Provided by: manpages-pl_0.5-1_all 
NAZWA
utmp, wtmp - zapisy o logowaniu
SKŁADNIA
#include <utmp.h>
OPIS
Plik utmp umożliwia znalezienie informacji o tym, kto w danej chwili korzysta z systemu. Z
systemu może korzystać więcej użytkowników, ponieważ nie wszystkie programy zapisują
informacje do pliku utmp.
Ostrzeżenie: utmp nie może mieć ustawionego prawa do zapisywania dla wszystkich
użytkowników, ponieważ wiele programów systemowych (głupio) polega na jego integralności.
Istnieje ryzyko sfałszowania logów systemowych i modyfikacji plików systemowych, jeśli
utmp będzie modyfikowalny przez użytkowników innych niż właściciel tego pliku i
użytkownicy należący do grupy, do której należy właściciel pliku.
Plik jest sekwencją wpisów, z których każdy ma postać następującej struktury
utmpzdeklarowanej w pliku nagłówkowym <utmp.h> (należy zwrócić uwagę, że jest to jedna z
wielu definicji; szczegóły zależą od wersji libc):
/* Wartości pola ut_field poniżej */
#define EMPTY 0 /* Rekord nie zawiera poprawnej informacji
(poprzednio znany jako UT_UNKNOWN pod Linuksem) */
#define RUN_LVL 1 /* Zmiana systemowych poziomów uruchomieniowych
patrz init(8)) */
#define BOOT_TIME 2 /* Czas uruchomienia systemu (w ut_tv) */
#define NEW_TIME 3 /* Czas po zmianie zegara systemowego
(w ut_tv) */
#define OLD_TIME 4 /* Czas przed zmianą zegara systemowego
(w ut_tv) */
#define INIT_PROCESS 5 /* Proces uruchomiony przez init(8) */
#define LOGIN_PROCESS 6 /* Lider sesji procesów logowania użytkownika */
#define USER_PROCESS 7 /* Zwykły proces */
#define DEAD_PROCESS 8 /* Proces zakończony */
#define ACCOUNTING 9 /* Niezaimplementowane */
#define UT_LINESIZE 32
#define UT_NAMESIZE 32
#define UT_HOSTSIZE 256
struct exit_status { /* Typ dla ut_exit, patrz poniżej */
short int e_termination; /* Kod przerwania procesu */
short int e_exit; /* Kod wyjścia procesu */
};
struct utmp {
short ut_type; /* Typ recordu */
pid_t ut_pid; /* ID procesu logowania */
char ut_line[UT_LINESIZE]; /* Nazwa urządzenie terminala - "/dev/" */
char ut_id[4]; /* Przyrostek nazwy terminala,
lub ID linii inittab(5) */
char ut_user[UT_NAMESIZE]; /* Nazwa użytkownika */
char ut_host[UT_HOSTSIZE]; /* Nazwa komputera dla zdalnego logowania lub
wersja jądra dla komunikatów o zmianach
systemowych poziomów uruchomieniowych */
struct exit_status ut_exit; /* Kod zakończenia procesu oznaczonego
jako DEAD_PROCESS; nieużywane
przez init(8) pod Linuksem */
/* Pola ut_session i ut_tv muszą mieć ten sam rozmiar w środowiskach
32- i 64-bitowych. Pozwala to na współdzielenie plików i pamięci dzielone
pomiędzy aplikacjami 32- i 64-bitowymi */
#if __WORDSIZE == 64 && defined __WORDSIZE_COMPAT32
int32_t ut_session; /* ID sesji (getsid(2)),
używane przez GUI */
struct {
int32_t tv_sec; /* Sekundy */
int32_t tv_usec; /* Mikrosekundy */
} ut_tv; /* Czas utworzenia wpisu */
#else
long ut_session; /* ID sesji */
struct timeval ut_tv; /* Czas utworzenia wpisu */
#endif
int32_t ut_addr_v6[4]; /* Adres internetowy zdalnego
komputera; adres IPv4 używa
tylko ut_addr_v6[0] */
char __unused[20]; /* Zarezerwowane na przyszłość */
};
/* Dla zgodności w wcześniejszymi wersjami */
#define ut_name ut_user
#ifndef _NO_UT_TIME
#define ut_time ut_tv.tv_sec
#endif
#define ut_xtime ut_tv.tv_sec
#define ut_addr ut_addr_v6[0]
Struktura ta podaje nazwę pliku specjalnego skojarzonego z terminalem użytkownika, nazwę
użytkownika i czas zalogowania w postaci time(2). Pola tekstowe są zakończone przez bajt
NULL ("\0"), jeżeli są krótsze niż rozmiar pola.
Pierwsze wpisy, jakie kiedykolwiek utworzono, pochodzą od init(8) przetwarzającego
inittab(5). Zanim jakikolwiek wpis zostanie utworzony, init(8) czyści utmp przez wpisanie
DEAD_PROCESS do ut_type, wypełniając ut_user, ut_host i ut_time bajtami NULL we wszystkich
rekordach, w których ut_type nie jest ustawione na DEAD_PROCESS lub RUN_LVL i dla których
nie istnieje proces o PID równym ut_pid. Jeśli nie znajdzie się żaden pusty rekord z
wymaganym ut_id, init(8) tworzy nowy. Wpisuje do niego ut_id z inittab, ut_pid i ut_time
nadaje bieżące wartości, a ut_type nadaje wartość INIT_PROCESS.
mingetty(8) (lub agetty(8)) lokalizuje wpis po numerze PID, zmienia ut_type na
LOGIN_PROCESS, zmienia ut_time, ustawia ut_line i czeka na zestawienie połączenia. Po
autentykacji użytkownika, login(1) zmienia ut_type na USER_PROCESS, zmienia ut_time i
nadaje wartości ut_host i ut_addr. Zależnie od wersji mingetty(8) (lub agetty(8)) i
login(8), rekordy mogą być wyszukiwane na podstawie ut_line zamiast preferowanego ut_pid.
Gdy init(8) stwierdzi, że proces zakończył pracę, to znajduje jego wpis utmp według
ut_pid, ustawia ut_type na DEAD_PROCESS i wypełnia ut_user, ut_host oraz ut_time bajtami
NULL.
xterm(1) i inne emulatory terminali tworzą bezpośrednio rekord USER_PROCESS i generują
ut_id, używając końcowej części nazwy terminala (czyli znaków występujących po
/dev/[pt]ty). Jeśli znajdą dla tego ID terminala wpis DEAD_PROCESS, utylizują go, w innym
wypadku tworzą nowy wpis. Jeśli mogą, zaznaczają go jako DEAD_PROCESS podczas kończenia
pracy i jest zalecane, by zerowały również ut_line, ut_time, ut_user oraz ut_host.
telnetd(8) ustawia wpis LOGIN_PROCESS i zostawia resztę programowi login(1). Po
zakończeniu sesji telnetu, telnetd(8) czyści utmp w opisany sposób.
Plik wtmp śledzi wszystkie zalogowania i wylogowania. Jego format jest taki jak utmp, poza
tym, że pusta nazwa użytkownika wskazuje na jego wylogowanie z odpowiedniego terminala. Co
więcej, nazwa terminala ~ w połączeniu z nazwą użytkownika shutdown czy reboot wskazuje na
zamknięcie lub restart systemu, a para nazw terminali |/} zapisuje stary i nowy czas
systemowy w przypadku jego zmiany za pomocą date(1). wtmp jest obsługiwane przez login(1),
init(1) oraz niektóre wersje getty(1) (np. mingetty(8) lub agetty(8)). Żaden z tych
programów nie tworzy tego pliku, więc jeśli zostanie usunięty, zapisy do niego zostaną
wyłączone.
PLIKI
/var/run/utmp
/var/log/wtmp
ZGODNE Z
POSIX.1 nie definiuje struktury utmp, ale ma utmpx z definicjami pól ut_type, ut_pid,
ut_line, ut_id, ut_user, and ut_tv. POSIX.1 nie określa długości pól ut_line i ut_user.
Pod Linuksem struktura utmpx jest zdefiniowana tak samo jak struktura utmp.
Porównanie z historycznymi systemami
Wpisy utmp Linuksa nie są zgodne ani z v7/BSD ani z Systemem V, ale są mieszaniną tych
dwóch.
v7/BSD zawiera mniej pól; najważniejszym problemem jest brak ut_type, który powoduje że
natywne programy v7/BSD wyświetlają (na przykład) wpisy DEAD_PROCESS lub LOGIN_PROCESS. Co
więcej, nie ma pliku konfiguracyjnego, który przydziela rekordy sesjom. BSD tak robi z
powodu braku pola ut_id.
W Linuksie (tak jak w Systemie V), pole ut_id rekordu nigdy nie ulega zmianie, kiedy raz
zostanie mu nadana wartość, co rezerwuje ten rekord bez potrzeby pliku konfiguracyjnego.
Czyszczenie ut_id może prowadzić do sytuacji wyścigu, których skutkiem będą uszkodzone
wpisy w utmp i potencjalne dziury w bezpieczeństwie. Czyszczenie wymienionych wyżej pól
przez wypełnianie ich bajtami NULL nie jest wymagane przy semantyce Systemu V, lecz
pozwala na uruchamianie wielu programów, które zakładają semantykę BSD, a nie modyfikują
utmp. Linux używa konwencji BSD dla zawartości pola line, jak opisano wyżej.
System V nie ma pól ut_host ani ut_addr_v6.
UWAGI
W przeciwieństwie do wielu innych systemów, gdzie utmp można wyłączyć przez usunięcie tego
pliku, w Linuksie utmp zawsze musi istnieć. W celu wyłączenia who(1) należy jedynie
uniemożliwić odczyt utmp dla całego świata.
Format pliku jest zależny od maszyny, więc jest zalecane, by plik był przetwarzany tylko
na maszynie, na której został utworzony.
Proszę zauważyć, że na platformach, które mogą uruchamiać zarówno 32-bitowe, jaki
64-bitowe aplikacje (x86-64, ppc64, s390x itd.), rozmiar pola ut_tv musi być taki sam w
trybie 32-bitowym, co w 64-bitowym. Podobnie jest z polami ut_session i ut_time, jeśli są
obecne. Pozwala to na dzielenie plików danych i pamięci współdzielonej pomiędzy
aplikacjami 32- i 64-bitowymi. Osiągnięto to zmieniając typ ut_session na int32_t, a typ
ut_tv na strukturę zawierającą dwa pola o typie int32_t: tv_sec and tv_usec. Ponieważ
ut_tv może nie być takie samo jak struct timeval, to zamiast wywoływania:
gettimeofday((struct timeval *) &ut.ut_tv, NULL);
zaleca się używanie poniższej metody do ustawiania wartości w tym polu:
struct utmp ut;
struct timeval tv;
gettimeofday(&tv, NULL);
ut.ut_tv.tv_sec = tv.tv_sec;
ut.ut_tv.tv_usec = tv.tv_usec;
Trzeba zwrócić uwagę, że struktura utmp z libc5 została zmieniona w libc6. Z tego powodu
binaria korzystające ze starej struktury libc5 będą uszkadzać /var/run/utmp lub
/var/log/wtmp.
BŁĘDY
Ta strona podręcznika została oparta na stronie z wersji libc5, rzeczy mogą obecnie
działać inaczej.
ZOBACZ TAKŻE
ac(1), date(1), last(1), login(1), utmpdump(1), who(1), getutent(3), getutmp(3), login(3),
logout(3), logwtmp(3), updwtmp(3), init(8)
O STRONIE
Angielska wersja tej strony pochodzi z wydania 3.52 projektu Linux man-pages. Opis
projektu oraz informacje dotyczące zgłaszania błędów można znaleźć pod adresem
http://www.kernel.org/doc/man-pages/.
TŁUMACZENIE
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika man są: Przemek Borys (PTM)
<pborys@dione.ids.pl>, Robert Luberda <robert@debian.org> i Michał Kułach
<michal.kulach@gmail.com>.
Polskie tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów na
stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją 3.52
oryginału.