Ubuntu Manpage: ld.so, ld-linux.so* - dynamiczny konsolidator/ładowacz

NAZWA

       ld.so, ld-linux.so* - dynamiczny konsolidator/ładowacz

SKŁADNIA

       Konsolidator   dynamiczny   może   być   uruchomiony  albo  pośrednio  przez  uruchomienie
       jakiegokolwiek skonsolidowanego dynamicznie programu lub biblioteki (w tym przypadku żadna
       opcja  linii  poleceń  nie  będzie  przekazana do konsolidatora dynamicznego i w przypadku
       ELF-a  uruchomiony  zostanie  konsolidator  dynamiczny  przechowywany  w  sekcji   .interp
       programu), albo bezpośrednio przez uruchomienie:

       /lib/ld-linux.so.* [OPCJE] [PROGRAM [ARGUMENTY]]

OPIS

Programy ld.so i ld-linux.so* wyszukują i uruchamiają biblioteki dzielone wymagane przez
program, przygotowują program do uruchomienia, a w końcu go uruchamiają.

Binarki linuksowe wymagają konsolidacji dynamicznej (czyli konsolidacji podczas
uruchamiania), chyba że podczas kompilacji programowi ld(1) przekazano opcję -static.

Program ld.so obsługuje binarki w używanym dawno temu formacie a.out; ld-linux.so*
obsługuje format ELF (/lib/ld-linux.so.1 dla libc5, /lib/ld-linux.so.2 dla glibc2), który
jest używany przez wszystkich już od ładnych paru lat. Poza tym oba programy zachowują się
tak samo i używają tych samych plików pomocniczych i programów: ldd(1), ldconfig(8) oraz
/etc/ld.so.conf.

Podczas rozwiązywania zależności bibliotek, konsolidator dynamiczny najpierw przegląda
każdy łańcuch znaków zależności w poszukiwaniu znaku ukośnika (może wystąpić, jeśli
podczas linkowania biblioteki podano nazwę ścieżki zawierającą ukośniki). Jeśli taki znak
zostanie znaleziony, to łańcuch znaków zależności jest interpretowany jako nazwa
(względnej lub bezwzględnej) ścieżki i biblioteka jest ładowana, używając tej nazwy
ścieżki.

Jeśli zależność od biblioteki nie zawiera znaku ukośnika, to potrzebne biblioteki dzielone
są szukane w następującej kolejności:

o (Tylko ELF). Używa katalogów podanych w sekcji atrybutów dynamicznych DT_RPATH binarki,
jeśli jest obecna i nie istnieje atrybut DT_RUNPATH. Użycie DT_RPATH jest przestarzałe.

o Przy użyciu zmiennej środowiskowej LD_LIBRARY_PATH. Poza binariami z ustawionym bitem
set-user-ID/set-group-ID,dla których jest to ignorowane.

o (Tylko ELF) Używając katalogów podanych w sekcji atrybutów dynamicznych DT_RUNPATH
binarki, jeśli taka sekcja istnieje.

o Z pliku bufora /etc/ld.so.cache, zawierającego skompilowaną listę bibliotek poprzednio
znalezionych w ścieżce bibliotek. Jeśli jednakże program binarny został skonsolidowany
z opcją linkera -z nodeflib, to pomijane są biblioteki z domyślnych ścieżek bibliotek.
Preferowane są biblioteki zainstalowane w katalogach zgodnych z właściwościami sprzętu
(patrz niżej).

o W domyślnej ścieżce /lib a potem w /usr/lib. Ten krok jest pomijany, jeśli program
binarny został skonsolidowany z opcją -z nodeflib konsolidatora.

Rozwijanie zmiennych w rpath
ld.so rozumie pewne łańcuchy znaków w specyfikacji rpath (DT_RPATH lub DT_RUNPATH);
łańcuch ty są zamieniane następująco:

$ORIGIN (lub równoważnie ${ORIGIN})
Rozwija się do katalogu zawierającego plik wykonywalny aplikacji. Tak więc
aplikacja znajdująca się w jakimśkatalogu/app może zostać skompilowana z

gcc -Wl,-rpath,'$ORIGIN/../lib'

tak żeby przypisane jej biblioteki dzielone mogły być umieszczone w
jakimśkatalogu/lib, niezależnie od tego, gdzie jakiśkatalog jest umieszczony w
hierarchii katalogów. Umożliwia to tworzenie aplikacji, które nie muszą być
instalowane w specjalnych katalogów, ale mogą po prostu być rozpakowane w dowolnym
katalogu i wciąż będą mogły znaleźć swoje biblioteki dzielone.

$LIB (lub równoważnie ${LIB})
Rozwija się do lib lub lib64 w zależności od architektury (np. na x86-64 rozwija
się lib64, a na x86-32 rozwija się do lib).

$PLATFORM (lub równoważnie ${PLATFORM})
Rozwija się do łańcucha znaków odpowiadającemu typowi procesora systemu (np.
"x86_64"). Na niektórych architekturach jądro Linuksa nie przekazuje
konsolidatorowi dynamicznemu oznaczenia platformy. Wartość tego łańcucha znaków
jest pobierana z wartości AT_PLATFORM pomocniczego wektora (patrz getauxval(3)).

OPCJE

       --list Wyświetla wszystkie zależności wraz ze sposobem ich rozwiązania.

       --verify
              Sprawdza,   że  program  jest  konsolidowany  dynamicznie  i  że  ten  konsolidator
              dynamiczny może go obsłużyć.

       --library-path PATH
              Używa PATH zamiast ustawienia zmiennej środowiska LD_LIBRARY_PATH (patrz niżej).

       --inhibit-rpath LISTA
              Ignoruje informacje RPATH i  RUNPATH  w  nazwach  obiektów  w  LIŚCIE.  Opcja  jest
              ignorowana, jeśli ld.so ma ustawiony bit set-user-ID lub set-group-ID.

       --audit LISTA
              Używa obiektów wymienionych w LIŚCIE jako audytorów.

WŁAŚCIWOŚCI SPRZĘTOWE

       Niektóre biblioteki są kompilowane z użyciem  specyficznych dla danego sprzętu instrukcji,
       które nie muszą  istnieć  na  każdym  CPU.  Takie  biblioteki  powinny  być instalowane  w
       katalogach,   których   nazwy   określają   wymagane   właściwości  sprzętu,  na  przykład
       /usr/lib/sse2/. Konsolidator dynamiczny  porównuje  nazwy  takich  katalogów  ze  sprzętem
       maszyny  i  wybiera  najbardziej odpowiednią wersję danej biblioteki. Katalogi właściwości
       sprzętu mogą tworzyć kaskady, dopuszczając kombinacje cech  CPU.  Lista  nazw  wspieranych
       właściwości sprzętowych zależy od CPU. Obecnie rozpoznawane są następujące nazwy:

       Alpha  ev4, ev5, ev56, ev6, ev67

       MIPS   loongson2e, loongson2f, octeon, octeon2

       PowerPC
              4xxmac,  altivec,  arch_2_05,  arch_2_06, booke, cellbe, dfp, efpdouble, efpsingle,
              fpu, ic_snoop, mmu, notb, pa6t, power4, power5, power5+,  power6x,  ppc32,  ppc601,
              ppc64, smt, spe, ucache, vsx

       SPARC  flush, muldiv, stbar, swap, ultra3, v9, v9v, v9v2

       s390   dfp,  eimm,  esan3,  etf3enh,  g5,  highgprs, hpage, ldisp, msa, stfle, z900, z990,
              z9-109, z10, zarch

       x86 (tylko 32-bitowe)
              acpi, apic, clflush, cmov, cx8, dts, fxsr, ht, i386, i486, i586,  i686,  mca,  mmx,
              mtrr, pat, pbe, pge, pn, pse36, sep, ss, sse, sse2, tm

ŚRODOWISKO

Wśród ważniejszych zmiennych środowiskowych są następujące:

LD_ASSUME_KERNEL
(glibc od wersji 2.2.3). Każda biblioteka dzielona może informować konsolidator
dynamiczny o wymaganej minimalnej wersji ABI jądra (To wymaganie jest zakodowane w
sekcji "note" ELF-a; sekcja ta jest widoczna w readelf -n jako sekcja oznaczona
NT_GNU_ABI_TAG). Podczas działania konsolidator dynamiczny określa wersję ABI
uruchomionego jądra i odrzuca biblioteki dzielone, które wymagają minimalnej wersji
ABI większej niż wersja ABI uruchomionego jądra.

LD_ASSUME_KERNEL może zostać użyta do spowodowania, że konsolidator dynamiczny
założy, że jest uruchomiony na systemie z inną wersją ABI jądra. Na przykład
następująca linia poleceń powoduje, że konsolidator dynamiczny podczas ładowania
bibliotek dzielonych wymaganych przez mójprog zakłada, że działa w systemie Linux
2.2.5

$ LD_ASSUME_KERNEL=2.2.5 ./mójprog

W systemach, które dostarczają wielu wersji biblioteki dzielonej (w różnych
katalogach w ścieżce wyszukiwania) o różnych minimalnych wymaganiach wersji ABI
jądra, LD_ASSUME_KERNEL może zostać użyte do wybrania tej wersji biblioteki, która
zostanie użyta (w zależności od porządku przeszukiwania katalogów). Historycznie
najczęstszym użyciem LD_ASSUME_KERNEL było ręczne wybieranie starszej implementacji
POSIX-owych wątków LinuxThreads w systemach, które miały zainstalowane zarówno
LinuxThreads, jak i NPTL (który był domyślną wersją na takich systemach); patrz
pthreads(7).

LD_BIND_NOT
(glibc od wersji 2.2) Podczas rozwijania symbolu nie aktualizuje Global Offset
Table (GOT) i Procedure Linkage Table (PLT).

LD_BIND_NOW
(libc5; glibc od wersji 2.1.1) Gdy zmienna ta jest obecna, sprawia, że dynamiczny
konsolidator rozwiąże wszystkie symbole podczas startu programu, a nie wtedy gdy
będzie do nich pierwsze odniesienie. Jest to użyteczne podczas używania debuggera.

LD_LIBRARY_PATH
Oddzielona dwukropkami lista katalogów, w których szukać bibliotek ELF podczas
wykonywania. Podobne do zmiennej środowiskowej PATH. Ignorowane w przypadku
programów z ustawionym bitem set-user-ID lub set-group-ID.

LD_PRELOAD
Lista dodatkowych, podanych przez użytkownika bibliotek dzielonych ELF, którą
należy załadować przed wszystkimi innymi. Elementy listy mogą być oddzielone od
siebie spacjami lub dwukropkami. Umożliwia to wybiórczą zamianę funkcji w innych
bibliotekach dzielonych. Może być używane do wybiórczego nadpisywania funkcji z
innych bibliotek dzielonych. Biblioteki są wyszukiwane zgodnie z regułami podanymi
w rozdziale OPIS.Dla plików binarnych ELF z ustawionym bitem
set-user-ID/set-group-ID, nazwy ścieżek zawierając ukośniki są ignorowane, a
biblioteki ze standardowej ścieżki katalogów ładowane będą tylko wtedy, gdy mają
także ustawiony bit set-user-ID.

LD_TRACE_LOADED_OBJECTS
(tylko ELF) Gdy zmienna ta jest ustawiona na niepusty łańcuch znaków, to powoduje,
że program wypisze swoje zależności od bibliotek dynamicznych, tak jakby był
uruchomiany przez ldd(1), a nie normalnie.

Jest także wiele bardziej lub mniej mętnych zmiennych, wiele przestarzałych lub
przeznaczonych do użytku wewnętrznego.

LD_AOUT_LIBRARY_PATH
(libc5) Wersja LD_LIBRARY_PATH tylko dla binariów a.out. Starsze wersje
ld-linux.so.1 wspierały także LD_ELF_LIBRARY_PATH.

LD_AOUT_PRELOAD
(libc5) Wersja LD_PRELOAD tylko dla binariów a.out. Starsze wersje ld-linux.so.1
wspierały także LD_ELF_PRELOAD.

LD_AUDIT
(glibc od wersji 2.4). Rozdzielona dwukropkami lista określonych przez użytkownika
dzielonych obiektów ELF do załadowania przez wszystkimi innymi obiektami w
oddzielnej przestrzeni nazw konsolidatora (to jest w przestrzeni nazw, która nie
wpływa na przyporządkowania symboli, które odbywa się w procesie). Bibliotek tych
można użyć do audytu operacji konsolidatora dynamicznego. LD_AUDIT jest ignorowane
dla binarek z ustawionym bitem set-user-ID/set-group-ID.

Konsolidator dynamiczny powiadomi biblioteki audytu w tak zwanych punktach
sprawdzeń audytu \m na przykład ładowanie nowej biblioteki, rozwiązanie symbolu lub
wywołanie symbolu z innego obiektu dzielonego \m przez wywołanie odpowiedniej
funkcji biblioteki audytu. Szczegóły można znaleźć w rtld-audit(7). Interfejs
audytu jest w dużej mierze zgodny z tym udostępnianym przez Solarisa, opisanym w
jego Przewodniku po konsolidatorze i bibliotekach w rozdziale Interfejs audytu
konsolidatora.

LD_BIND_NOT
(glibc od wersji 2.1.95) Nie aktualizuje GOT (global offset table) ani PLT
(procedure linkage table) po rozwinięciu symbolu.

LD_DEBUG
(glibc od wersji 2.1) Wypisuje rozwlekłe informacje debugowania konsolidatora
dynamicznego. Jeśli ustawione na all wypisuje wszystkie dostępne informacje
debugowania, jeśli ustawione na help wyświetla listę kategorii, które można podać
jako wartość tej zmiennej środowiskowej. Od glibc wersji 2.3.4 LD_DEBUG jest
ignorowana dla binariów set-user-ID/set-group-ID.

LD_DEBUG_OUTPUT
(glibc od wersji 2.1) Plik, do którego będzie zapisane wyjście LD_DEBUG. Domyślnie
jest to standardowe wyjście błędów. LD_DEBUG_OUTPUT jest ignorowana dla binariów
set-user-ID/set-group-ID.

LD_DYNAMIC_WEAK
(glibc od wersji 2.1.91) Pozwala na nadpisywanie słabych (ang. weak) symboli
(przywracając poprzednie zachowanie glibc). Ze względów bezpieczeństwa od wersji
2.3.4 biblioteki glibc LD_DYNAMIC_WEAK jest ignorowane dla programów z ustawionym
bitem set-user-ID/set-group-ID.

LD_HWCAP_MASK
(glibc od wersji 2.1) Maska właściwości sprzętowych.

LD_KEEPDIR
(tylko a.out)(libc5) Nie ignoruju katalogu w nazwach ładowanych bibliotek a.out.
Używanie tej opcji nie jest zalecane.

LD_NOWARN
(tylko a.out)(libc5) Powstrzymuje ostrzeżenia o bibliotekach a.out o
niekompatybilnych numerach minorowych wersji.

LD_ORIGIN_PATH
(glibc od wersji 2.1) Ścieżka, w której znaleziono program binarny (dla programów
bez bitu set-user-ID). Ze względów bezpieczeństwa od wersji 2.4 biblioteki glibc
LD_ORIGIN_PATH jest ignorowane dla binariów set-user-ID/set-group-ID.

LD_POINTER_GUARD
(glibc od wersji 2.4) Ustawione na 0 powoduje wyłączenie ochrony wskaźników.
Jakakolwiek inna wartość włącza ochronę wskaźników, co jest także zachowaniem
domyślnym. Ochrona wskaźników jest mechanizmem bezpieczeństwa, w którym niektóre
wskaźnika do kodu przechowywanego w zapisywalnej pamięci programu (adresy powrotu
zwrócone przez setjmp(3) lub wskaźniki do funkcji używane przez różne funkcje
wewnętrzne biblioteki glibc) są w pseudolosowy zmieniane, aby utrudnić hakerowi
przejęcie tych wskaźników i przeprowadzenie ataków typu przepełnienie bufora lub
stosu.

LD_PROFILE
(glibc od wersji 2.1) Nazwa (pojedynczego) obiektu dzielonego przeznaczonego do
profilowania, podane albo jako nazwa ścieżki, albo nazwa pliku so. Wyjście
profilowania jest dopisywane do pliku o nazwie
"$LD_PROFILE_OUTPUT/$LD_PROFILE.profile".

LD_PROFILE_OUTPUT
(glibc od wersji 2.1) Katalog, w którym powinno być zapisane wyjście LD_PROFILE.
Jeśli ta zmienna nie jest zdefiniowana lub jeśli wartość tej zmiennej jest pusta,
to domyślnym katalogiem jest /var/tmp. LD_PROFILE_OUTPUT jest ignorowane dla
programów set-user-ID i set-group-ID, które zawsze używają /var/profile.

LD_SHOW_AUXV
(glibc od wersji 2.1) Wyświetla tablicę pomocniczą przekazaną przez jądro. Z
powodów bezpieczeństwa od wersji 2.3.5 biblioteki glibc LD_SHOW_AUXV jest
ignorowana dla binariów set-user-ID/set-group-ID.

LD_USE_LOAD_BIAS
Domyślnie (czyli jeśli ta zmienna nie jest zdefiniowana) programy wykonywalne i
prekonsolidowane obiekty dzielone będą uwzględniały adresy bazowe bibliotek, od
których zależą, a (nieprekonsolidowane) programy wykonywalne niezależne od pozycji
(position-independent executable, PIE) i inne obiekty dzielone nie będą ich
uwzględniały. Jeśli LD_USE_LOAD_BIAS jest zdefiniowana z jakąś wartością, to
zarówno programy wykonywalne, jak i PIE, będą uwzględniały adresy bazowe. Jeśli
LD_USE_LOAD_BIAS jest zdefiniowane i ma wartość 0, to ani programy wykonywalne, ani
PIE nie będą uwzględniały adresów bazowych. Zmienna ta jest ignorowana przez
programy set-user-ID i set-group-ID.

LD_VERBOSE
(glibc od wersji 2.1). Jeśli ustawione na niepusty łańcuch znaków i jeśli została
ustawiona zmienna środowiskowa LD_TRACE_LOADED_OBJECTS, to wypisuje informacje o
wersjonowaniu symboli programu.

LD_WARN
(tylko ELF)(glibc od wersji 2.1.3) Jeśli ustawione na niepusty łańcuch znaków, to
włącza ostrzeganie o nierozwijalnych symbolach.

LDD_ARGV0
(libc5) argv[0] do użycia przez ldd(1), jeśli żadne argumenty nie są obecne.

PLIKI

       /lib/ld.so
              Dynamiczny konsolidator/ładowacz a.out
       /lib/ld-linux.so.{1,2}
              Dynamiczny konsolidator/ładowacz ELF
       /etc/ld.so.cache
              Plik zawierający skompilowaną listę katalogów, w których  należy  szukać  bibliotek
              oraz uporządkowaną listę bibliotek kandydujących.
       /etc/ld.so.preload
              Plik zawierający oddzieloną spacjami listę bibliotek dzielonych ELF, które mają być
              załadowane przed programem.
       lib*.so*
              Biblioteki dzielone

UWAGI

       Możliwości ld.so dostępne są tylko dla programów  binarnych,  skompilowanych  przy  użyciu
       libc  w  wersji  4.4.3  lub wyższej. Funkcjonalności ELF-a są dostępne od Linuksa 1.1.52 i
       libc5.

ZOBACZ TAKŻE

       ldd(1), sprof(1), getauxval(3), rtld-audit(7), ldconfig(8), sln(8)

O STRONIE

       Angielska wersja tej strony  pochodzi  z  wydania  3.71  projektu  Linux  man-pages.  Opis
       projektu,  informacje  dotyczące  zgłaszania błędów, oraz najnowszą wersję oryginału można
       znaleźć pod adresem http://www.kernel.org/doc/man-pages/.

TŁUMACZENIE

       Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika man są: Przemek  Borys  (PTM)
       <pborys@dione.ids.pl>,   Grzegorz  Goławski  (PTM)  <grzegol@pld.org.pl>,  Robert  Luberda
       <robert@debian.org> i Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>.

       Polskie tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów  na
       stronie   http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/.   Jest   zgodne   z  wersją   3.71
       oryginału.