İSİM

       shutdown - sistemi kapatır

KULLANIM

       /sbin/shutdown [-t saniye] [-arkhncfF] zaman [uyarı-iletisi]

AÇIKLAMA

       shutdown,  sistemi  güvenli  bir  şekilde  kapatır. O an sisteme bağlı bütün kullanıcılar,
       sistemin kapatılmakta olduğu hakkında uyarılır  ve  login(1)  baskılanır.   Sistemi  hemen
       kapatmak veya belirli bir süre sonra kapatmak tercihe bağlıdır. SIGTERM sinyali ile, bütün
       süreçler  sistemin  kapatılacağı  konusunda  uyarılır.  Böylece,   yazılımlara,   yapmakta
       oldukları  işi  kaydetmeleri  için  süre  tanınmış  olur. Örneğin vi(1) üzerinde çalıştığı
       belgeyi kaydeder, posta ve haber programlarına düzgün bir şekilde kapanma  şansı  verilmiş
       olur,   vs...   shutdown,   init(8)   sürecine   sinyal   göndererek,  çalışma  seviyesini
       değiştirmesini söyler. Çalışma seviyesi 0 sistemi durdurmak, 6 sistemi  yeniden  başlatmak
       ve  1  tek  kullanıcılı  kipe  geçmek  için kullanılır. -h veya -r seçeneklerinden hiçbiri
       belirtilmemişse bu öntanımlıdır. Sistemi  kapatma  (halt)  ve  yeniden  bağlatma  (reboot)
       işlemleri esnasında neler olup bittiğini görmek için, /etc/inittab dosyası içindeki ilgili
       girdilere bakınız.

SEÇENEKLER

       -a     /etc/shutdown.allow kullanılır.

       -t saniye
              init(8)'e, çalışma seviyesini değiştirmeden önce, uyarı ve kill  sinyali  süreçleri
              arasında saniye saniye beklemesini söyler.

       -k     Gerçekte  kapatma işlemi yapılmaz, sadece sisteme bağlı bulunan kullanıcılara uyarı
              gönderilir.

       -r     Sistemi kapattıktan sonra yeniden başlatır.

       -r     Sistemi durdurduktan sonra kapatır.

       -n     [ÖNERİLMEZ] kapatma işlemi için init(8)'i çağırmaz, bu işlemi kendi  başına  yapar.
              Bu   seçeneği  kullanmak  tavsiye  edilmez  ve  bu  işlemin  sonuçları,  her  zaman
              beklenildiği gibi olmaz.

       -f     Sistemi yeniden başlattığında fsck yapılmaz.

       -F     Sistemi yeniden başlattığında fsck mutlaka yapılır.

       -c     Çalışmakta olan shutdown  sürecini  iptal  eder.  Elbette,  bu  seçenek  ile  zaman
              argümanını  belirtmek  mümkün  değildir,  fakat bütün kullanıcılara göndermek üzere
              açıklayıcı bir uyarı girilebilir.

       zaman  kapatma zamanı.

       uyarı-iletisi
              Tüm kullanıcılara gönderilecek uyarı iletisi.

       zaman argümanı değişik biçimlerde kullanılabilir. Birincisi, ss:dd biçiminde olabilir (ss,
       saat,  dd  ise  dakikadır).  Saat  bölümü  bir  ya da iki basamak olabilir, dakika ise iki
       basamaklı olmalıdır.  İkinci biçim olarak; +d biçimi kullanılabilir. Burada  d  beklenecek
       dakikayı  gösterir.  now kelimesi +0 ile aynı anlama gelir. Yani sistemi kapatmak için hiç
       beklenmez.

       Şayet shutdown komutu, bir gecikme belirtilerek  çağrılırsa,  login(1)  gibi  yazılımların
       sisteme yeni kullanıcı girişlerini önlemek amacı ile /etc/nologin adında bir uyarı dosyası
       oluşturur. shutdown komutu init(8)'e gerekli sinyali göndermeden önce durdurulur ya da bir
       hata  meydana  gelirse  shutdown  bu  dosyayı  siler. Çalışma seviyesini değiştirmesi için
       init'i çağırmadan önce shutdown dosyayı siler.

       -f seçeneğinin anlamı `sistemi çabucak yeniden başlat'tır.  Bu  seçenekle  sadece,  tekrar
       açılışta sistem tarafından varlığı aranan /fastboot adında bir dosya oluşturulur. Şayet bu
       dosya mevcut ise, açılışta çalışan rc betiği bu dosyanın varlığına bakarak sistemin düzgün
       kapandığına  karar  verip  fsck(1)'yı  çalıştırmaz.  Bundan sonra, açılış süreci /fastboot
       dosyasını sistemden siler.

       -F seçeneğinin anlamı `fsck için zorla'dır. Bu seçenekle sadece,  tekrar  açılışta  sistem
       tarafından  varlığı  aranan /forcefsck adında bir dosya oluşturulur. Şayet bu dosya mevcut
       ise, açılışta çalışan rc betiği bu dosyanın varlığına bakarak sistem düzgün kapanmış  bile
       olsa, fsck(1)'yı özel bir 'force' argümanı ile çalışmaya zorlar. Daha sonra, açılış süreci
       /forcefsck dosyasını sistemden siler.

       -n seçeneği, shutdown'a  init'i  çağırmamasını,  bunun  yerine  çalışan  bütün  süreçlerin
       shutdown   tarafından  öldürülmesini  söyler.  Bundan  sonra,  shutdown,  bütün  kotaları,
       hesapları ve takaslamayı kapatıp dosya sistemlerini ayırır.

ERİŞİM DENETİMİ

       shutdown, CTRL-ALT-DEL tuşlarına aynı  anda  basılmak  sureti  ile  init(8)  üzerinden  de
       çağrılabilir.  Bunun  için  /etc/inittab  dosyası  içinde  bu tanımlamanın yapılmış olması
       gerekir. Şayet bu tanımlama yapılmış ise, konsol klavyesine fiziksel erişime  sahip  bütün
       kullanıcılar  sistemi  kapatabilir. Bunu önlemek için, shutdown, sanal konsollardan birine
       yetkili bir kullanıcının bağlanmış olup olmadığını kontrol edebilir. Şayet shutdown  komut
       -a  seçeneği  ile  çağrılmış  ise (bunu /etc/inittab içindeki shutdown çağrısına ekleyin),
       shutdown  /etc/shutdown.allow dosyasının var olup olmadığını kontrol edecektir. Daha sonra
       burada  liste  içindeki  yetkili  isimler  ile  sanal  konsoldan  bağlanmış kullanıcıların
       listesini (/var/run/utmp'den)  karşılaştırır. Şayet, burada belirtilen yetkili  kişilerden
       birisi  veya  root  kullanıcı sisteme bağlanmış ise, bu kapatma işlemini gerçekleştirilir.
       Aksi taktirde şöyle bir hata mesajı ekrana basılır:

       shutdown: no authorized users logged in (sistemde  yetkili kullanıcı yok)

       /etc/shutdown.allow dosyasının biçimi, her satırda tek bir kullanıcı ismi şeklindedir.  Bu
       dosyada  yorum  satırları  (#  ile  başlayan)  veya  boş satırlar bulunabilir. Bu dosya 32
       kullanıcı ismi ile sınırlıdır.

İLGİLİ DOSYALAR

       /fastboot
       /etc/inittab
       /etc/init.d/halt
       /etc/init.d/reboot
       /etc/shutdown.allow

NOTLAR

       Kullanıcıların çoğu zaman argümanını vermeyi unutur ve shutdown tarafından  üretilen  hata
       iletisi  karşısında  şaşırırlar.  zaman  argümanı zorunludur. Hemen hemen bütün durumların
       yüzde doksanında bu argümanın değeri now sözcüğü olacaktır.

       Inıt sadece CTRL-ALT-DEL'i yakalayabilir ve shutdown'ı konsol kipinde başlatır. Sistemde X
       pencere  sistemi  çalışıyorsa,  X  sunucusu  tüm  tuş  vuruşlarını  işleyebilir.  Bazı X11
       ortamlarında CTRL-ALT-DEL'in yakalanması mümkündür ancak  tam  olarak  nasıl  bir  eylemle
       sonuçlanacağı ortama bağlıdır.

       shutdown  setuid  olarak  çalışmak  üzere  tasarlanmamıştır.  /etc/shutdown.allow  dosyası
       shutdown'ı kimin kullandığını bulmak için kullanılmaz, SADECE o  an  konsollarda  kimlerin
       olduğuna bakar.

İLGİLİ BELGELER

       init(8), fsck(8), halt(8), halt(8).

YAZAN

       Miquel van Smoorenburg, <miquels (at) cistron.nl> tarafından yazılmıştır.

ÇEVİREN

       Yalçın Kolukısa <yalcink01 (at) yahoo.com>, Aralık 2003

                                          31 Temmuz 2001                              shutdown(8)