź spójność skompresowanego pliku.

-v --verbose
Wyświetl nazwę i stopień kompresji każdego pliku.

-V --version
Wyświetl numer wersji oraz opcje kompilacji i zakończ działanie.

-# --fast --best
Określ prędkość kompresji za pomocą cyfry #, gdzie -1 lub --fast oznacza najszybszą
(lecz najmniej wydajną) kompresję, zaś -9 lub --best oznacza najwolniejszą (lecz
najbardziej wydajną) metodę kompresji. Domyślną wartością jest -6 (tzn.
zorientowaną na lepszą kompresję kosztem prędkości).

ZAAWANSOWANE SPOSOBY UŻYCIA

       Skompresowane  pliki  mogą  być  ze  sobą  łączone;  w  takim wypadku gunzip zdekompresuje
       wszystkie pliki jednocześnie. Na przykład:

             gzip -c plik1  > foo.gz
             gzip -c plik2 >> foo.gz

       Następnie
             gunzip -c foo

       jest równoznaczne z

             cat plik1 plik2

       W wypadku, gdy jeden z połączonych plików zostanie uszkodzony, pozostałe  wciąż  mogą  być
       odzyskane   (po   usunięciu  uszkodzonego  pliku).  Jednak  znacznie  lepsze  efekty  daje
       jednoczesne kompresowanie wszystkich plików:

             cat plik1 plik2 | gzip > foo.gz

       daje lepsze wyniki kompresji niż

             gzip -c plik1 plik2 > foo.gz

       Jeżeli  chcesz  od  nowa  skompresować  połączone  ze  sobą  skompresowane  pliki  wykonaj
       polecenie:

             gzip -cd stary.gz | gzip > nowy.gz

       Jeżeli  skompresowny  plik  został  utworzony  z  kilku skompresowanych plików, informacje
       uzyskane opcją --list dotyczą  tylko  ostatniego  pliku.  Jeżeli  interesuje  cię  rozmiar
       wszystkich plików po dekompresji, wykonaj:

             gzip -cd plik.gz | wc -c

       Jeżeli chcesz umieścić w archiwum kilka plików, a następnie mieć możliwość oddzielnego ich
       odzyskania użyj programów takich, jak tar lub zip. tar w wersji GNU  obsługuje  opcję  -z,
       która  powoduje wywołanie programu gzip w sposób niewidzialny dla użytkownika. gzip został
       zaprojektowany jako uzupełnienie programu tar; nie może go zastąpić.

ŚRODOWISKO

       W zmiennej środowiskowej GZIP mogą się znajdować domyślne opcje dla programu gzip.  Są one
       odczytywane na początku; w ten sposób opcje w linii poleceń mają przed nimi pierwszeństwo,
       na przykład:
             dla sh:    GZIP="-8v --name"; export GZIP
             dla csh:   setenv GZIP "-8v --name"
             dla MSDOS: set GZIP=-8v --name

       Na komputerach Vax/VMS zmienna nosi  nazwę  GZIP_OPT,  by  uniknąć  konfliktu  z  zestawem
       symboli dla wywoływania programu.

ZOBACZ TAKŻE

       znew(1),  zcmp(1),  zmore(1), zforce(1), gzexe(1), zip(1), unzip(1), compress(1), pack(1),
       compact(1)

DIAGNOSTYKA

Kod wyjścia jest normalnie równy 0; jeżeli wystapi błąd, kod wyjścia jest równy 1. Jeżeli
wystąpi ostrzeżenie, kod wyjścia jest równy 2.

Usage: gzip [-cdfhlLnNrtvV19] [-S suffix] [file ...]
W linii poleceń znalazły się nieprawidłowe opcje.
file: not in gzip format
Podany plik nie jest skompresowany (komunikat programu gunzip).
file: Corrupt input. Use zcat to recover some data.
Skompresowany plik uległ uszkodzeniu. Do miejsca uszkodzenia dane mogą być
odzyskane poleceniem
zcat file > recover
file: compressed with xx bits, can only handle yy bits
Plik został skompresowany (z użyciem algorytmu LZW) przez program obsługujący kody
o większej ilości bitów niż program do dekompresji na tym komputerze. Skompresuj
plik od nowa programem gzip, który osiąga lepszy współczynnik kompresji i używa
mniej pamięci.
file: already has .gz suffix -- no change
Plik z rozszerzeniem nazwy .gz nie może być ponownie kompresowany. Zmień nazwę
pliku i spróbuj ponownie.
file already exists; do you wish to overwrite (y or n)?
Odpowiedz "y", jeżeli chcesz nadpisać istniejący już plik wyjściowy lub "n",
jeżeli nie chcesz
gunzip: corrupt input
Program otrzymał sygnał SIGSEGV co zazwyczaj oznacza, że plik wejściowy jest
uszkodzony.
xx.x%
Osiągnięty stopień kompresji (tylko po podaniu opcji -v i -l.)
-- not a regular file or directory: ignored
Gdy plik wejściowy nie jest zwykłym plikiem lub katalogiem (tzn. jest np.
dowiązaniem symbolicznym, gniazdem, kolejką FIFO, plikiem urządzenia) jest
pozostawiany bez zmian.
-- has xx other links: unchanged
Plik wejściowy ma twarde dowiązania i nie może zostać zmieniony. Więcej informacji
znajdziesz w opisie polecenia ln(1). Użyj opcji -f, aby wymusić kompresję plików
mających twarde dowiązania.

OSTRZEŻENIA

       Podczas zapisywania danych na taśmie, zazwyczaj trzeba dodać na  końcu  odpowiednią  ilość
       zer, by ostatnia część danych zajmowała pełny blok.  Gdy dane są odczytywane przez program
       gunzip, wykrywa on, że na końcu właściwych danych znajdują się przypadkowe dane i wypisuje
       ostrzeżenie.  Aby  tego  uniknąć,  powinieneś  używać  opcji  --quiet.   Ta opcja może być
       ustawiona w zmiennej środowiskowej GZIP w następujący sposób:
         dla sh:  GZIP="-q";  tar -xfz --block-compress /dev/rst0
         dla csh: setenv GZIP -q; tar -xfz --block-compr /dev/rst0

       W powyższym przykładzie gzip jest niejawnie wywoływany przez program tar dzięki  opcji  -z
       programu  GNU  tar.  Musisz  byc  pewien,  że  do zapisu i odczytu z taśmy użyto tej samej
       długości bloku (opcja -b programu tar). W tym przykładzie zakłada się, że uzywasz programu
       tar w wersji GNU.

PROBLEMY

       Opcja  --list  wypisuje niewłaściwy rozmiar pliku, jeżeli jest on większy niż 2 gigabajty.
       Opcja --list wypisuje rozmiar jako -1 i CRC jako ffffffff  jeżeli  plik  znajduje  się  na
       nośniku o dostępie sekwencyjnym.

       Niekiedy  (rzadko)  zdarza  się,  że  kompresja z opcją --best daje gorsze rezultaty niż z
       opcją domyślną (-6). Niektóre pliki, w których  powtarza  się  bardzo  dużo  sekwencji  są
       lepiej kompresowane programem compress niż gzip.

INFORMACJE O TŁUMACZENIU

       Powyższe  tłumaczenie  pochodzi  z nieistniejącego już Projektu Tłumaczenia Manuali i może
       nie być aktualne. W  razie  zauważenia  różnic  między  powyższym  opisem  a  rzeczywistym
       zachowaniem  opisywanego  programu  lub  funkcji,  prosimy  o  zapoznanie się z oryginalną
       (angielską) wersją strony podręcznika za pomocą polecenia:

              man --locale=C 1 gzip

       Prosimy o pomoc w aktualizacji stron man - więcej informacji  można  znaleźć  pod  adresem
       http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/.

                                              local                                       gzip(1)